«Oλα έχουν ομορφιά, αλλά δεν τη βλέπουν όλοι…”
Κομφούκιος, 551-479 π.Χ. Κινέζος Φιλόσοφος
Πηγή αστείρευτης έμπνευσης και αιτία βαθιάς αισθητικής συγκίνησης, το ωραίο, αποτυπώνεται οπτικά στα αρχαία έργα τέχνης, συνιστώντας μια διαρκώς μεταβαλλόμενη εικόνα στην ιστορία της ανθρώπινης δημιουργίας. Η περιοδική έκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου «Οι αμέτρητες όψεις του Ωραίου» αναδεικνύει τις διαφορετικές εκφράσεις αισθητικής σε ετερογενή κοινωνικά και πολιτισμικά περιβάλλοντα από τη νεολιθική περίοδο μέχρι την ύστερη αρχαιότητα, αξιοποιώντας το εξαιρετικά ευρύ χρονολογικό φάσμα που καλύπτουν οι συλλογές του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Τριακόσιες σαράντα αρχαιότητες από τις πλούσιες συλλογές του σε συνδυασμό με σύγχρονα ψηφιακά μέσα, προσφέρουν μια αισθητική πανδαισία και υπόσχονται ένα ταξίδι στον χρόνο γεμάτο αισθητικές απολαύσεις.
Συγκεκριμένα, το εκθεσιακό αφήγημα αρθρώνεται σε τέσσερα μέρη: Στην «Αιώνια αισθητική» παρουσιάζονται επιλεγμένα αντικείμενα της καθημερινότητας, που καταγράφουν τις συνεχείς εναλλαγές και τις διαφορετικές εκφράσεις αισθητικής στην ανθρώπινη διαχρονία. «Το ωραίο και το επιθυμητό» επιχειρεί μια ουσιαστική προσέγγιση στις αισθητικές προτιμήσεις των αρχαίων κοινωνιών με βάση όσα αποκαλύπτουν οι αρχαίοι ελληνικοί μύθοι για την ομορφιά και τα αρχαιολογικά ευρήματα που αφορούν στην ένδυση, την κόμμωση, τα κοσμήματα και τον καλλωπισμό. Το τρίτο μέρος με τίτλο «Προβάλλοντας το σώμα» παρακολουθεί την έκφραση του ωραίου στην εικαστική απόδοση του ανθρώπινου σώματος από τη νεολιθική περίοδο μέχρι τους ιστορικούς χρόνους. Στο τέλος, «Η ατέρμονη αναζήτηση» αποσκοπεί στον αισθητικό στοχασμό ως προς τη σημασία του ωραίου και την αξία του για τον άνθρωπο. Ανάμεσα στα πανάρχαια μυστικά της Αφροδίτης που παρουσιάζονται στην έκθεση, ξεχωριστή θέση κατέχει ο κόσμος του αρώματος. Σε συνεργασία με την Εταιρεία Κορρές, δημιουργήθηκαν αρώματα εμπνευσμένα από πληροφορίες που μεταφέρουν οι αρχαίες πηγές. Την έκθεση πλαισιώνουν καθ’ όλη τη διάρκειά της πολλά πειραματικά εργαστήρια. Επιστήμονες, καλλιτέχνες και τεχνίτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, θα προσφέρουν την ειδική τους γνώση για να εξηγήσουν στους επισκέπτες τις πειραματικές τους προσεγγίσεις στην υφαντική της νεολιθικής περιόδου, το ένδυμα στο Αιγαίο κατά τη δεύτερη χιλιετία π.Χ., τη μυκηναϊκή ενδυμασία, την πολυχρωμία των αρχαίων γλυπτών και την απόδοση του Ωραίου στην αρχαία ελληνική μουσική. Την έκθεση συνοδεύει επιστημονικός κατάλογος, έκδοση του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων. Η περιοδική έκθεση «Οι αμέτρητες όψεις του Ωραίου» εντάσσεται στις δράσεις του Ευρωπαϊκού Έτους Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2018 και θα διαρκέσει ως το τέλος του 2019.(8/08/18-31/08/19) Πρόκειται για την ολοκλήρωση της εκθεσιακής τριλογίας που πραγματοποίησε το Μουσείο για να τιμήσει την ιστορία των 150 χρόνων από τη θεμελίωση του κτιρίου του (1866-2016) ξεκινώντας το 2015 με το ΄ “Ένα όνειρο ανάμεσα σε υπέροχα ερείπια…» «Περίπατος στην Αθήνα των περιηγητών 17ος-19ος αιώνας» και τις «Οδύσσειες»
Παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον το σκεπτικό της μουσειολογικής αφήγησης της έκθεσης που όπως επισημαίνει η Διευθύντρια του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου κ. Μαρία Λαγογιάννη «…αποκαλύπτει σταδιακά το ωραίο ως μια διαρκώς εξελισσόμενη πραγματικότητα: ως καλλιτεχνική έκφραση, ερωτική έμπνευση, θέση και αντίθεση και ακόμη ως διανοητικό αγώνα ατομικό ή συλλογικό προς την ελευθερία και την αυτογνωσία..»
