«Η παιδεία είναι πανηγύρι της ψυχής, γιατί σ’ αυτήν υπάρχουν πολλά θεάματα και ακούσματα της ψυχής»
Σωκράτης, Eλληνας φιλόσοφος (469-399 π.Χ)
Τα εικαστικά είναι ένα πολύπλευρο και πολυδιάστατο μάθημα για κάθε βαθμίδα της εκπαίδευσης και αποτελεί πεδίο ανάπτυξης της δημιουργικότητας τόσο του εκπαιδευτικού, όοο και των μαθητών. Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες σχολικές μονάδες υιοθετούν εικαστικές παρεμβάσεις στον χώρο τους για την καλλιέργεια της αισθητικής παιδείας στους μαθητές τους. Έχει κρίσιμη παιδευτική σημασία όμως για το ανθρώπινο δυναμικό του σχολείου ο τρόπος που διαμορφώνεται και αξιοποείται η εικαστική γλώσσα του σχολείου τους, στους εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους του διδακτηρίου.
Οι εικαστικές τέχνες υποστηρίζουν τον χώρο της οπτικής επικοινωνίας και συγκροτούν μια γλώσσα που έχει παγκόσμια χαρακτήρα . Η εικαστική γλώσσα λειτουργεί ως πρεσβευτής των κοινωνικών μηνυμάτων της τέχνης και εργαλείο έκφρασης της εσωτερικής αλήθειας των δημιουργών της. Επίσης είναι ένα δυναμικό μέσο δημιουργίας και διευκόλυνσης της ενεργητικής μάθησης και σύμφωνα με τα νέα προγράμματα Σπουδών και τον Οδηγό Εκπαιδευτικού Εικαστικών Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης για το Νηπιαγωγείο, Δημοτικό και Γυμνάσιο:
«….. Τα Εικαστικά εκτείνονται πέρα από το συγκεκριμένο μάθημα , διαχέονται σε όλη την σχολική ατμόσφαιρα, αποτελούν το «πολιτιστικό κλίμα» του σχολείου αφού προτείνονται εικαστικές δραστηριότητες σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα. Η συμβολή της εικαστικής γλώσσας στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και της αντιληπτικότητας είναι καίρια καθώς βρίσκει τη θέση της στη σύγχρονη δυναμική της Εκπαίδευσης, στην κοινωνία και το σύγχρονο πολιτισμικό περιβάλλον. Σε μια κοινωνία όπου ο μαθητής κατακλύζεται από εικόνες είναι ανάγκη να αποδομηθούν, να απομυθοποιηθούν και να επαναπροσδιοριστούν οι οπτικοί κώδικες. Είναι ανάγκη να επαναπροσδιοριστεί η ένταση, το συναίσθημα, το βάθος της εικόνας και του εικαστικού έργου. Μπροστά στο εικαστικό έργο μπορεί κανείς να σταθεί και να σκεφτεί, να φανταστεί, να ονειρευτεί, να κρίνει να διεισδύσει στην εικόνα και εν τέλει να δράσει, κάτι που στερείται συστηματικά στην καθημερινή του ζωή. Κατακλύζεται από εικόνες, καταναλώσιμες , εφήμερες και διαφημιστικές, που εναλλάσσονται στη γρήγορη ταχύτητα του ακριβού διαφημιστικού χρόνου των ΜΜΕ…»
Το 4ο Γυμνάσιο Χίου είναι ένα σχολείο που ξεχωρίζει για τις υψηλές ποιότητες αισθητικής παιδείας που εκπέμπει μέσα από την εικαστική του γλώσσα Η υπεύθυνη εκπαιδευτικός των Εικαστικών κ. Νικολέττα Γεωργιάδου απόφοιτος της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών συνειδητά έχει επιλέξει το νησί και το συγκεκριμένο σχολείο για πάρα πολλά χρόνια μεταμορφώνοντας το μέσα από την αγάπη της για την τέχνη και για τα παιδιά σε ένα χώρο εγγραμματισμού στη γλώσσα της αναπαραστατικής και αφαιρετικής γλώσσας με βιωματικό τρόπο, σε έναν μοναδικό χώρο απόλαυσης της αισθητικής εμπειρίας.
Η εικαστική γλώσσα του σχολείου είναι συνδεδεμένη οργανικά με την έκφραση των ΜΑΘΗΤΩΝ-ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝ και είναι αποτέλεσμα αποκλειστικά των ερεθισμάτων που παίρνουν από τη δημιουργική εικαστική αισθητική εκπαίδευση που εμψυχώνεται από την υπεύθυνη εκπαιδευτικό. Η κ. Νικολέττα Γεωργιάδου επιδιώκει όχι μονάχα τη βιωματική γνώση των τεχνικών των μορφών της εικαστικής γλώσσας, αλλά και μεριμνά συνεχώς ώστε να δώσει την ευκαιρία σε όλους τους μαθητές της να εμβαθύνουν στις ιδέες του έργου τέχνης. Συνεχής επιδίωξη της διδασκαλίας της τα παιδιά να συνειδητοποιήσουν ότι η στερεότυπη έννοια του ωραίου είναι ανεξάρτητη από το απεικονιζόμενο αντικείμενο, αλλά διαμορφώνεται από την εσωτερική ποιότητα και ένταση που αναδύεται από τους συμβολισμούς του.
