«Η υπερβολή είναι μια εκδοχή δημιουργικότητας που ανήκει στην τέχνη…»
Οliviero Toscani
H λειτουργία κάθε οπτικού κώδικα είναι δυνητική, εφόσον δημιουργεί προϋποθέσεις θέασης, αλλά το τελικό αποτέλεσμα εξαρτάται άμεσα από την οπτική του θεατή. Ζούμε στην εποχή της κυριαρχίας του οπτικού πολιτισμού, που επηρεάζει τις στάσεις, τα πιστεύω, τις αξίες και τον τρόπο ζωής µας Η δημιουργία μιας εικόνας ακόμη και αν είναι φωτογραφικός ρεαλισμός δεν είναι μια αυθόρμητη διαδικασία, Είναι επενδυμένη με κοινωνικό φορτίο το οποίο οδηγεί σε ενσυνείδητη αναπαραγωγή κωδικοποιημένων μηνυμάτων, τα οποία υποδηλώνουν μια ιδεολογία ,μια πεποίθηση, μια άποψη με απώτερο σκοπό τη διαμόρφωση συμπεριφορών, αντιλήψεων, στάσεων των αποδεκτών τους.
Το Μιλάνο φιλοξενεί αυτήν την περίοδο την έκθεση « OLIVIERO TOSCANI. Professione fotografo », η μεγαλύτερη έκθεση που έχει αφιερωθεί ποτέ στην Ιταλία στον μεγάλο φωτογράφο ως φόρο τιμής στα 80α γενέθλιά του Το κοινό έχει την ευκαιρία να ξαναζήσει τα εμβληματικά χαρακτηριστικά του έργου του μαζί με λιγότερο γνωστά έργα.
ΟΙ φωτογραφίες του Ολιβιέρο Τοσκάνι λειτουργούν ως δείκτες της ανθρώπινης δράσης και συμπυκνώνουν κοινωνικές αξίες τις οποίες συνδέει με την ρέουσα σκληρή πραγματικότητα. Ο διεθνής καλλιτέχνης προβάλλει με τον φακό του στιγμιότυπα της σύγχρονης ζωής με σημασιολογική διάσταση, εγείροντας ενδιαφέροντες διαλόγους για κρίσιμα κοινωνικά ζητήματα
Τα δωμάτια του Palazzo Reale αφηγούνται την καριέρα ενός ανθρώπου με λαμπερό και προκλητικό βλέμμα που με τα χρόνια έχει επηρεάσει τις στάσεις πολλών γενεών Αυτή η έκθεση – που φιλοξενείται σε έναν από τους πιο διάσημους εκθεσιακούς χώρους της πόλης – δημιουργήθηκε σε συνέχεια με μια πρωτοβουλία one-shot που διοργανώθηκε στην πόλη στις 28 Φεβρουαρίου. Την ημέρα που ο Oliviero Toscani έκλεισε τα 80 – στις 28 Φεβρουαρίου 2022, στην πραγματικότητα – για 24 ώρες μόνο εκατοντάδες αφίσες είχαν εισβάλει στην πόλη σε ένα είδος διάχυτης έκθεσης . Με εκείνη την ευκαιρία, το κοινό είχε ζητήσει να γίνουν ορατά τα έργα του σε μια ενιαία έκθεση, για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, και εξ ου και η ιδέα της έκθεσης στο Palazzo Reale.
Ο Ολιβιέρο Τοσκάνι είναι ένας φωτογράφος με ευρηματικό και προκλητικό βλέμμα που με τα χρόνια έχει επηρεάσει τις συνήθειες πολλών γενεών και έχει φέρει τα πιο αμφιλεγόμενα ζητήματα στην παγκόσμια συζήτηση.
Ο καλλιτέχνης παρουσιάζει τα έργα του από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 έως σήμερα: Εικόνες και διαφημιστικές καμπάνιες που τον έκαναν διάσημο και αναγνωρισμένο σε όλο τον κόσμο, ακόμη και χωρίς να εμφανίζει κανένα λογότυπο. Το χαρακτηριστικό του ήταν πάντα ότι χρησιμοποιεί το διαφημιστικό μέσο χωρίς να δείχνει το προϊόν, καθιστώντας έτσι τη φωτογραφία του εφαρμόσιμη στην επικοινωνία οποιασδήποτε μάρκας. Ορισμένος ως «adman» από μεγάλο μέρος του κοινού και του κριτικού κόσμου, η ιστορία και ο οπτικός του κώδικας λένε μια εντελώς διαφορετική ιστορία: Ο Oliviero Toscani είναι φωτογράφος, ένας καλλιτέχνης πεπεισμένος ότι η αποτελεσματικότητα ενός μηνύματος εκδηλώνεται στη μεγαλύτερη διάδοσή του. Επομένως, δεν είναι ένας adman που χρησιμοποιεί τη φωτογραφία, αλλά ένας καλλιτέχνης που εκμεταλλεύεται το διαφημιστικό κανάλι ως μέσο και ποτέ ως σκοπό.
