«Άγγελε συ που κάπου εδώ γύρω πετάς
Πολυπαθής και αόρατος, πιάσε μου το χέρι
Χρυσωμένες έχουν τις παγίδες οι άνθρωποι
Κι είναι ανάγκη να μείνω απ’ τους απέξω…»
ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ/” ΤΑ ΕΤΕΡΟΘΑΛΗ”
Επιστροφή στις καθιερωμένες εβδομαδιαίες συναντήσεις μας με τα ανεξάντλητα «ως του αέναου πολιτισμικού γίγνεσθαι» και με εστίαση σήμερα στην πρωτότυπη έκθεση ενός πρωτοπόρου «αισθητικού ερευνητή». Έργα από όλες τις περιόδους της μακρόχρονης πορείας του διεθνώς καταξιωμένου ζωγράφου και γλύπτη Κωστή Γεωργίου, αλλά και νέες δημιουργίες του, περιλαμβάνει η έκθεσή του «ENIGMA 2» που φιλοξενείται στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού της οδού Πειραιώς και ολοκληρώνεται στις 22 Σεπτέμβρη.
Η «ENIGMA 2» απαρτίζεται από 160 έργα ζωγραφικής μεγάλων και μικρότερων διαστάσεων καθώς και 40 γλυπτά. Αποτελεί το τρίτο, ανανεωμένο σκέλος της ευρείας κλίμακας ατομικής έκθεσης με έργα ζωγραφικής και γλυπτικής μνημειακών και όχι μόνον, διαστάσεων που ξεκίνησε τον Μάιο του 2019 από το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών ΑΠΘ Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο Σισμανόγλειο Μέγαρο στην Κωνσταντινούπολη, υπό την αιγίδα του Ελληνικού προξενείου. Η μεγάλη αναδρομική έκθεση του Κωστή Γεωργίου προκαλεί δέος με την πολυδιάστατη εικαστική του χαρισματική έκφραση, τόσο σε επιβλητικά γλυπτά, όσο και σε δυναμικά ζωγραφικά έργα! Ακτινοβολεί την επίπονη διεργασία της εικαστικής πράξης ενός δημιουργού που εστιάζει με τα εκφραστικά του μέσα, στη γενναιόδωρη ενθάρρυνση και ενίσχυση του ενδιαφέροντος του κοινού του για το εικαστικό φαινόμενο. Το εκφραστικό του ιδίωμα τόσο στη γλυπτική τέχνη, όσο και στη ζωγραφική, ενεργοποιεί πολλαπλές νοηματοδοτήσεις και μεταγγίζει μια πρωτόγνωρη απελευθέρωση στην ερμηνευτική πρόσληψη-απόκριση του κοινού του.
Ο Κωστής Γεωργίου εντυπωσιάζει γιατί καταφέρνει ισόρροπα να μεριμνά και να επιμελείται την πλήρωση της αισθητικής ανάγκης των αποδεκτών των έργων του, αλλά και την αναζήτηση του βαθύτερου νοήματος και της εσωτερίκευσης των πανανθρώπινων αξιών, μέσω της ελευθερίας των δικών τους αναγνώσεων και προσωπικών συσχετίσεων
Ο δημιουργός είναι φανερό ότι έχει ασκηθεί σκληρά στην ιχνηλάτηση των εκφραστικών δυνατοτήτων των υλικών που αξιοποιεί . Διαθέτει μια ιδιότυπη δεξιότητα να αιχμαλωτίζει τον αποδέκτη του έργου του, ενίοτε με την λεπτομέρεια της γλυπτικής φόρμας, την έκφραση, την κίνηση, αλλά και αντίστοιχα με τον χαρισματικό χειρισμό του χρώματος, των τόνων, της έντασης ,του φωτός, των αντιθέσεων, της ισορροπίας θερμών και ψυχρών χρωματικών διαβαθμίσεων, της υφής.
Ο επιδέξιος χειρισμός της λάμψης του χρώματος, προσκαλεί σε διεργασία εν βύθισης το κοινό, το οποίο καθηλώνεται από τους μεγαλοπρεπείς ιδιότυπους χαρακτήρες του, στους οποίους διοχετεύει αριστοτεχνικά αυτή τη λάμψη, αλλά και σαγήνη με μυστήριο ταυτόχρονα …. Οι αινιγματικοί χαρακτήρες του μαγνητίζουν από τη δυναμική της φωτεινής πινελιάς και μιας συναρπαστικής υφής που αναδεικνύεται εύγλωττα στα μικρά, αλλά και μεγάλων διαστάσεων ζωγραφικά έργα του .
