«Για μένα φωτογραφία δρόμου είναι να προσπαθείς να συνδέσεις κομμάτια του εαυτού και της φαντασίας σου με την καθημερινότητα κάποιου αγνώστου, με σκοπό όλη αυτή η ένωση να παρακάμψει την οπτική πραγματικότητα και να αναδείξει την ομορφιά αυτών των νανοδευτερολέπτων πριν χαθούν για πάντα…»
Γιάννη Γιασάρης
Η τέχνη του δρόμου αποτελεί πολυσυζητημένο είδος της τέχνης της φωτογραφίας . Κύριο χαρακτηριστικό της η ανακλαστική ευφυΐα και η επιλογή της σωστής στιγμής μέσα από το προσωπικό φίλτρο του δημιουργού. Απαραίτητες δεξιότητες η παρατήρηση και η εγρήγορση .Και ενώ η φωτογραφία δρόμου δεν διέπεται από τεχνικούς κανόνες ωστόσο προτεραιότητα οφείλει να δίνει στους κοινωνικούς κανόνες που προσκρούουν στην απεριόριστη ελευθερία που τη χαρακτηρίζει στην αποτύπωση της καθημερινότητας της δημόσιας ζωής. Γιατί η φωτογραφία του δρόμου είναι η χαρτογράφηση της ανθρώπινης δράσης στον δημόσιο χώρο . Μια κίνηση ένα βλέμμα, ένα αντικείμενο, ένα κάδρο με μια λεπτομέρεια, μια συνάντηση, ένας διάλογος Είναι ό,τι συμβαίνει στη ζωή καθημερινά καθώς ο χρόνος ρέει….αδιάφορος ή μήπως το αντίθετο;
Αρχική αποστολή της τέχνης της φωτογραφίας ήταν η καταγραφή δράσεων και έργων τέχνης ώστε να διαφυλαχτούν στη μνήμη του κοινού και να τεκμηριωθεί ότι συντελέστηκαν. Οι φωτογραφίες με την πάροδο του χρόνου απέκτησαν τον ρόλο αυτόνομων έργων τέχνης και μακροπρόθεσμα μουσειακή ισχύ. Πέρα όμως από την καταγραφική αξία της φωτογραφίας, οι εννοιολογικοί καλλιτέχνες ήταν αυτοί που έθεσαν πρώτοι το ζήτημα της ανάλυσής της, ως μηχανισμού και συστήματος επικοινωνίας και ως μορφής έκφρασης. Έτσι λοιπόν με αυτή την οπτική, η τέχνη της φωτογραφίας απέκτησε έναν άλλο ρόλο, αυτόν της σημειωτικής γλώσσας και ενός δυναμικού εκφραστικού μέσου. Ο David Hopkins, κάνει λόγο για επιβολή εννοιολογικού εμπάργκο στην οπτική πληροφορία, η οποία όχι μόνο διαποτίζεται από ιδεολογίες, αλλά οι ιδεολογίες αυτές αλλάζουν από κοινωνία σε κοινωνία, ή εκπροσωπούν διαφορετικά ιδανικά με το πέρασμα του χρόνου
Στην τέχνη της φωτογραφίας του δρόμου σήμερα πλέον ο δημιουργός επιδιώκει αυτό που έχει στη διάθεση του στο οπτικό του πεδίο, να του προσδώσει τη δική του ερμηνεία και να το μετατρέψει σε κομιστή μιας έννοιας, ενός κατασκευασμένου νοήματος. Όπως κάθε μορφής τέχνης η φωτογραφία του δρόμου λειτουργεί, κατά συνέπεια, ως αναπαράσταση, ως μια αφήγηση που είναι επενδυμένη με το υποκειμενικό συναισθηματικό φορτίο και τις προσωπικές συνδέσεις.
Και εν τέλει, ειδικά η φωτογραφία του δρόμου, λόγω της ιδιοσυγκρασιακού της χαρακτήρα στο δημόσια σφαίρα, λειτουργεί ως κοινωνική συνδιαλλαγή του δημιουργού με τους πρωταγωνιστές του κάδρου του. Ένας διάλογος του δημιουργού και μια νοηματοδότηση που αναδεικνύει δικά του φίλτρα. Σημαινόμενα. που αποκαλύπτουν ενίοτε αιφνίδια, ενδιαφέρουσες οπτικές της καθημερινότητας και της προσδίδουν μια ιδιαίτερη εκφραστική αξία που οξύνει την αισθητική αντίληψη τόσο του καλλιτέχνη, όσο και των αποδεκτών. Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των καλλιτεχνών της φωτογραφίας του δρόμου, άρα θα μπορούσε να σημειώσει κάποιος, ότι σήμερα βρίσκεται ο κοινωνικός ρόλος του μέσου και η φιλοσοφική του διάσταση
Ο Γιάννης Οικονόμου πρόσφατα ( 8-16 Νοεμβρίου 2019 ) πραγματοποίησε τη δεύτερη ατομική του έκθεση φωτογραφίας στην Πύλη Sabbionara στα Χανιά με τον τίτλο “Αστικά ζεύγη, ένα project φωτογραφίας δρόμου” Η έκθεση προσέλκυσε πολλούς επισκέπτες και κέρδισε το ενδιαφέρον του κοινού σε μεγάλο βαθμό δίνοντας το κίνητρο στον δημιουργό για το ταξίδι της και σε μια άλλη πόλη της Κρήτης.
