«Αυτό θα πει να μπαίνει ένας πολιτισμός όχι στην ιστορία με πολέμους, αλλά στη ζωή με τον ήλιο στην κοιλιά…»
Οδυσσέας Ελύτης/ “Τα Δημόσια και τα Ιδιωτικά”
Η 18η Μαΐου είναι αφιερωμένη κάθε χρόνο σε ένα συγκεκριμένο θέμα που αφορά στα μουσεία και στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Το θέμα του εορτασμού της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων 2022 είναι «Η Δύναμη των Μουσείων».
Με την επιλογή του θέματος αυτού το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM) επιθυμεί να αναδείξει τη δύναμη που έχουν τα μουσεία ως φορείς κοινωνικών αλλαγών και βιώσιμης ανάπτυξης.
Τα μουσεία μεταμορφώνουν τον κόσμο. Παρουσιάζοντας το παρελθόν, ανοίγουν νέους ορίζοντες και διαμορφώνουν νέες καινοτόμες ιδέες με σκοπό την οικοδόμηση ενός καλύτερου μέλλοντος.
Ο φετινός εορτασμός θα επικεντρωθεί στη δυναμική συμβολή των μουσείων σε τρία επίκαιρα ζητήματα: βιωσιμότητα, καινοτομία-προσβασιμότητα, ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής μέσω της εκπαίδευσης
Το Μουσείο Σχολικής Ζωής Δήμου Χανίων θα εστιάσει στον τρίτο άξονα του φετινού θέματος, δηλαδή στην ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής μέσω της εκπαίδευσης .Μέσα από την ερμηνεία και την παρουσίαση των συλλογών, καθώς και την οργάνωση εκπαιδευτικών δράσεων, τα μουσεία δημιουργούν έναν ιστό που είναι απαραίτητος για την οικοδόμηση και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής. Υποστηρίζοντας τις δημοκρατικές αξίες και παρέχοντας ισότιμες ευκαιρίες δια βίου μάθησης για όλους, συμβάλλουν στη διαμόρφωση μιας συμμετοχικής κοινωνίας των πολιτών με γνώσεις και διάθεση προσφοράς και δημιουργίας
Το Μουσείο έτσι σχεδίασε αποκλειστικά για τον φετινό εορτασμό και υλοποίησε τη ΔΕΥΤΕΡΑ 16 ΜΑΗ το πρωί από τις 9.00 έως τις 14.00 σε μαθητές νηπιαγωγείου και στην απογευματινή ζώνη από τις 17.00-19.30 σε οικογένειες με παιδιά κάθε ηλικίας ένα ακόμη πρωτότυπο ερμηνευτικό μονοπάτι ΔΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ. Το θέμα «Ο ΠΙΟ ΔΥΝΑΤΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ» εμπνευσμένο από το ομότιτλο βιβλίο για παιδιά του συγγραφέα Δημήτρη Μπασλάμ με εικονογράφηση της Ντανιέλα Σταματιάδη από τις εκδόσεις ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ (Σχεδιασμός –Εμψύχωση Μαρία Δρακάκη )
Την ΤΕΤΑΡΤΗ 18 ΜΑΗ το απόγευμα τις ώρες 18.00-20.00 ο Τομαζινάκης Αριστόκριτος, Δάσκαλος , Εμψυχωτής Παιδαγωγικής Θεάτρου-Θεατρικού Παιχνιδιού και γραμματέας του Συλλόγου Φίλων του Μουσείου σχεδίασε για τους εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ,αλλά και εκπαιδευτικούς θεατρικής αγωγής καλλιτέχνες, επαγγελματίες μουσείων, φοιτητές, ένα πρωτότυπο εργαστήρι Θεατρικού Παιχνιδιού με τίτλο « Εγώ και Εσύ ταξιδεύοντας με ιστορίες…» Η συμμετοχή στο ερμηνευτικό μονοπάτι, αλλά και στο εργαστήρι θεατρικού παιχνιδιού είναι ελεύθερη , όπως είναι ανέκαθεν στο Μουσείο Σχολικής Ζωής, από την έναρξη λειτουργίας του το 2006, σε κάθε παρέμβαση που προσφέρει στο πεδίο της εκπαίδευσης και του πολιτισμού.