Οι φωτογραφίες του Ιταλού Oliviero Toscani πυροδοτούν συζητήσεις και πολεμικές σε κάθε του επαγγελματικό του βήμα. Γεννημένος το 1942, είναι γιος του πρώτου φωτορεπόρτερ της μιλανέζικης εφημερίδας Corriere Della Sera. Μετά την αποφοίτησή του στη Ζυρίχη το 1965, συνεργάστηκε με γνωστές μάρκες πολυτελείας και οι λήψεις του εμφανίστηκαν σε διάσημες διεθνείς εκδόσεις (Elle, GQ, Harper’s Bazaar, L’Uomo Vogue). Η συνεργασία του με την United Colors of Benneton από το 1982 έως το 2000 τον έκανε διεθνούς φήμης καλλιτέχνη. Θα ήταν αδύνατο να θυμηθούμε τη δεκαετία του ‘90 χωρίς να αναφερθούμε στις αμφιλεγόμενες επικοινωνιακές εκστρατείες του, στις οποίες τα ρούχα επισκιάζονταν πλήρως από πολιτικά μηνύματα. Το έργο του Oliviero Toscanis έχει παρουσιαστεί στη Μπιενάλε της Βενετίας, στην Triennale di Milano και στα μουσεία μοντέρνας τέχνης της Πόλης του Μεξικού, του Ελσίνκι, της Ρώμης, της Λωζάνης, της Φρανκφούρτης και του Σάν Πάολο.
Στις 800 φωτογραφίες που εκτίθενται παρουσιάζονται έργα του με τα οποία , ο Toscani έκανε τον κόσμο να συζητήσει θέματα όπως ο ρατσισμός, η θανατική ποινή, το AIDS, ο πόλεμος, το σεξ, η βία, η ανορεξία και πολλά άλλα. Εκτίθενται όλες οι πιο διάσημες καμπάνιες του, αυτές που συγκλόνισαν την κοινή γνώμη μέσα από διαφημιστικές πινακίδες και σελίδες εφημερίδων “. Στο ιδιαίτερο και μοναδικό σκηνικό, το Palazzo Reale για πρώτη φορά οι φωτογραφίες του παρουσιάζονται ως αφίσες στους τοίχους του, κολλημένες σαν να βρίσκονται στο δρόμο: εκατοντάδες φωτογραφίες που προσφέρουν μια πλήρη επισκόπηση της δουλειάς ενός από τους πιο διεθνούς φήμης καλλιτέχνες της Ιταλίας. Εφημερίδες, περιοδικά και αφίσες του δρόμου έχουν σημαδέψει την ιστορία του, αποτελώντας ένα σημαντικό μέρος της οπτικής γλώσσας του. Οργανωμένη χωρίς ενότητες ή χρονολογική σειρά, η εκθεσιακή αφήγηση είναι μια «ροή εικόνων» που δείχνουν το χαρισματικό καλλιτεχνικό αποτύπωμα του Toscani στον κόσμο της μόδας, του ρεπορτάζ, της διαφήμισης, του πολιτισμού, των πορτραίτων και του πειραματισμού, μαζί με πρωτότυπα αντίγραφα του Colors Magazine , μιας έκδοσης που ιδρύθηκε και διευθύνεται από τον Toscani , καθώς και πλήθος βίντεο που σκηνοθέτησε.
