«Ο Σαίξπηρ δεν κάνει τίποτα μικρό, αναμετριέται πάντα με κάτι πολύ μεγάλο….»
Στάθης Λιβαθινός
Το Εθνικό Θέατρο εγκαινίασε τη νέα σεζόν στο θέατρο REX (Σκηνή « Μαρίκα Κοτοπούλη») με το έργο των Ουίλιαμ Σαίξπηρ και Τόμας Μίντλοντ, «Τίμων ο Αθηναίος» σε σκηνοθεσία του καλλιτεχνικού του Διευθυντή κ. Στάθη Λιβαθινού. Είναι μια παράσταση που αιχμαλωτίζει την προσοχή του κοινού σε όλη τη διάρκεια της, από ένα σύνολο ηθοποιών που καταφέρνει με επιτυχία να επιβεβαιώνει συνεχώς στη σκηνή την απόλυτη ερμηνευτική εναρμόνιση της ομάδας, ενώ περικλείει όμως πολύ ιδιότυπες μονάδες- χαρακτήρες- ρόλους… Και είναι αυτό που σε συνδυασμό με τα πολλαπλά ευρηματικά σκηνοθετικά μέσα, ενεργοποιούν στον ύψιστο βαθμό την ενσυναίσθηση των θεατών, οι οποίοι νιώθουν την αγωνία να τους κυριεύει επίμονα, καθώς η πλοκή του έργου ξεδιπλώνεται.
« Ο Τίμων ο Αθηναίος δεν συγκαταλέγεται στα σπουδαιότερα έργα του Σαίξπηρ. Ωστόσο ανήκει αναμφίβολα στα πιο ενδιαφέροντα, επισημαίνει στο πρόγραμμα της παράστασης, η κ. Ξένια Γεωργοπούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ. Γραμμένο κατά πάσα πιθανότητα το 1606 σε μια περίοδο πειραματισμών του συγγραφέα, αλλά και των ομότεχνων του, το έργο ακροβατεί ανάμεσα σε παλιά και νέα δραματικά είδη και τρόπους, από την τραγωδία ως το γκροτέσκο. Ο Τίμων επίσης μπορεί να χαρακτηριστεί και ως σάτιρα των ηθών της εποχής, πιο πολύ στο πνεύμα των έργων του Τόμας Μιντλτον, με τον οποίο ο Σαίξπηρ συνεργάστηκε στη συγγραφή του έργου. Η λατρεία του χρήματος και η παντοδυναμία του χρυσού διαπερνούν όλο το έργο, ενώ επαναλαμβανόμενο μοτίβο αποτελεί ο κανιβαλισμός που κινείται στα όρια της μεταφοράς και της κυριολεξίας. Όταν πια ο Τίμων αδυνατεί να πληρώσει τους πιστωτές τους, τους προτρέπει να τον κόψουν κομμάτια, παραπέμποντας στη λίβρα σάρκας που ζητεί ο Εβραίος τοκογλύφος Σάυλοκ από τον Βενετό έμπορο Αντώνιο στον Έμπορο της Βενετίας-ακόμη ένα από τα «προβληματικά» έργα του Σαίξπηρ που όμως συγκαταλέγεται στις κωμωδίες του. Ο Τίμων ο Αθηναίος αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας εποχής δραματουργικών πειραματισμών κατά την οποία η τραγωδία αντιμετωπίζεται με σκεπτικισμό και ενίοτε αποκτά αντιηρωική χροιά…»
Οι ερμηνείες όλων συγκλονιστικές με την γλώσσα του σώματος επιπλέον να δίνει ρεσιτάλ έκφρασης, ενώ ο κομβικός ρόλος του Τίμωνα του Αθηναίου, καθηλώνει με την απόδοση του από τον Βασίλη Ανδρέου. Ο ηθοποιός με την μεγαλειώδη ερμηνεία του αναδεικνύει εύγλωττα όλες τις ιδιαίτερες πτυχές του χαρακτήρα και τις συναισθηματικές μεταπτώσεις του Τίμωνα, καταφέρνοντας να συσπειρώσει την ψυχή, το σώμα και το πνεύμα του, στην απαραίτητη για την υποστήριξη του δύσκολου ρόλου εσωτερίκευση. Η έκφραση του Βασίλη Ανδρέου κάθε στιγμή της παράστασης με τη δυναμική του ταλέντου και της εμπειρίας του, ακόμη και όταν η αυλαία ανοίγει με ένα τεράστιο φωτεινό Τ και εκείνον μέσα σε μια μπανιέρα αμίλητο στο σκοτάδι, ακτινοβολεί το προαπαιτούμενο υποβλητικό κύρος τη μορφής του Τίμωνα. Η καλύτερη σύσταση του πρωταγωνιστικού χαρακτήρα στο κοινό και η καλύτερη επιλογή ρόλου ταυτόχρονα….
Η σκηνή εισχωρεί στο κοινό που νιώθει να συμπάσχει καθηλωμένο στα δρώμενα της πλοκής, ενώ ταυτόχρονα δίνει την δυνατότητα της δραματουργικής κίνησης στους ηθοποιούς, γεγονός που ενισχύει τη συναισθηματική ταύτιση των θεατών με τους πρωταγωνιστές του έργου.