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ερμηνευτικά μονοπάτια αποτελούν το συγκριτικό πλεονέκτημα της επικοινωνιακής πολιτικής του Μουσείου και σχεδιάζονται με εναύσματα από τη συλλογή του εκπαιδευτικού υλικού του προγράμματος «ΜΕΛΙΝΑ-Εκπαίδευση και Πολιτισμός» αξιοποιώντας και στοιχεία της σύγχρονης τέχνης. Θέτουμε το κοινό ως πρωταγωνιστή στο βίωμα μιας αποκαλυπτικής διαδικασίας που δημιουργεί συγκίνηση και ενδιαφέρον σε όλους όσοι συμμετέχουμε.Η εμπειρία αυτή επιστρατεύει όλες τις μορφές τέχνης, επενδύει στη συνάντηση τους, δεν συντελείται τυχαία, αλλά υποστηρίζεται με διαφοροποιημένο κάθε φορά παιδαγωγικό σχεδιασμό, εφαρμόζοντας σύγχρονες ερμηνευτικές τεχνικές .Επιδίωξη οι συμμετέχοντες να λειτουργήσουν «ως ενεργοί δημιουργοί νοήματος με το πεδίο του νοήματος να βρίσκεται σε μια διαρκή ρευστότητα».
Στο θεατρικό παιχνίδι αντίστοιχα συναντώνται όλες οι μορφές τέχνης. Είναι ένα «δημιουργικό συμβάν», ένα μέσο ενεργοποίησης και απελευθέρωσης της φαντασίας και της δημιουργικότητας, παιδιών και ενηλίκων (όσων συμμετέχουν). Είναι ένας τρόπος «να επικοινωνούμε και μέσα απ` τα συναισθήματα», να ανακαλύπτουμε και άλλους τρόπους επικοινωνίας, πέρα απ` τη λεκτική δηλαδή απλά να διευρύνουμε τους κώδικες επικοινωνίας μας και να συνδεόμαστε ΔΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ.
Και στις δύο προσφερόμενες δράσεις του Μουσείου Σχολικής Ζωής με αφορμή την ημέρα των Μουσείων 2022, οι εμψυχωτές Αριστόκριτος Τομαζινάκης και η γράφουσα , σχεδίασαν με έμπνευση από το βιβλίο «Ο πιο δυνατός άνθρωπος του κόσμου» του συγγραφέα Δημήτρη Μπασλάμ που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ με εικονογράφηση από την Ντανιέλα Σταματιάδη.
Πρόκειται για ένα βιβλίο για παιδιά που εντυπωσιάζει για τους χαρακτήρες που ενσωματώνει στην πλοκή του, καθώς διαπραγματεύεται ευρηματικά την διαχείριση σε μια μικρή πόλη αιφνίδιας κρίσης, η οποία διαταράσσει την κοινωνική συνοχή και δοκιμάζει τους πολίτες. Οι χαρακτήρες που παρελαύνουν για να διαχειριστούν το ζήτημα περιγράφονται με αστεία ονόματα και συνήθειες, αλλά επί της ουσίας λειτουργούν παραβολικά και προσκαλούν για κοινωνιολογική ανάλυση προβληματισμό και αναστοχαστική προσέγγιση. Παραπέμπουν με σαρκαστικό και αιχμηρό τρόπο σε συνήθη χαρακτηριστικά πολιτών που ενώ παραμένουν άβουλοι, φυγόπονοι, μεταθέτουν ευθύνες αδιαφορούν, υποσκάπτουν, επικρίνουν επιδεικνύουν ασύστολα έπαρση, χωρίς κανένα έργο και ουσιαστικά παραμένουν αδρανείς. Σε αυτή τη συνθήκη αναζητείται ο πιο δυνατός άνθρωπος που θα πάρει την κατάσταση στα χέρια του και θα διαφυλάξει την κοινωνική συνοχή στην πόλη