Η έκθεση πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την ΚΕΠΠΕΔΗΧ – ΚΑΜ (Κοινωνική Επιχείρηση Πολιτισμού και Περιβάλλοντος Δήμου Χανίων – Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου) και ήταν υπό την αιγίδα του Δήμου Χανίων . Ο δημιουργός περιγράφοντας την ιδέα της έκθεσης επισημαίνει:
«Η αστική περιπλάνηση και η σε πραγματικό χρόνο αποτύπωση αυθόρμητων καθημερινών – με την πρώτη ματιά ίσως ασήμαντων – δημόσιων στιγμών, αποτελούν την ουσία και φιλοσοφία της φωτογραφίας δρόμου (street photography). Στην ενότητα “Αστικά Ζεύγη” οι εικόνες ομαδοποιούνται ανά δύο με σκοπό να συνομιλήσουν εννοιολογικά. Ταυτόχρονα, προχωρώντας από την συνομιλία στην αφήγηση, φιλοδοξούν να καταδείξουν το πως εναρμονίζονται και αλληλεπιδρούν οι άνθρωποι και το αστικό τοπίο. Ένα τοπίο που ο άνθρωπος έχει δημιουργήσει και που – άλλοτε συνειδητά και άλλοτε ασυνείδητα – συνεχίζει διαρκώς να διαμορφώνει. Θυμίζοντας αφίσες σε τοίχους κτιρίων, οι απλές κοινότυπες φωτοχημικές εκτυπώσεις (c-prints) επικολλώνται σε ευτελές βιομηχανικό υλικό (φελιζόλ) και με φόντο τα διάτρητα μεταλλικά πλαίσια στήριξης και την ακατέργαστη πέτρα των τοίχων του εκθεσιακού χώρου συνθέτουν ένα τελικό αισθητικό αποτέλεσμα, που αναδίδει την “οσμή” και εκπέμπει τη “βοή” των δρόμων της πόλης.
Εως τα μέσα της 10ετίας του 50, σε μια εποχή που η φωτογραφία στη συνείδηση του κοινού, σε αντίθεση με το τι επικρατεί σήμερα, ήταν κάτι δυσπρόσιτο και σπάνιο, θεωρείτο εντελώς ακαλαίσθητο και “δήθεν” το κορνιζάρισμα και φινίρισμα μιας φωτογραφίας. Η προσέγγιση ήταν εντελώς λιτή και μινιμαλιστική. Οι φωτογραφίες, για να παρουσιαστούν στο κοινό, εκτυπώνονταν αποκλειστικά με φωτοχημικό τρόπο στο σκοτεινό θάλαμο και απλά στερεώνονταν (συνήθως με καρφίτσες) σε κάποια κατάλληλη επιφάνεια. Επίσης, οι μεγάλου μεγέθους εκτυπώσεις ήταν κάτι εξαιρετικά δύσκολο τεχνικά, σπάνιο και πολύ ακριβό.
Από αυτή την εποχή και από τη αυτή τη φιλοσοφία είναι εμπνευσμένος και ο τρόπος παρουσίασης της συγκεκριμένης έκθεσης. Μια προσπάθεια να επιστρέψουμε στα βασικά, ο θεατής να αναγκαστεί να πλησιάσει κοντά στην εικόνα, να την παρατηρήσει ενδελεχώς και να εστιαστεί αποκλειστικά στο περιεχόμενο. Στο πνεύμα της γενικότερης απογυμνωμένης, λιτής και μινιμαλιστικής προσέγγισης, η χρήση της αγγλικής γλώσσας για τους υπότιτλους των ζευγών εικόνων υπηρετεί αποτελεσματικότερα τη μονολεκτική προσέγγιση των εννοιών»
Η μεγάλη επισκεψιμότητα της έκθεσης απέδειξε ότι ο δημιουργός Γιάννης Οικονόμου κατάφερε να εντυπωσιάσει τόσο με τα έργα του, όσο και με την πρωτότυπη παρουσίαση τους. Μέσα από τα εννοιολογικά ζεύγη που συνέθεσε και τα απλά υλικά που επέλεξε, κατάφερε να στρέψει την προσοχή του κοινού στη δυναμική μιας δημιουργικής οπτικής σημασιολογικής επιλογής σε μια κυκλική εκθεσιακή πορεία, που θα μπορούσε ίσως να υπονοεί και τον κύκλο της καθημερινότητας μας και την ανάγκη για επαναπροσδιορισμό της προσέγγισης της.
