«Τη μαγεία δεν την πιάνεις με την ερμηνεία της μαγείας, πόσο μάλλον με την περιγραφή της ερμηνείας της μαγείας. Ή κελαηδάς ή σωπαίνεις…»
ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ /«ΜΙΚΡΑ ΕΨΙΛΟΝ»
Η ερμηνεία και η εμψύχωση ενδυναμώνουν αποτελεσματικά την επικοινωνιακή πολιτική των χώρων πολιτισμού. Είναι απαραίτητες και κρίσιμες διεργασίες στο σύγχρονο πολιτισμικό και παιδευτικό γίγνεσθαι αν οι πολιτιστικοί οργανισμοί επιθυμούν να επενδύσουν ουσιαστικά στη στάση και στη σχέση που διαμορφώνει μακροπρόθεσμα το κοινό τους για θέματα εκπαίδευσης και πολιτισμού. Οι δυνατότητες αναγνώσεων των τεκμηρίων των μουσειακών συλλογών και των έργων τέχνης είναι πολλαπλές καθώς και οι γόνιμες συνδέσεις που επενδύονται με προσωπικές νοηματοδοτήσεις των αποδεκτών . Αυτά συντελούνται και αποκαλύπτονται με τη διαδικασία της εμψύχωσης, όταν επιστρατεύονται ερμηνευτικές τεχνικές και ανάλογα εργαλεία, από εξειδικευμένους εκπαιδευτές.
Η ερμηνεία είναι βασική επικοινωνιακή παράμετρος όταν επιχειρείται διάλογος με τα αγαθά του πολιτισμού. Δεν είναι παράθεση πληροφορίας απλά, αλλά αποκάλυψη πληροφορία.. Δεν συντελείται χωρίς επιμελημένο δημιουργικό και στοχευμένο σχεδιασμό και τότε μόνο οδηγεί στο προσδοκώμενο αποτέλεσμα του βιώματος μιας «επικοινωνούμενης εμπειρίας», η οποία δρα ολιστικά και απελευθερωτικά και ωθεί τους συμμετέχοντες να την αναζητήσουν ξανά με ανάλογες αξιακές και αισθητικές ποιότητες.
Υπάρχουν έξι αρχές που τηρούνται στην διαδικασία της ερμηνείας σύμφωνα με τον Tilden
Όραμα του Μουσείου Σχολικής Ζωής Δήμου Χανίων, κάθε έργο του πολιτισμού και της εκπαίδευσης, να αναδεικνύεται σε ένα δυναμικό εκπαιδευτικό υλικό και αξιακό ερμηνευτικό μέσο που εξελίσσει τον παιδαγωγό – εμψυχωτή σε δημιουργό, αλλά και ικανό και ευέλικτο χρήστη πρωτότυπων μέσων και μεθόδων. Βασικό στοιχείο της επικοινωνιακής του πολιτικής η διαμόρφωση στάσεων δια βίου μάθησης σε διάφορες ομάδες κοινού με την παιδαγωγική αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας.
Αποστολή του να συμβάλλει δημιουργικά, ώστε υπάρχοντα εκπαιδευτικά υλικά να εμψυχώνονται και να αναπλαισιώνονται. Πολιτισμικά αγαθά και ιστορικά τεκμήρια να λειτουργούν ως αφετηρίες έμπνευσης πολλαπλών αναγνώσεων και προσωπικών νοηματοδοτήσεων για το διαφοροποιημένο κοινό του. Χρηστικά αντικείμενα με τη διαδικασία της ερμηνείας και με την πολυσημία των έργων τέχνης να αποκτούν ιδιαίτερη παιδευτική δύναμη. Η πολιτιστική κληρονομιά και η σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία να συστρατεύονται με παιδαγωγικό πλαίσιο αναφοράς, το οποίο θα προσδιορίζει την πορεία και τους στόχους των βηματισμών. Έτσι ώστε η συμμετοχή, η εμπειρία, η δημιουργία, η έκφραση, η επικοινωνία, να υποστηρίζονται σε μια προσωποποιημένη συγκινησιακή και αυθεντική επαφή του κοινού με τα αγαθά του πολιτισμού και της εκπαίδευσης, δια της τέχνης .
Τα «ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ» του Μουσείου Σχολικής Ζωής γεννήθηκαν από την ανάγκη να ενδυναμώσουν την επικοινωνία του με διάφορες ηλικιακές ομάδες και ταυτόχρονα να αναδείξουν τη δυνατότητα δημιουργικής αξιοποίησης της συλλογής εκπαιδευτικού υλικού του εθνικού προγράμματος «ΜΕΛΙΝΑ-Εκπαίδευση και Πολιτισμός»
Ενός πολυδιάστατου, μοναδικού ως προς την πολυσημία και τα καινοτόμα χαρακτηριστικά του στην ιστορία της ελληνικής εκπαίδευσης εκπαιδευτικού υλικού, που μπορεί αποτελεσματικά να επικαιροποιείται ως προς τους στόχους και τη χρήση του, όταν συνδέεται ευρηματικά με την σύγχρονο καλλιτεχνική έκφραση από ειδικευμένους εμψυχωτές. Το εκπαιδευτικό υλικό περιλαμβάνει 350 τίτλους εκπαιδευτικών πακέτων που εμπεριέχουν ποικιλία μέσων, αντικείμενα, έντυπα και οπτικοακουστικά προϊόντα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Μουσείο Σχολικής Ζωής είναι ο μοναδικός χώρος πολιτισμού σήμερα που φιλοξενεί σε απόλυτη πληρότητα τη συγκεκριμένη συλλογή.