Τι ακριβώς όμως σημαίνει κοινωνική συνοχή σε μια μικρή πόλη και πώς αυτή απελευθερώνει δύναμη ΄?Στη βιβλιογραφία ο ορισμός της κοινωνικής συνοχής εστιάζει «σε διαδικασίες δυναμικές που εκφράζονται στην συνεκτική στάση των πολιτών, στην ενεργητική συμμετοχή, στην ικανοποίηση συναισθηματικών αναγκών, στη δικτύωση, στη συλλογικότητα, κοινωνική συμμετοχή και αλληλεγγύη ,στην απαλοιφή των στερεοτύπων, στην εξάλειψη των αποκλεισμών και την ισότιμη πρόσβαση στα κοινά αγαθά…»
Ωστόσο η κοινωνική συνοχή στο βιβλίο του Δημήτρη Μπασλάμ διαρρηγνύεται στην ιστορία της μικρής πόλης. Η μικρή κοινωνία προσπαθεί να αντιδράσει στην ξαφνική απειλή και αναζητά τον πιο δυνατό άνθρωπο χωρίς να μπορεί να στηριχθεί σε κανέναν τελικά, από όσους εμφανίζονται για να ΔΟΥΝ ΚΑΙ ΝΑ ΦΥΓΟΥΝ Φθίνει λοιπόν η ασφάλεια των πολιτών και θρονιάζεται μαζί με το μεγάλο κόκκινο στρογγυλό ο φόβος, η αγωνία και ο θυμός μέσα σε κάθε πολίτη, καθώς η αδυναμία και η ανικανότητα των εντεταλμένων αρχών να συνεργαστούν, επιτείνουν την αίσθηση της ανασφάλειας, της αδικίας, της περιθωριοποίησης, των ανισοτήτων.
Είναι συγκλονιστική κάθε σελίδα του παιδικού βιβλίου, όπου σε συνδυασμό με την σουρεαλιστική οπτική μεταγλώσσα της εικονογράφησης από την Ντανιέλα Σταματιάδη, παρατίθενται οι τρόποι με τους οποίους αντιδρούν οι χαρακτήρες του βιβλίου, δηλαδή οι «γίγαντες με τα μουστάκια», οι «ελέφαντες των Λούις», οι «δεκατρίδυμοι χορευτέ»ς, οι «εξαιρετικοί μη μου άπτου» οι «άνθρωποι της αφάνειας», οι «άνθρωποι με τα καπέλα’, ο κύριος «Επιμένοντας»… Αυτές οι αντιδράσεις τροφοδότησαν με έμπνευση τους δύο εμψυχωτές παιδαγωγούς, προκειμένου να ανιχνεύσουν ΔΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ τις στάσεις των μελών των ομάδων που δήλωσαν συμμετοχή στις δράσεις τους
Έτσι με μια ελεύθερη διασκευή της πλοκής του βιβλίου, οι αποκρίσεις των χαρακτήρων της ιστορίας «του μεγάλου, κόκκινου, αμετακίνητου, κόκκινου στρογγυλού» μετατρέπονται ευρηματικά σε αποστολές, στις οποίες οι συμμετέχοντες στα ερμηνευτικά μονοπάτια και στο εργαστήριο θεατρικού παιχνιδιού, προσκαλούνται σε ενεργητική συμμετοχή, ανάληψη πρωτοβουλιών, υλοποίηση έργου και διαφανείς και θαρραλέες συνέργειες για την υποστήριξη του Μουσείου…
Ό συγγραφέας Δημήτρης Μπασλάμ καταφέρνει να κρατήσει την ανάσα των αναγνωστών με εύστοχους συμβολισμούς και εμπνευσμένα ευρήματα στο ξετύλιγμα της πλοκής και την περιγραφή της στάσης των πρωταγωνιστών του ..Το βιβλίο δεν επιλέχτηκε τυχαία ως αφετηρία έμπνευσης, προκειμένου να αναδείξει την αναγκαιότητα της κοινωνικής συνοχής για την ανάπτυξη της κοινότητας .Οι χαρακτήρες τους λειτουργούν ως σύμβολα κοινωνικών και πολιτικών ομάδων που θέτουν ένα καίριο ερώτημα: Ποιος είναι άραγε ο πιο δυνατός άνθρωπος του κόσμου? Ο κύριος «Επιμένοντας» που μένει μόνος, αλλά ποτέ δεν εγκαταλείπει….
