H τέχνη είναι πανανθρώπινη γλώσσα επικοινωνίας και ταυτόχρονα το πιο ισχυρό μέσο για να προκαλέσει διάλογο σε κρίσιμα ζητήματα που απασχολούν την ανθρωπότητα. Η δημιουργική οπτική του καλλιτέχνη και η ευρηματική του έκφραση είναι δυνατό να διαμορφώσουν με τα πιο απλά μέσα μια συγκλονιστική παρέμβαση που θα προκαλέσει το κοινό σε εγρήγορση, επαναπροσδιορισμό, ευαισθητοποίηση .
Eπιπλέον μια σιωπηρή, ήπια φαινομενικά διεργασία που εξελίσσεται ακολουθώντας τους νόμους της ματιέρας της εικαστικής τέχνης, μπορεί να μετουσιωθεί αβίαστα και θαυμαστά με την προσωπικότητα και το ύφος του καλλιτέχνη- δημιουργού, που υποβάλλει και ισορροπεί διακριτικά την διαδικασία, σε έναν πρωτότυπο δυναμικό εκφραστικό λόγο. Το απλό τότε μετατρέπεται σε ανεκτίμητο και η μονάδα γίνεται ανεπανάληπτη σύνθεση διαδραστική, ικανή να σπάσει τα στεγανά της φαινομενικής υπάρχουσας ισορροπίας σε μια τεχνοτροπία και εκφράσει ένα πολύ ηχηρό παγκόσμιο μήνυμα.
Το βίωμα του ενός τέτοιου έργου τέχνης διαφέρει από πρόσωπο σε πρόσωπο και προφανώς οι διαστάσεις του επηρεάζουν με μοναδικό και ανεπανάληπτο τρόπο κάθε αποδέκτη.
Η Bern O’ Donoghue .είναι εικαστικός καλλιτέχνης με έδρα το Brighton που εργάζεται σε πολλά δημιουργικά θέματα που εκκινούν από κρίσιμα ζητήματα της σύγχρονης πραγματικότητας και επιχειρούν τη διευρυμένη συμμετοχή και ευαισθητοποίηση των δημόσιων προσώπων, αλλά και των πολιτών προκειμένου να επαναπροσδιορίσουν πολιτικές, αλλά και στάσεις και αντιλήψεις. Η πρακτική της έχει έντονα οπτικά και πειραματικά στοιχεία κ επιδιώκει την ενεργητική αυθεντική συμμετοχή του κοινού , ενθαρρύνοντας την εξερεύνηση της γλώσσας
Το έργο της με τον δυνατό τίτλο «Dead Reckoning» δηλαδή «Νεκρή αναμέτρηση» είναι ένα συνεχιζόμενο έργο που μαρτυρεί τον αυξανόμενο αριθμό χιλιάδων μεταναστών και προσφύγων που έχουν πεθάνει και συνεχίζουν να πεθαίνουν προσπαθώντας να διασχίσουν τη Μεσόγειο Θάλασσα αναζητώντας μια καλύτερη ζωή. Κάθε μικροσκοπικό χάρτινο σκάφος χαρακτηρίζεται από μια σχέση με ένα άλλο άτομο λειτουργώντας έτσι ως μια εύθραυστη υπενθύμιση στα άτομα που προκάλεσαν τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση στην Ευρώπη μετά από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ξεκίνησε από την Tate Modern τον Μάρτιο του 2017 ως εγκατάσταση και διάλογος της συνεργασίας των δημιουργών Bern Ο’ Donoghue και Dr Vicki Squire. H συνάντηση των δύο δημιουργών οτέλεσε μέρος του “Who are we”, μιας εβδομάδας συμμετοχικών εγκαταστάσεων , συνομιλιών και εργαστηρίων μάθησης που επιμελήθηκαν η Tate Exchange Associates: Counterpoints Arts, to Ανοιχτό Πανεπιστήμιο του Warwick και το Πανεπιστήμιο Loughborough
Η γράφουσα βίωσε το έργο τέχνης και συνομίλησε με τη δημιουργό ως προσκεκλημένη εισηγήτρια κατά τη διάρκεια των εργασιών του πρωτότυπου διεθνούς συνεδρίου «Play, Perform, Learn, Grow: Exploring Creative Community Practice» (PPLG) που πραγματοποιήθηκε στο Κολλέγιο «ΑΝΑΤΟΛΙΑ» στη Θεσσαλονίκη στις 13-15 Απριλίου 2018.Σκοπός του εναλλακτικού συνεδρίου να φέρει σε επαφή εκπαιδευτικούς, ερευνητές, ψυχολόγους και θεραπευτές , κοινωνικούς λειτουργούς , γιατρούς καλλιτέχνες, πρόσφυγες, μετανάστες και πολίτες που σε αυτό το ιστορικό σταυροδρόμι αναζητούν νέους ερμηνευτικούς τρόπους για να διαχειριστούν τον πόνο, την αποξένωση και τη βία της εποχής μας , να επαναπροσδιοριστούν , να ξαναδημιουργήσουν τη ζωή τους και κατά συνέπεια να οικοδομήσουν νέες μορφές κοινοτήτων και νέες πρακτικές κοινότητας.
