Η διδακτική πράξη στο προσκήνιο αυτού του μήνα ο οποίος σηματοδοτεί ξεκινήματα σε όλες τις μορφές εκπαίδευσης στην τυπική μάθηση,αλλά και στην άτυπη.
Αξίζει να επισημανθεί ότι οι όροι «τυπική και η άτυπη μάθηση» δεν χαρακτηρίζουν ποιοτικά το πλαίσιο της παιδαγωγικής διαδικασίας, αλλά συνθέτουν τη διττή στόχευση που οφείλει να έχει η εκπαίδευση προκειμένου να διαμορφώνει στους πολίτες στάσεις δια βίου μάθησης Η δια βίου μάθηση αποτελεί ζητούμενο της σύγχρονης πραγματικότητας και εκλαμβάνεται ως μια φυσική διαδικασία ανθρώπων και οργανισμών να διαχειρίζονται τις αλλαγές, αναλαμβάνοντας πρωταγωνιστικό ρόλο στο κοινωνικό γίγνεσθαι του τόπου τους.
Με αυτά τα σημεία αναφοράς η στήλη «ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΩΣ…» επανέρχεται σήμερα στην καθιερωμένη εβδομαδιαία συνάντηση της με τους αναγνώστες της Και επειδή ακριβώς η επιστροφή συμπίπτει με την έναρξη της σχολικής χρονιάς το θέμα της δεν θα μπορούσε να εστιάσει κάπου αλλού, αλλά μόνο στην πολυσυζητημένη κρισιμότητα της παιδαγωγικής επικοινωνίας στη διδακτική πράξη και το πώς και πότε συντελείται αυτή αποτελεσματικά για τους εμπλεκόμενους.
Σταχυολογώ δύο αποσπάσματα από κείμενα αγαπημένα μου και ένα έργο τέχνης της Βάλλιας Νομίδου από την περιοδική έκθεση ΘΕΩΡΗΜΑΤΑ του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης με τον τίτλο: «Περί Παιδείας νοημάτων και λοιπών ιστοριών»
Η παρότρυνση μου ανεξάρτητα αν είμαστε λειτουργοί της εκπαίδευσης, αλλά επειδή ΟΛΟΙ ΜΑΣ αναμφισβήτητα είμαστε αποδέκτες ατελεύτητων διαδικασιών δια βίου μάθησης, ΝΑ ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΤΟΥΜΕ μαζί με τις ευχές που εγκάρδια εκφράζουμε αυτό τον μήνα σε όλα τα ΞΕΚΙΝΗΜΑΤΑ «ΜΑΘΗΣΗΣ» για . το τι , το πώς , το πού , με ποιους , και φυσικά για το γιατί !!!!
1ο ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ
Εισαγωγή της Λίνας ΤΣΙΚΟΥΤΑ για την εικαστική εγκατάσταση της Β. Νομίδου:
« Στην εγκατάσταση που δημιουργεί με άξονα το θέμα η Βάλλυ Νομίδου παρουσιάζει συστήματα σκέψης και λειτουργίας των Σχολών Καλών Τεχνών του κόσμου. Το έργο περιλαμβάνει ως κεντρικό στοιχείο ένα επίπεδο τραπέζι όπου η καλλιτέχνης δημιουργεί έναν μαυροπίνακα και σχεδιάζει κύκλους με κιμωλία και τοξάκια που κατευθύνουν το βλέμμα του θεατή, ενώ εγγράφει λέξεις, όπως συνέργεια, πάθος , ζωή, εξουσία. Στον κύκλο τοποθετεί μια μικρογραφία σχολικής καρέκλας. Στην άλλη άκρη του τραπεζιού απέναντι από τον μαυροπίνακα τοποθετεί χειροποίητες καρέκλες μινιατούρες. Οι μικρές καρέκλες 9 εκ. περίπου, είναι διαφορετικά αντίγραφα πραγματικών καρεκλών , όπως διαφορετικοί είναι οι μαθητές της στους οποίους παραπέμπει. Με τον σχεδιασμό του έργου εισάγει έννοιες, όπως ρυθμός, ματαιότητα, παράδοξο, συνέχεια, πάθος Η Βάλλυ δουλεύει με αναγωγές και συμβολισμούς. Οι μινιατούρες καρέκλες είναι «μνημεία» και αντιστοιχούν σε πρόσωπα. Μια περιστρεφόμενη λάμπα (δημιουργία του Αν. Χαλιβίδη) δίπλα στο τραπέζι αποτελεί ουσιαστικό συμπληρωματικό στοιχείο της ανάδειξης της διαδικασίας της εκπαίδευσης. Το φως περιστρέφεται 120 μοίρες σαν ένα μάτι ελεγκτικό, ανακριτικό κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας, έτσι στον απέναντι τοίχο δημιουργούνται σκιές..Μια αρχιτεκτονική μακέτα που παραπέμπει στα κεντρικά θέματα της παιδείας. Μέρος της εγκατάστασης αποτελεί ένα ιδιαίτερο artist book….Τέλος σε μια απλή, φθαρμένη σχολική καρέκλα κρεμά ένα πορτοκαλί βιβλιαράκι με προσωπικές σημειώσεις της από εμπειρίες και βιώματα σε σχέση με τη διαδικασία όπου προτάσσει έννοιες, όπως φαντασία ,θέληση και φλόγα….Με ειλικρίνεια , σεμνότητα και τόλμη επιχειρεί μια εικαστική βιωματική κατάθεση ψυχής!!!»