Προσκαλούν το κοινό σε οπτική αισθητική αναμέτρηση μέσω της ορμής των δυνατών διαλόγων του χρώματος που φέρουν και αιφνιδιάζουν ταυτόχρονα με τα απροσδιόριστα χαρακτηριστικά τους που δεν επιτρέπουν στερεοτυπικές συστάσεις και υπερβαίνουν εκφραστικές νόρμες. Προτρέπουν σε αντιληπτική εγρήγορση, έστω και αν αναπαριστούν φαινομενικά ακίνητες μορφές . Παρασύρουν σε μια ζωή που συντελείται στη σφαίρα της φαντασίας, επικίνδυνα δελεαστική, όπου σαγηνεύει αβίαστα και ταχύτατα και ίσως θέτει σε ρίσκο αυτόν που την προσεγγίζει, αν εκείνος δεν επιστρατεύσει το νοητικό και ψυχικό του δυναμικό.
Καθώς διατρέχω τον εκθεσιακό χώρο, τόσο στα γλυπτά του, όσο και στα ζωγραφικά έργα, ακόμη και στο animation που παρουσιάζει με τόσο υψηλή αισθητική και ευρηματικότητα τους πρωταγωνιστές των έργων του, σκέφτομαι ότι ο δημιουργός υπονοεί στις συνδηλώσεις της πρωτότυπης καλλιτεχνικής του έκφρασης τη σύγχρονη καθημερινότητα με την επίπονη αμφισημία της, η οποία συμπορεύεται ευρηματικά με τα συναρπαστικά χαρακτηριστικά της πολυτροπικότητας.
Το κεντρικό κριτικό σημείωμα του πλούσιου καταλόγου της έκθεσης υπογράφει ο Χάρης Καμπουρίδης, τεχνοκριτικός-σημειολόγος, μέλος της Academia Europaea (Salzburg), ο οποίος σημειώνει: «Ο Γεωργίου ως αισθητικός ερευνητής είναι μια πολύ ιδιαίτερη περίπτωση, μέσα στα δεδομένα της παγκόσμιας τέχνης των τελευταίων 100 ετών, αλλά και με τροχιά που προκύπτει από αυτόνομες αποφάσεις και επιτεύξεις. Δεν στηρίχθηκε δηλαδή σε δεδομένες νόρμες της εποχής για να φτάσει σε αποδεκτό μορφικό αποτέλεσμα αλλά το βρήκε ο ίδιος και προστέθηκε στα κεντρικά ρεύματα μέσα από ανεξαρτησία και τόλμη»(Γεωργίου,2022:6).
Με τα ζωγραφικά του έργα καθιερώθηκε αρχικά και όπως αναφέρει ο Χάρης Καμπουρίδης «…Η έξοδος των εξπρεσιονιστικών μορφών αναπαράστασης στην τρισδιάστατη ύλη ήταν μια προαναγγελθείσα μορφοπλαστική εξέλιξη και πραγματοποιήθηκε εύλογα ως συνέχεια της έρευνας όσων προηγήθηκαν με πινέλα και χρώματα….»
To κόκκινο χρώμα είναι ολοφάνερο ότι τον χαρακτηρίζει και τον εμπνέει. Η μεγάλη ανθρώπινη καρδιά (βλ. έργο HUMAN HEART) με αναρίθμητες μικροσκοπικές ανθρώπινες μορφές, ως δομικά στοιχεία μιας γλυπτικής ανθρωποκεντρικής σύνθεσης απαράμιλλης ισορροπίας και σύνδεσης, με υποδέχτηκε καθώς βρέθηκα στον εσωτερικό εκθεσιακό χώρο. Μήνυμα διαχρονικό και αξία πανανθρώπινη η επικοινωνούμενη-συνδεδεμένη εμπειρία στη ζωή, κατά τον μεγάλο παιδαγωγό John Dewey, που ανατροφοδοτεί και εξελίσσει καθοριστικά τον άνθρωπο, σκέφτηκα.
Ο καλλιτέχνης εισάγει επανειλημμένα στον εικαστικό του κώδικα αυτή την αξία της κρίσιμης ανθρώπινης σύνδεσης , υποδηλώνοντας προφανώς την πολύτιμη διαχρονικά συλλογικότητα, άλλοτε αναπαριστώντας τον ανθρώπινο εγκέφαλο που εμπεριέχει την πολλαπλότητα των μικροσκοπικών γλυπτών του, άλλοτε το σύμβολο της παγκόσμιας ειρήνης που διαμορφώνεται από αυτή την συνδεσιμότητα, άλλοτε σε μια ακροβατική επίδειξη αμοιβαίας ισορροπίας και στήριξης των γλυπτικών του αναγνωρίσιμων μορφών, σε ένα σημείο επαφής του δημόσιου χώρου.