Το Μουσείο Σχολικής Ζωής αποτελεί μελέτη περίπτωσης μουσείου στην Ελλάδα, όπου έχει καταφέρει να αντέχει, να υπερβαίνει δυσκολίες χωρίς εκπτώσεις στην αποστολή του, προτάσσοντας την επιμονή την υπομονή, την υπευθυνότητα τη συνέπεια την αφοσίωση τον σεβασμό στο διαφοροποιημένο κοινό του,την πίστη ευρύτερα στον άνθρωπο και την ψυχική δύναμη του..
Στην περιγραφή του βιβλίου «Ο πιο δυνατός άνθρωπος του κόσμου» διαβάζουμε: «Ποιον πραγματικά χρειάζεται αυτός ο κόσμος; Ποιος είναι αυτός που όταν παραστεί ανάγκη και το κακό καραδοκεί, και πλάση φλέγεται και οι αξίες απειλούνται, θα σηκώσει τα μανίκια, θα πάρει το βάρος της ευθύνης και με τόλμη θα κάνει τη βαθιά τομή που απαιτεί η συνθήκη; Ποιος; Ο Από μηχανής Θεός βγαλμένος λες από αρχαία τραγωδία θα δώσει την απάντηση-χρησμό και όποιος καταλάβει κερδισμένος θα είναι: «Μείνατε όλοι άπραγοι. Όλοι εκτός από έναν. Ξέρεις ποιος είναι. Ξέρει τι είναι. Οι υπόλοιποι θα μείνετε όπως είστε. Άπραγοι, άβουλοι, φοβισμένοι. Ίσως για πάντα, ίσως όχι. Εξαρτάται από εσάς».
Την απάντηση στο ερμηνευτικό μονοπάτι και στο θεατρικό παιχνίδι «για το ποιος θα μπορούσε να είναι ο πιο δυνατός άνθρωπος που θα μπορούσε να σηκώσει την «αμετακίνητη κόκκινη σφαίρα» από το Μουσείο Σχολικής Ζωής που το εμποδίζει να αναπτυχθεί χρόνια τώρα, όπως ονειρεύεται και δρα, την έδωσαν τα νήπια, προνήπια, αλλά και οι οικογένειες, οι εκπαιδευτικοί, οι καλλιτέχνες, οι έφηβοι, που συμμετείχαν από τη Δευτέρα 16 έως και την Τετάρτη 18 Μάη στις δράσεις για τον εορτασμό της ημέρας των Μουσείων. Το Μουσείο τους ευχαριστεί πολύ, γιατί αντίθετα με τους χαρακτήρες του βιβλίου δεν υιοθέτησαν την ψυχολογία της μάζας.
Στη διάθεση όποιου ενδιαφέρεται οι απαντήσεις…..Και δεν είναι χρησμός….
ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΤΕΡΑ ΣΤΙΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ
https://icom-greece.mini.icom.museum/%CE%B4%CE%B9% CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%B7%CF%83-%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%B1-%CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%89%CE%BD/%CE%B4%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE%CF%82-%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CF%81%CE%B1-%CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B5%CE%AF%CF%89%CE%BD/
http://users.uoa.gr/~nektar/arts/poetry/odysseas_elyths_ta_dhmosia_kai_ta_idiwtika.htm
https://kaleidoscope.gr/en/childrens/9789604712120—639.html
https://www.politeianet.gr/books/9789604712120-mpaslam-dimitris-kaleidoskopio-o-pio-dunatos-anthropos-tou-kosmou-317713