2ο ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ
Απόσπασμα από εργασία φοιτητών στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, Επιστήμες της Αγωγής, Παιδαγωγικό Τμήμα, Διδασκαλείο Δ.Ε μάθημα ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ με υπεύθυνο καθηγητή τον Γ. Φλουρή., Δεκέμβριος 1998. Τίτλος της εργασίας «Πρόγραμμα ΜΕΛΙΝΑ: Εκπαίδευση και Πολιτισμός: Μια καινοτομία που φιλοδοξεί να αγγίξει τα όρια μιας εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης» , Δεκέμβριος 1998 (Από τη βιβλιοθήκη του Μουσείου Σχολικής Ζωής Χανίων)
« Ο Νίκος Παίζης, συντονιστής του προγράμματος «ΜΕΛΙΝΑ» επισημαίνει χαρακτηριστικά για τη δύναμη της παιδαγωγικής επικοινωνίας: Η δύναμη της έκφρασης της παιδικής προσωπικότητας και ακόμα η δύναμη της παιδαγωγικής επικοινωνίας, είναι μια δύναμη μεταμόρφωσης… Δε φαίνεται αυτό, δεν το νιώθεις παρά στιγμιαία όταν ο χώρος μεταμορφώνεται, υποκλίνεται σε μια ακόμη κατάκτηση, σε μια καινούρια ματιά, επιθυμεί να κερδίσει, γίνεται ελκυστικός και λαμπρότερος… Την ξέρουμε καλά εμείς οι δάσκαλοι αυτή τη μεταμόρφωση του χώρου. Συμβαίνει ξαφνικά, εκείνη τη στιγμιαία αναπνοή χρόνου που το μάθημα ξέφυγε από τα βιβλία, από τα χαρτιά, τα θρανία και έγινε δικό μας, η δική μας γλώσσα, οι δικοί μας αριθμοί, η δική μας ιστορία, η γνώση όχι μόνο του κόσμου, αλλά κα του εαυτού μας. Κλάσματα του δευτερολέπτου και χάθηκαν οι τοίχοι της αίθουσας, τα τζάμια, η καθημερινή μιζέρια, το άγχος της ύλης… Και μια ζεστή επικοινωνία ματιών, στην ατμόσφαιρα μιας φωνής, μιλά για αγαπημένα πρόσωπα, για ιστορίες προσωπικές και παγκόσμιες, για λάθη και ευαισθησίες, για πόνο και για κατακτήσεις….Και αυτή η επικοινωνία δίνει χρώμα στην μονοτονία, δίνει ήχο γλυκό στον θόρυβο, δίνει κίνηση στην ακινησία και στην επανάληψη, δίνει σημασία στη σιωπή, υπογραμμίζει την τελεία και αφομοιώνεται, λέξη-λέξη, ανάσα την ανάσα, ματιά στη ματιά… Και έχει δύναμη αυτή η επικοινωνία, μεταμορφώνει , απελευθερώνει δυνάμεις, γίνεται καθαρό χαρτί, ατελείωτο να γράψει ο κάθε υποτιμημένος μπόμπιρας, ο «εν δυνάμει» ενήλικας, τη δική του πινελιά, τη δική του ταυτότητα. Σε εκείνον το δυναμικό χώρο, πέρα από διαστάσεις και όγκους, πέρα από επιστημονικές κατατάξεις και διαχωρισμούς, πέρα από την εφήμερη λογική και χρησιμότητα, πέρα από τα ψεύτικα χαμόγελα δυνατών προς αδύνατους, ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ. Μέσα σε τέτοια κύτταρα εγγράφεται, εκεί τον βιώνεις και γλυκαίνεσαι, εκεί μαθαίνεις να τον αποζητάς. Από το πρώτο νανούρισμα, στη γλύκα του πρώτου παραμυθιού, από το πρώτο παιχνίδι, μέχρι τα μεγάλα και συναρπαστικά ταξίδια στο χώρο και στο χρόνο, από την πρώτη ανάγνωση μέχρι τη συνειδητοποίηση του απείρου. . Είναι αλήθεια η κίνηση, ο ήχος, το χρώμα, ο λόγος που επιθυμεί να βρει ανταπόκριση , το παιχνίδι ρόλων είναι για μας το πρόγραμμα «ΜΕΛΙΝΑ» , μια νέα διάσταση, μια ανθρώπινη ζεστή γεμάτη Ελλάδα φωνή, μέσα σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που έχει προσπεράσει την απόλαυση υπηρετώντας έμμεσα κάποια νεφελώδη επαγγελματική «χρησιμοθεωρία». Η διδακτική πράξη οριοθετείται στο πρόγραμμα «ΜΕΛΙΝΑ» ως κρίσιμο πολιτισμικό γεγονός της ζωής κάθε ανθρώπου, ιδιαίτερα του μικρού παιδιού. Αποτελεί πολιτισμικό σημείο αναφοράς, καλωσόρισμα ενός «εν δυνάμει ενήλικα» στον κόσμο των ταξιδευτών του χρόνου και του χώρου, στον κόσμο της γνώσης και της αναζήτησης στον χώρο της έκφρασης και της επικοινωνίας…»
Οι ερμηνείες και οι πολλαπλές αναγνώσεις του έργου τέχνης, αλλά και των δύο αποσπασμάτων που παρατίθενται αυτούσια, δικές σας! ΚΑΛΗ ΣΧΟΛΙΚΉ, ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΗ, ΕΚ-ΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ !!!!
Αναλυτικότερα :
ΕΘΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ http://www.emst.gr/
ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΧΟΛΙΚΉΣ ΖΩΗΣ ΧΑΝΙΩΝ σύντομα στην ιστοσελίδα
www.school-life-museum.gr
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΜΕΛΙΝΑ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ» https://www.culture.gr/el/service/SitePages/view.aspx?iID=2583