Ολόκληρο το σχολείο έτσι αιφνιδιάζει με την ευρηματική παιδαγωγική αξιοποίηση κάθε υποτιμημένης γωνιάς του χώρου του που μεταμορφώνει έως και τις πόρτες στις τουαλέτες. Η εκπαιδευτικός εναλλάσσει τις μεθόδους της αποκαλύπτοντας τις θαυμαστές δυνατότητες υλικών και της έκφρασης των παιδιών, προκειμένου κάθε σημείο του διδακτηρίου να μετατρέπεται και να λειτουργεί ως πρωτότυπος καμβάς για το βίωμα παραγωγής ενός συλλογικού εικαστικού έργου που πλαισιώνεται από συναισθήματα εκπλήρωσης και απόλαυσης των μαθητών.
Οι δημιουργίες των παιδιών εναλλάσσονται κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς και τολμούν επίσης ενίοτε να παίρνουν τον χαρακτήρα μιας διαδραστικής εικαστικής εγκατάστασης που σηματοδοτεί τη διαρκή σύνδεση και αλληλεπίδραση των προσώπων στις μικρότερες και μεγαλύτερες ομάδες στην κοινότητα του σχολείου, στον στίβο της ζωής ευρύτερα. Το πρόσφατο ομαδικό έργο των μαθητών που ξεδιπλώνεται από την αρχή της σχολικής χρονιάς και σε αυτό παίρνουν μέρος όλοι οι μαθητές του σχολείου προαιρετικά είναι μια δημιουργία με νήματα. Το πρωτότυπο έργο έχει ως αποτέλεσμα ένα πολύχρωμο πλέγμα που αναπτύσσεται στην ώρα των εικαστικών, αλλά και στο διάλειμμα, στο τραπέζι του εργαστηρίου του σχολείου, το οποίο σύμφωνα με την εκπαιδευτικό και τους μαθητές θα τοποθετηθεί μετά την ολοκλήρωση του, ως ένα συμβολικό προστατευτικό φίλτρο σε σημείο οροφής του χώρου υποδοχής του σχολείου.
Το πλέγμα αναπτύσσεται ελεύθερα από τα παιδιά καθώς έχουν την ευκαιρία μέσα από τη συγκρότηση των κόμπων να εναποθέτουν προβληματισμούς τους, ιδέες σκέψεις, προτάσεις για θέματα που τους απασχολούν .και ταυτόχρονα να αποφορτίζονται μέσα από τη θεραπευτική συν-δημιουργία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι για να ανθίσει τόσο πλούσια η εικαστική γλώσσα σε μια σχολική μονάδα εκτός από τον εξειδικευμένο εκπαιδευτικό έχει σημασία η στάση και η σύμπραξη όλου του συλλόγου διδασκόντων και κυρίως του προσώπου που βρίσκεται στη θέση ευθύνης του σχολείου, του Διευθυντή.
Η Διευθύντρια του 4ου Γυμνασίου Χίου κ. Ειρήνη Χούλη με πολλή χαρά και περηφάνια αναδεικνύει και ενδυναμώνει τα μηνύματα της αισθητικής παιδείας του σχολείου της συμπράττοντας με ενθουσιασμό και εμψυχώνοντας μέσα από τον ρόλο της κάθε πρωτοβουλία των εκπαιδευτικών του προς αυτή την κατεύθυνση. Το ετήσιο ημερολόγιο του σχολείου με τον ιδιαίτερο μινιμαλιστικό art χαρακτήρα του, δίνει ένα ακόμη δυνατό μήνυμα για το πώς μια σχολική μονάδα μπορεί να λειτουργήσει ως δυναμικός πολιτισμικός πυρήνας σε μια τοπική κοινότητα: Στο σημείωμα της εισαγωγής του η Διευθύντρια γράφει: « Αν στο περυσινό μας ημερολόγιο προσπαθήσαμε να σας προτείνουμε όμορφες περιπατητικές διαδρομές, φέτος φιλοδοξούμε να οδηγήσουμε τα βήματα σας στους τόπους που θα συναντήσετε τη θάλλουσα Φυσική μας Ιστορία….»
Αναλυτικότερα στις διευθύνσεις:
Νέο πρόγραμμα σπουδών για το μάθημα των Εικαστικών στην υποχρεωτική εκπαίδευση» – Οδηγός εκπαιδευτικού στο https://www.openbook.gr/to-neo-programma-spoudwn-gia-to-mathima-twn-eikastikwn-odigos-ekpaideytikou/
4ο Γυμνάσιο Χίου στο https://4gymchiou.weebly.com/
Η ματιά των Εικαστικών-εκπαιδευτικό υλικό του προγράμματος ΜΕΛΙΝΑ:
http://www.iema.gr/eikastika