Οι ιδέες και οι αξίες των Ανθρωπιστικών Επιστημών αντανακλώνται στην πολυμορφία και το εύρος του εκπαιδευτικού υλικού του προγράμματος «ΜΕΛΙΝΑ-Εκπαίδευση και Πολιτισμός» που προσεγγίζει θαυμαστά τον Λαϊκό Πολιτισμό, την Προϊστορική και Κλασσική Περίοδο, την Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Περίοδο τη Νεότερη Ιστορία, μνημεία και χώρους πολιτισμικής αναφοράς σε όλη την Ελλάδα που υπερβαίνουν σε αριθμό τα 200. Επιπλέον προτείνει την ανάπτυξη διδακτικού προτύπου στις εκπαιδευτικές επισκέψεις σε χώρους πολιτισμικής αναφοράς καθώς και την παιδαγωγική δυναμική του υλικού πολιτισμού με μικροαντικείμενα αντίγραφα μουσείων που περιλαμβάνει σε κάποια πακέτα. Στόχος να στρέψει το βλέμμα των χρηστών του στην αξία των τεκμηρίων των μουσειακών συλλογών με έμφαση στο κέντημα, την ξυλογλυπτική, το ασήμι το χρυσό, την παραδοσιακή αρχιτεκτονική, την νεοελληνική αρχιτεκτονική.
Ωστόσο η συλλογή εκπαιδευτικού υλικού «ΜΕΛΙΝΑ» δεν παραλείπει την αξία και την καλλιέργεια που επιτυγχάνεται από την επαφή με τις αισθητικές ποιότητες ενός σύγχρονου εικαστικού έργου τέχνης Έτσι επιπλέον το υλικό περιλαμβάνει τους «ΠΙΝΑΚΕΣ ΠΟΥ ΤΑΞΙΔΕΥΟΥΝ», μια δέσμη από 28 καδραρισμένα αντίγραφα έργων Ελλήνων ζωγράφων του 19ου και 20ου σε φυσικό μέγεθος από τη συλλογή της «Εθνικής Πινακοθήκης-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου».
Το εκπαιδευτικό υλικό της συλλογής «ΜΕΛΙΝΑ» δεν εξαντλείται στα παραπάνω τεκμήρια που αναφέρθηκαν ενδεικτικά. Η αξία του βιβλίου και της καλλιέργειας της φιλαναγνωσίας, προβάλλεται στους μπλε σάκους με 100 επιλεγμένα παιδικά βιβλία από το ΕΚΕΒΙ για την κλασσική Ελλάδα που ταξίδευαν και θα ταξιδέψουν ξανά. Ξεχωρίζουν επιπρόσθετα, το καινοτόμο για την εποχή διαδραστικό CD ROM για το Αρχαίο Θέατρο «ΔΗΜΟΔΩΡΟΣ», το πολυτροπικό υλικό για τη Γεωγραφία ως επιστήμη του χώρου με κοινωνιολογικές και ιστορικές αναφορές, καθώς και πέντε πακέτα που αναφέρονται στην Μουσική Εικαστική και Οπτικοακουστική Τέχνη στο μάθημα της Γλώσσας και τις Επιστήμες, αλλά και στην τέχνη της κίνησης (χορός)
Τα «ερμηνευτικά μονοπάτια» σχεδιάζονται και εμψυχώνονται από τη γράφουσα με αφετηρίες έμπνευσης από τη συλλογή εκπαιδευτικού υλικού του προγράμματος «ΜΕΛΙΝΑ: Εκπαίδευση και Πολιτισμός». Απευθύνονται δωρεάν σε παιδιά ενήλικες και οικογένειες και υλοποιούνται στον χώρο του Μουσείου, αλλά και σε κάθε χώρο πολιτισμικής αναφοράς, εκθεσιακό χώρο ή εκπαιδευτικό οργανισμό σε συνεννόηση πάντα με το ανθρώπινο δυναμικό τους. Αποτελούν το συγκριτικό επικοινωνιακό πλεονέκτημα του Μουσείου Σχολικής Ζωής Δήμου Χανίων, δοκιμάζονται και εξελίσσονται δυναμικά, έχοντας ως θεωρητικό υπόβαθρο την πολύχρονη βιωματική εκπαίδευση του «ΜΕΛΙΝΑ», καθώς και την τεκμηρίωση του επιστημονικού πεδίου της πολιτισμικής επικοινωνίας και των επιστημών της αγωγής.