Ακόμη ένα στοιχείο που εντυπωσιάζει στο έργο είναι η απόδοση διασκευασμένων αποσπασμάτων Johan Sebastian Bach,Jesu, derdu meine Seele, BWV 150 , καντάτα Johan Sebastian Bach, Nun konm, derHeiden Heiden Heiland, BWV62,καντάτα, Philippe Verdelot, Ultimi miei sospiril, Richard Carlton,Calm was the air and clear the sky, Francis Poulenc, Stabat Mater Οι φωνές των νεαρών ηθοποιών διαπερνούν μελωδικά το κοινό, αφού το σημείο συλλογικής έκφρασης είναι προσδιορισμένο ανάμεσα τους, προκειμένου να αγγίζει μαγικά την ακοή όλων και να κατευθύνει την όραση στην αναζήτηση της πηγής της μελωδίας.
Αξίζει να επισημανθεί ότι η παράσταση επικοινωνείται με πρωτότυπο τρόπο για τη θεατρική περίοδο 2018-2019 με εικόνες έργων από τη Συλλογή του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, καταμαρτυρώντας μια πολύ υψηλής ποιότητας συνέργεια όλων των μορφών τέχνης στη στραγητική της θεατρικής έκφρασης του Εθνικού Θεάτρου. Συγκεκριμένα το έργο του Αλέξανδρου Ψυχούλη ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗΣ, 2005 (αρ.εισ.542/05) όπως αναφέρεται στην έκδοση του προγράμματος της παράστασης «…σηματοδοτεί μια διπλή μετατόπιση μορφολογική και θεματολογική στο πολύπλευρο έργο του δημιουργού μέσα από την επαναπραγμάτευση του έργου της ζωγραφικής, όσο και του καλλιτεχνικού είδους της τοπιογραφίας. Με σχεδιαστική καθαρότητα και γραμμική σαφήνεια, ο καλλιτέχνης αντλεί το οπτικό λεξιλόγιο του από τον χώρο της γραφιστικής και του animation, διευρύνοντας το όριο της ζωγραφικής στο σημείο τομής της με τις ψηφιακές τέχνες….»
Και κάπως έτσι ένα «βαρύ & αμφισβητούμενο» έργο του Σαίξπηρ μετατρέπεται σε μια επίκαιρη θεατρική παράσταση που εκπέμπει διαχρονικές αξίες, επιστρατεύοντας πρώτιστα δραματικές χαρισματικές ερμηνείες, μίνιμαλ σκηνογραφικά αντικείμενα, φωτισμό που σε ταξιδεύει, κοστούμια και σκηνοθετικά μέσα πολύ λειτουργικά και έξυπνα επινοημένα …Η γενναιοδωρία, η επιθυμία για αγάπη, η φιλία, η εξαπάτηση του εαυτού, η κολακεία, ο πλούτος, η μοναξιά, η οργή, η φυγή, είναι τα σημασιολογικά αξιακά συστατικά του έργου που προκαλούν αναρίθμητες προσωπικές αναγνώσεις δικαιώνοντας τον ύψιστο ρόλο του θεάτρου στη ζωή μας ..Στο έργο δεν διαφαίνεται κάθαρση, όμως σίγουρα συντελείται προσωπικά στον κάθε θεατή με τις επιρροές που αφήνει το έργο πάνω του έμμεσα και άμεσα, επιρροές που σε οδηγούν σε αναμφισβήτητα ωφέλιμο αναστοχασμό και επαναπροσδιορισμό …Πολλά συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές!!!
Συντελεστές:
Μετάφραση: Nίκος Χατζόπουλος Σκηνοθεσία: Στάθης Λιβαθινός Σκηνικά-κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου Μουσική: Λύσσανδρος Φαληρέας Μουσική διδασκαλία: Μελίνα Παιονίδου Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
Κίνηση Μαρία Σμαγιέβιτς
Βοηθός σκηνογράφου-ενδυματολόγου Ευμορφία Μελίνα Κουκουτσάκη
Δραματολόγος παράστασης Έρι Κύργια
Διανομή ρόλων (με αλφαβητική σειρά)
Αργυρώ Ανανιάδου, Βασίλης Ανδρέου, Γιώργος Δαμπάσης, Ιερώνυμος Καλετσάνος, Νίκος Καρδώνης, Στάθης Κόικας, Φώτης Κουτρουβίδης , Αναστάσης Λαουλάκος, Φοίβος Μαρκιανός, Στρατής Πανούριος, Δημήτρης Παπανικολάου, Μαρία Σαββίδου, Χρήστος Σουγάρης, Μάνος Στεφανάκης, Άρης Τρουπάκης, Αντιγόνη, Φρυδά.
Φωτογράφος παράστασης: Ελίνα Γιουνανλή
Αναλυτικότερα στις διευθύνσεις
https://www.n-t.gr/el/events/TimonofAthens
https://www.culturenow.gr/timon-o-athinaios-se-skinothesia-stathi-livathinoy-sto-ethniko-theatro/
https://www.athinorama.gr/theatre/performance/timon_o_athinaios-10061163.html
https://totetartokoudouni.blogspot.com/2018/10/blog-post_18.html?fbclid=IwAR0kercoKCVcYOae-Q5fzdqmyF7XVDcjWDIb2jw8eVG-Lur94jhzJXag2Ow