Μέσω της ανοικτής προσωπικής του θέασης ο Γιάννης Οικονόμου απέδωσε μια ευρηματική καλλιτεχνική τεκμηρίωση της ροής της καθημερινότητας στην πόλη, αναδεικνύοντας εκτός από τον πρωτότυπο διάλογο στα φωτογραφικά κάδρα του, τις παραμέτρους της εκφραστικής δυναμικής της φωτογραφίας του δρόμου στη σύγχρονη ελληνική τέχνη σε έναν επιπλέον διάλογο. Αυτόν που τοποθετεί στη βάση του τη σχέση των δύο πεδίων της εικαστικής δημιουργίας σε νέα ζεύγη, στη δράση και αντίδραση, στο δάνειο και αντιδάνειο στον θεωρητικό και καλλιτεχνικό λόγο, στη σύγκλιση και την αντιπαράθεση τους . Ο δημιουργός κατάφερε συνδέοντας τολμηρά με τη φαντασία του, στιγμιότυπα του δρόμου τυχαία, να φωτίσει μέσα από μια έννοια, μια αξία, ή μια λέξη κλειδί απλά , την ιδιαιτερότητα μιας στιγμιαίας φωτογραφικής συνομιλίας! Μια νέα ιστορία που σε καλεί να μπεις μέσα και να ταξιδέψεις!
Ο Μιχαήλ Μοσχολιός (www.moscholios.com) είναι ιδρυτής της βαλκανικής ομάδας www.BULBphotos.euτου φεστιβάλ www.PhoS.site και του φόρουμ www.StreetCorePhotography.com
Έχει επιμεληθεί πληθώρα εκδόσεων με θέμα την φωτογραφία δρόμου και δηλώνει αμιγώς ερασιτέχνης. Αξίζει στο σημείο αυτό να παρατεθεί μια επισήμανσή του από εργαστήρια που έχει εμψυχώσει κατά καιρούς για τη φωτογραφία του δρόμου :
«”Όταν ανακαλύπτουμε την όραση (με βάση τις μαρτυρίες ανθρώπων που βρήκαν την όρασή τους) το πρώτο και μοναδικό πράγμα που βλέπουμε είναι ένα διάχυτο φως. Όλα τα υπόλοιπα είναι νοητική κατασκευή. Μαθαίνουμε να βλέπουμε, να ερμηνεύουμε, να περιγράφουμε. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο μια “ατελής” εικόνα μας οδηγεί πίσω στις ρίζες, και ως εκ τούτου, είναι αινιγματική, με δυνατότητες και απεριόριστες ερμηνείες…» (Απόσπασμα από “τα «Αντί της φωτογραφία δρόμου»)
Οι εικόνες του Γιάννη Οικονόμου προφανώς δεν χαρακτηρίζονται ατελείς, αλλά αντίθετα αιφνίδια γλαφυρές και τα «ΑΣΤΙΚΑ ΖΕΥΓΗ» του όχι μόνο δεν εγκλωβίζουν τους αποδέκτες τους με τη δική του επιλογή και τις έννοιες που τα πλαισιώνουν. Αντίθετα προσκαλούν το κοινό να απελευθερωθεί δημιουργικά και μέσα από τη μινιμαλιστική τους παρουσίαση και την σοφή επιλογή της μιας λέξης που σηματοδοτεί τον τίτλο της συνάντησης τους, το κοινό οδηγείται αβίαστα να δώσει τις δικές του νέες ερμηνείες, νέες εννοιολογικές εκφράσεις και γιατί όχι να αναδιαμορφώσει το σύνολο των φωτογραφιών σε νέα «ΑΣΤΙΚΑ ΖΕΥΓΗ»
Αναλυτικότερα στις διευθύνσεις:
http://www.streetshooter.gr
https://shootingonthestreets.blogspot.com/
https://docs.google.com/document/d/1yBGNDI7Nmbh2iwM3ewMYae0_W-2yG5TXfYoqr_sq8aY/edit
https://www.ifocus.gr/magazine/interviews/2013-focus-3https://issuu.com/michailfotografia/docs/ta_anti_tis_fotografias_dromou_v.2.