Ο Κωστής Γεωργίου επισημαίνει στον κατάλογο της έκθεσης για την εικαστική ερευνητική πράξη: «Όσο και αν η μόδα της εποχής επιδιώκει να επιβάλλει ένα μοντέλο τέχνης στο οποίο το αποτέλεσμα είναι ανεξάρτητο από την πράξη και ότι το μόνο που μετράει είναι η ιδέα και η έννοια, επιμένω ότι η πραγματική έρευνα θα λειτουργεί πάντα σε άλλα πεδία δράσης, όπου η πράξη, έννοια, η πρόταση, η φαντασία, το όνειρο, η πρωτοπορία, συνυπάρχουν και αποτελούν σύστημα αξιών άρρηκτα συνδεδεμένων μεταξύ τους.» ( Γεωργίου, 2022: 34)
Πριν εισέλθω στον εκθεσιακό χώρο έχοντας διαβάσει τον τίτλο της έκθεσης και το όνομα του δημιουργού μόνο, θέλοντας να τηρήσω το “ENIGMA 2”, συνάντησα στο αίθριο του ένα μεγαλόπρεπο γλυπτό ανδρικής φιγούρας στο χρώμα του μπρούντζου που ακουμπούσε νωχελικά στη γη. Μου έδωσε την αίσθηση της στιγμιαίας ανάπαυσης και του αναστοχασμού, αλλά και μιας στάσης ωριμότητας και πληρότητας που συμπλέκονταν αρμονικά στον σωματικό του κώδικα, προκειμένου να διαχειριστεί η φιγούρα ένα νέο άλμα σε μια άλλη διαδρομή, ατενίζοντας μια νέα προοπτική. Τα φτερά δίπλα αποκομμένα από την ράχη δεν με παρέπεμψαν σε τραύμα, βίαιη αποκοπή, αντίθετα σε συνειδητή φροντίδα του ίδιου του γλυπτού -πρωταγωνιστή για επαναπροσδιορισμό και αυτοφροντίδα.
« Ο «Phylax», το γλυπτό που δίχασε όσο κανένα άλλο τα τελευταία χρόνια, ήταν αυτό το έργο που συνάντησα στην είσοδο. Ο δημιουργός Κωστής Γεωργίου θέλησε να επανασυστήσει το γλυπτό του στο αθηναϊκό κοινό. Μόνο που αυτήν τη φορά ο «Phylax» δεν είχε το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα του, αλλά το μπρούτζινο, πάνω στο οποίο δούλεψε ο γλύπτης, ενώ και τα φτερά του ήταν σπασμένα, ακριβώς όπως βρέθηκε στο έδαφος μετά τους βανδαλισμούς στο Παλαιό Φάληρο»1 Το ότι ο Phylax μου μετάγγισε αυτήν την πρωτόγνωρη αίσθηση γαλήνιας εσωτερίκευσης και επιμελημένης ανασύνταξης, γιατί πραγματικά εκείνη τη στιγμή δεν το συνέδεσα με το πολυσυζητημένο έργο, με οδήγησε στο να επιβεβαιώσω για πολλοστή φορά, ότι ο πολιτισμός αν προϋπάρχει ιδέα, αξία και έργο δεν απειλείται, έστω και αν δέχεται επιθέσεις που έχουν πρόθεση προσβολής, αγνόησης, λεηλάτησης, αποκλεισμού….
Τα έργα τέχνης, τα αγαθά του πολιτισμού στον χώρο και τον χρόνο αναπλαισιώνονται σε νέα σημασιολογικά συμφραζόμενα και οι δημιουργοί τους επιζητούν από τον θεατή να εμπλακεί με πολλούς τρόπους σε μια διανοητική και συναισθηματική άσκηση, με ανοιχτά όρια μεταξύ δημόσιου χώρου, χώρων τέχνης, χώρων θεσμικών, αλλά και μεταξύ της τέχνης και της ζωής. Είναι αποδεκτό πλέον στη μεταμοντέρνα εποχή μας ότι το κοινό διαδραματίζει ενεργητικό ρόλο στη συνάντηση του με το έργο τέχνης, διότι μέσω της δικής του ανάγνωσης και ερμηνείας επηρεάζει τα νοήματα και τις χρήσεις του, συνεισφέροντας τελικά γόνιμα στη διαδικασία της εικαστικής ερευνητικής πράξης, αλλά και στην απόδοση διαφοροποιημένης αξίας στον πολιτισμό.
*Με μια τέτοια δυνατή αισθητική εμπειρία ονειρευόμουν κι εγώ την επιστροφή μου… Σας ευχαριστώ πολύ κ. Γεωργίου!
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Γεωργίου,Κ.(2022) Enigma 2, Eλληνικός Κόσμος Κέντρο Πολιτισμού, Θεσσαλονίκη, Κωνσταντινούπολη, Αθήνα
ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΤΕΡΑ ΣΤΙΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ
https://mikropragmata.lifo.gr/aksechasta/oi-angeloi-stis-syneikones-tou-odyssea-elyti/
1. https://www.iefimerida.gr/ellada/glypto-phylax-epestrepse-dihase-ekthesi-georgioy
Οι φωτογραφίες προέρχονται από τον ιστότοπο του εκθεσιακού χώρου ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ- ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΙΤΙΣΜΟΥ
http://www.fhw.gr/cosmos/