Ο άξονας της θέσης και αντίθεσης για την αισθητική αξία αποτέλεσε έτσι τη βάση για ένα πρωτότυπο βιωματικό εργαστήριο στο Μουσείο Σχολικής Ζωής Χανίων με αφορμή την εκδήλωση ενδιαφέροντος ομάδας εκπαιδευόμενων από το Δημόσιο ΙΕΚ Χανίων ειδικότητας “ΦΥΛΑΚΕΣ ΜΟΥΣΕΙΩΝ” με την εκπαιδεύτρια τους κ.Δοξακη Εφη. Το εργαστήριο είχε θέμα «Ανθρώπινο δυναμικό στο σύγχρονο μουσείο» και επεδίωξε μέσα από την αλληλεπίδραση της ομάδας να ενθαρρύνει την έκφραση θέσεων και αντιλήψεων για τον κρίσιμο ρόλο του φύλακα σε σύγχρονα μουσειακά περιβάλλοντα. “. στις ασκήσεις του εργαστηριού
Μετά από μια πρώτη περιήγηση στο Μουσείο Σχολικής Ζωής το εργαστήριο ξεδιπλώθηκε με μια εισαγωγική άσκηση σύνδεσης της ομάδας .”Διαδρομή των επισκεπτών χωρίς εμπόδια με γέφυρες επικοινωνίας» στην οποία η ομάδα των εκπαιδευόμενων ανταποκρίθηκε με μεγάλο ενδιαφέρον και ενεργητικότητα. Στη συνέχεια οι εκπαιδευόμενοι μοιραστήκαν ιδέες με αφορμή ένα εκπαιδευτικό animation video από το Υoutube, το οποίο προσέγγιζε το θέμα του γυμνού στην τέχνη, και εξέταζε τις πιθανές αναπάντεχες αντιδράσεις επισκεπτών που είναι δυνατόν να θέσουν σε κίνδυνο την ασφάλεια μουσειακών εκθεμάτων. Στη σύνθεση του εργαστηρίου αφού περιηγήθηκαν στις εικόνες της τρέχουσας περιοδικής έκθεσης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου « Οι αμέτρητες όψεις του ωραίου» ανέδειξαν την ανάγκη του επαγγέλματος τους για συνεχή και συστηματική μελέτη μουσειακών εκθέσεων και εκθέσεων τέχνης προκειμένου οι ίδιοι να μπορούν να διαχειριστούν αποτελεσματικά μέσα από την εμπειρία τους δύσκολες περιπτώσεις κοινού.
Και κάπως έτσι οι 4 θεματικές προσεγγίσεις της έκθεσης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου για τις οποίες έγινε λόγος παραπάνω, δηλαδή ο προβληματισμός για την «Αιώνια αισθητική» για το «Το ωραίο και το επιθυμητό» για το «Προβάλλοντας το σώμα» και «Η ατέρμονη αναζήτηση» καθώς τέθηκαν ως θέμα γόνιμου διαλόγου σε εκπαιδευόμενους δομής μη τυπικής μάθησης, απέδειξε (απρόβλεπτα ίσως για κάποιους μέσα από τη διαδικασία ερμηνευτικών τεχνικών) ότι μια μουσειακή αφήγηση δύναται να λειτουργήσει και ως ένα πολυδιάστατο και αποτελεσματικότατο εργαλείο μάθησης με απόλαυση.
* Οι φωτογραφίες που πλαισιώνουν το κειμενο είναι της Μ. Α. Δρακάκη
Αναλυτικότερα στις διευθύνσεις:
https://www.cnn.gr/style/politismos/gallery/8642/ethniko-arxaiologiko-moyseio-fernei-tis-ametrites-opseis-toy-oraioy-sto-fos
https://www.lifo.gr/now/culture/194000/oi-ametrites-opseis-toy-oraioy-oi-protes-fotografies-apo-tin-nea-ekthesi-toy-ethnikoy-arxaiologikoy-moyseioy
http://www.iekchanion.gr/search?updated-max=2019-01-25T15:19:00%2B02:00&max-results=7