Τα παρακάτω αποσπάσματα με τον αυθεντικό λόγο της δημιουργού είναι από συνέντευξη που παραχώρησε η ίδια με αφορμή την συμμετοχή της στα εργαστήρια της Tate Modern τον Μάρτιο του 2017:
«Αρχικά ξεκίνησα το έργο αυτό στα μέσα Απριλίου 2015, όταν δύο ειδησεογραφικά δελτία έδειξαν έξι ημέρες ότι τα σκάφη που μεταφέρουν πρόσφυγες είχαν ανατραπεί από τις ακτές της Λιβύης. Σταμάτησα στο γεγονός ότι 1200 άνθρωποι είχαν πνιγεί. Ήταν τόσο συγκλονιστικό και τρομακτικό που τόσο ένας τεράστιος αριθμός ανθρώπων είχε πεθάνει κατ ‘αυτόν τον τρόπο, αλλά εξίσου ανησυχητική ήταν η γλώσσα που χρησιμοποίησαν ορισμένοι πολιτικοί και τμήματα των μέσων ενημέρωσης ως απάντηση στα ατυχήματα.
Βρήκα ενοχλητικό να δω τους αριθμούς που χρησιμοποιούνται ως μέσο αποστασιοποίησης των ανθρώπων που ζουν με ασφάλεια από την ανθρώπινη τραγωδία και αισθάνονται υποχρεωμένοι να κάνουν κάποια εργασία για να γεφυρώσουν αυτή την απόσταση και να ξεκινήσουν την έρευνα για την κρίση των προσφύγων..
Κάθε σκάφος στο “ Dead Reckoning” αντιπροσωπεύει ένα άτομο που έχει καταγραφεί ως πνιγμένο πέρυσι στη Μεσόγειο Θάλασσα ενόψει της Ευρώπης. Χρησιμοποιώ τα δεδομένα που συλλέχθηκαν από τον Διεθνή Οργανισμό Διαστήματος (IOM) στο Σχέδιο των Αγνοουμένων Μεταναστών Κάθε μία από τις 5.083 χάρτινες βάρκες συμβολίζει μια απώλεια κάποιας σημαντικής: κόρης, γιού,
Χρησιμοποίησα δώδεκα διαφορετικούς χρωματικούς συνδυασμούς για το χαρτί για να απεικονίσω καλύτερα τις απώλειες ζωής ανά μήνα, υπογραμμίζοντας πως αλλαγές όπως ο καιρός, η εποχή ή οι πολιτικές που περιβάλλουν τη μετανάστευση στην Ευρώπη μπορεί να επηρεάσουν τον αριθμό των ανθρώπων που έχουν πεθάνει…»
Αξίζει να σημειωθεί ότι η καλλιτέχνης που συνεργάζεται πολύ συχνά με σχολεία, εκτός από πολιτιστικούς οργανισμούς και ερευνητικά ιδρύματα, επισημαίνει τη διαφορά ανάμεσα στους ενήλικους αποδέκτες και τα παιδιά κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης της συγκεκριμένης εικαστικής εγκατάστασης:
«Τα παιδιά είναι πάντα πιο συναισθηματικά ανοιχτά από τους ενήλικες, που συχνά δείχνουν ενσυναίσθηση, και πιστεύω ότι αυτό συμβαίνει επειδή ενθαρρύνονται να ασκούν τις αξίες που οδήγησαν στη σκέψη. Παίρνω συνήθως διφορούμενη απάντηση από τους ενήλικες, εν μέρει, επειδή μάθαμε να ελέγχουμε τις απαντήσεις μας και επίσης επειδή οι αξίες των ενηλίκων συχνά συγκρούονται με τους συμβιβασμούς που κάνουμε.
Έχω διαπιστώσει ότι υπάρχει ένα τεράστιο πρόβλημα με το είδος των «ειδήσεων» που αναδύονται για τους πρόσφυγες και τη μετανάστευση. Αυτό έγινε φανερό από τη δική μου έρευνα σχετικά με το θέμα και από το πώς ορισμένα μέλη του κοινού συζήτησαν την εγκατάσταση. Τα βασικά στοιχεία απλώς δεν φτάνουν αρκετά συχνά στα media. Αν και οι πραγματικές πληροφορίες είναι εκεί έξω, πάρα πολλοί πολιτικοί και ΜΜΕ παρουσιάζουν προκατειλημμένες ή ανακριβείς προοπτικές ως αλήθεια.
Όσο περισσότερο εξερευνούμε τα κοινωνικά ζητήματα, τόσο πιο σαφές είναι για μένα ότι οι ζωές και οι ενέργειες σε αυτόν τον πλανήτη αλληλοσυνδέονται …..»
Περισσότερα στην προσωπική ιστοσελίδα της δημιουργού: :
www.berndonoghue.com
http://www.bernodonoghue.com/dead-reckoning/
και στη διεύθυνση :
https://www.opendemocracy.net/vicki-squire-bern-o-donoghue/5083-boats-dead-reckoning
https://www.pplg2018.gr/