Σκοπός του Μουσείου να επικοινωνεί κάθε στοιχείο της πολιτιστικής κληρονομιάς και της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας σε διάφορες ομάδες κοινού μετουσιώνοντας την εκπαιδευτική διαδικασία «σε ένα κρίσιμο πολιτισμικό γεγονός όπου κάθε εκπαιδευτής και εκπαιδευόμενος, δάσκαλος και μαθητής, εμψυχωτής και συμμετέχοντες αλληλοεπιδρούν ως ερμηνευτές και δημιουργοί» σύμφωνα με τις αρχές του προγράμματος «ΜΕΛΙΝΑ»
Το κοινό στα «ερμηνευτικά μονοπάτια» έχει τον ρόλο του πρωταγωνιστή στο βίωμα μιας αποκαλυπτικής διαδικασίας που δημιουργεί συγκίνηση και ενδιαφέρον σε όλους όσοι συμμετέχουν. Η εμπειρία αυτή επιστρατεύει όλες τις μορφές τέχνης, επενδύει στη συνάντηση τους, δεν συντελείται τυχαία, αλλά υποστηρίζεται με διαφοροποιημένο κάθε φορά παιδαγωγικό σχεδιασμό, εφαρμόζοντας σύγχρονες ερμηνευτικές τεχνικές Επιδίωξη οι συμμετέχοντες να λειτουργήσουν «ως ενεργοί δημιουργοί νοήματος με το πεδίο του νοήματος να βρίσκεται σε μια διαρκή ρευστότητα». Τα «ερμηνευτικά μονοπάτια» προσφέρονται πρώτιστα δια ζώσης και συνιστούν μια διαφοροποιημένη γνήσια διαδικασία επικοινωνίας και έκφρασης που ενεργοποιεί το ενδιαφέρον μέσω της συναισθηματικής εμπλοκής των συμμετεχόντων. Περιλαμβάνουν προαιρετικά και εμπλουτισμένη εισήγηση που τεκμηριώνει το θέμα και τις δραστηριότητες που θα υλοποιηθούν.
Τα «ερμηνευτικά μονοπάτια» επιπλέον τα τελευταία δύο χρόνια λόγω της πανδημίας μετασχηματίστηκαν και σε ψηφιακή εμπειρία και προσφέρονται διαδικτυακά, με την παιδαγωγική αξιοποίηση έγκυρων αποθετηρίων ψηφιακού περιεχομένου που διαθέτουν υψηλής ποιότητας και αισθητικής ανοικτούς δυναμικούς πολιτισμικούς πόρους
Η επαφή με τη τέχνη, μέσα από το πρόγραμμα «ΜΕΛΙΝΑ-Εκπαίδευση και Πολιτισμός» έμαθε στους εκπαιδευτικούς που συμμετείχαν στα σεμινάρια του, ότι «η παιδαγωγική διαδικασία είναι δημιουργία, κορυφαίο πολιτισμικό γεγονός στη ζωή μαθητών και των εκπαιδευτικών».
25 χρόνια μετά, ένα περιφερειακό Μουσείο που όλα αυτά τα χρόνια μετουσίωσε σε αποστολή του, διαφύλαξε και μετάγγισε αυτή την ιδέα της άρρηκτης σχέσης του πολιτισμού με την εκπαίδευση, βρίσκεται στην αιχμή της βιωσιμότητας του και επιζητά μια δυναμική επανεκκίνηση, αντάξια της πολύχρονης επιστημονικής διαδρομής του, του οράματος του, αλλά και των συλλογών του. Το Μουσείο σήμερα με την αρμονική συνεργασία με τον Δήμο Χανίων, επενδύοντας στην ένταξη του πλέον στην ΚΕΠΠΕΔΗΧ-ΚΑΜ προσδοκά την ώθηση, τη βούληση, την συστράτευση, την «ανανεωτική πνοή» που θα αγγίξει συστηματικά όλες τις λειτουργίες του και θα μετουσιωθεί σε έργο -επένδυση και αναπτυξιακό μοχλό για τον τόπο.
Αναλυτικότερα:
https://www.quehagohoyibiza.com/en/events/google-arts-culture-activities/
http://photodentro.edu.gr/cultural/r/8526/195?locale
*Για τα ερμηνευτικά μονοπάτια, αλλά και για το Μουσείο Σχολικής Ζωής Δήμου Χανίων σύντομα στην ανανεωμένη ιστοσελίδα του που ετοιμάζεται πυρετωδώς με την ευθύνη της ΚΕΠΠΕΔΗΧ- ΚΑΜ.
*Oι φωτογραφίες είναι ενδεικτικές και προέρχονται από τα «ερμηνευτικά μονοπάτια» που έχουν προσφερθεί σε οικογένειες στον χώρο του Μουσείου, σε παιδιά στο Κέντρο Παιδικής Δημιουργίας Λενταριανών και στις κατασκηνώσεις του Δήμου Χανίων στον Καλαθά και διαδικτυακά σε εκπαιδευτικούς στο 3ο ΠΕΚΕΣ Κεντρικής Μακεδονίας και στον οργανισμό LEARN TO CHANGE για το δίκτυο TEACHERS4EUROPE