Ανάμεσα στα έργα λοιπόν που εκτίθενται η περίφημη αφίσα του Jesus Jeans ‘Who loves me follow me’ , Φιλί μεταξύ ιερέα και μοναχής από το 1992, The Three Hearts White / Black / Yellow από το 1996, No-Anorexia από το 2007 και πολλές άλλες, αλλά και εικόνες δημιουργήθηκε για τη μόδα (από την Donna Jordan έως την Claudia Schiffer , μέχρι εκείνες της Monica Bellucci ) και ακόμη και εκείνες της περιόδου εκπαίδευσής της στο Kunstgewerbeschule της Ζυρίχης.Επίσης, εκτίθενται δεκάδες πορτρέτα που έχουν «αλλάξει τον κόσμο», όπως ο Μικ Τζάγκερ, ο Λου Ριντ, ο Καρμέλο Μπένε, ο Φεντερίκο Φελίνι και οι μεγαλύτεροι πρωταγωνιστές του πολιτισμού από τη δεκαετία του ‘70 και μετά
Ο ανατρεπτικός δημιουργός επιτυγχάνει πάντα να ενεργοποιεί αναστοχαστική θέση σε καθιερωμένες ερμηνείες με τα πρωτότυπα φωτογραφικά του κάδρα Προκαλεί με επιδεξιότητα, μια δυνατή διανοητική και συγκινησιακή πρόσληψη, η οποία ταχύτατα υπερβαίνει τον αρχικό οπτικό αιφνιδιασμό και μετουσιώνεται σε νόημα. Είναι ένας χαρισματικός «εικονοποιός» που μεριμνά πρώτιστα για το μήνυμα. Επενδύει όμως ενίοτε και στη σύνθεση με ρεαλιστικές απεικονίσεις που σοκάρουν από την ωμή καταγραφή του στιγμιότυπου. Άλλοτε όμως , όπως αποκαλύπτει η συγκεκριμένη αναδρομική του έκθεση, ο λόγος και η εικόνα συμπράττουν τόσο ευρηματικά με μια συγκλονιστική απλότητα,, ώστε το οπτικό καλλιτεχνικό του έργο να εκφραστεί με τη μέγιστη δυνατή ελευθερία και πιστότητα. «H μόνη φωτογραφία που θα απέκλεια είναι μια από μένα νεκρός» δηλώνει αποστομωτικά ο ίδιος , υπονοώντας το όραμα του για μια κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς ,αλλά και για μια τέχνη χωρίς στεγανά και κοινωνικές προκαταλήψεις…..
Τα έργα του χαρακτηρίζει σχεδόν πάντα μια τολμηρή σύνθεση χρωματικών αντιθέσεων που υποδηλώνουν τη δυναμική του αισθητικού πλουραλισμού. Θαυμασμό και τεράστιο ενδιαφέρον προκαλεί μια ολόκληρη αίθουσα είναι αφιερωμένη στο έργο Human Race, με το οποίο ο Oliviero Toscani έχει διασχίσει εκατοντάδες πλατείες σε όλο τον κόσμο για να φωτογραφίσει όποιον επιθυμεί, δίνοντας ζωή στο μεγαλύτερο υπάρχον φωτογραφικό αρχείο για τις μορφολογικές και κοινωνικές διαφορές της ανθρωπότητας, με πάνω από 10.000 πορτρέτα.
Η τέχνη του Ολιβιέρο Τοσκάνι προκαλεί το STATUS QUO και προσκαλεί σε κοινωνικό διάλογο με τις ανατρεπτικές συνδηλώσεις των εικόνων του όλες τις ηλιακές ομάδες, κάθε πολίτη στην πατρίδα του Ιταλία αλλά και διεθνώς . Ποτέ άλλοτε δεν είδα έναν μνημείο της πολιτιστικής κληρονομιάς τόσο γεμάτο από σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία με ανθρωποκεντρικό-ανθρωπιστικό χαρακτήρα και από τόσους νεαρούς επισκέπτες να συνομιλούν με έκδηλο ενδιαφέρον επιστρέφοντας ξανά και ξανά μπροστά στα φωτογραφικά έργα …..
• Οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν από τη γράφουσα κατά την επίσκεψη της στον εκθεσιακό χώρο.
Αναλυτικότερα στις διευθύνσεις:
https://www.palazzorealemilano.it/en/mostre/professione-fotografo
https://www.yellowkorner.com/en/t/oliviero-toscani/
https://edition.cnn.com/style/article/oliviero-toscani-photography/index.html
https://www-culturabologna-it.translate.goog/events/oliviero-toscani-80-anni-da-situazionista?_x_tr_sl=it&_x_tr_tl=en&_ x_tr_hl=en&_x_tr_pto=sc
