H Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη της Μυτιλήνης είναι νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου και υπάγεται στη Διεύθυνση Βιβλιοθηκών και Γενικών Αρχείων του Υπουργείου Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων. Διαθέτει μια πλούσια ιστορία από τη στιγμή της γέννησης της έως σήμερα, αλλά και μια μοναδική τράπεζα πολύτιμων και σπάνιων τεκμηρίων ποικίλης ύλης που σχετίζονται κυρίως με τη Λέσβο. Είναι αξιοσημείωτο ότι τα τεκμήρια αυτά βρίσκονται πλέον δωρεάν στη διάθεση των ερευνητών και μελετητών από οποιοδήποτε σημείο του κόσμου και αν βρίσκονται μέσα από το ψηφιακό αποθετήριο Ψηφιακός Ηρόδοτος ( http://dspace.cplm.gr/)
Οι συλλογές της Βιβλιοθήκης που είναι πλήρως αυτοματοποιημένες με τη χρήση του προγράμματος ABEKT 4.0 και ΑΒΕΚΤ 5.5. καλύπτουν εκτενώς θέματα Ελληνικής και Παγκόσμιας Λογοτεχνίας,βιβλία για παιδιά και νέους ( δανειστικό τμήμα) , Κοινωνιολογίας.Σημαντικές θεωρούνται επίσης οι συλλογές : α) Λεσβιακών βιβλίων και εφημερίδων με θεματογραφία που αναφέρεται στο Νομό Λέσβου , από Λέσβιους ή μη συγγραφείς (Τοπική Συλλογή) και β} συλλογή σπάνιων και πολύτιμων βιβλίων που περιλαμβάνει τεκμήρια Αρχαίας Ελληνικής και Λατινικής Γραμματείας σε στερεότυπες εκδόσεις του 18ου -19 αιώνα ( εκδόσεις Λειψίας, Βόννης, Βενετίας κλπ)
Από το 1952 η Βιβλιοθήκη της Μυτιλήνης γίνεται Δημόσια. Όραμα της να λειτουργεί ως τράπεζα μνήμης όπου μέσω της ψηφιοποίησης διασώζει, αναδεικνύει και προβάλλει υλικό που σχετίζεται με την ιστορία, τον πολιτισμό και τις υλικές και άυλες παραδόσεις του νησιού. Εκτός όμως από την λειτουργία της ψηφιοποίησης η συγκεκριμένη Βιβλιοθήκη επιλέγει το ετήσιο ημερολόγιο της να αποτελεί και να λειτουργεί ως μια δευτερογενής γραπτή ιστορική πηγή που μπορεί να συναντηθεί με αντίστοιχες της ίδιας περιόδου από έναν άλλο τόπο. .
Και κάπως έτσι συντελείται στην προκειμένη περίπτωση μια θεματική ενδιαφέρουσα απροσδόκητη συνάντηση που μπορεί να εμπνεύσει πολλαπλά εκπαιδευτικούς , μαθητές, πολιτισμικούς φορείς, αναγνώστες, τόσο σημειωτικά, όσο και διεπιστημονικά και διαθεματικά και να κινητοποιήσει γόνιμες συνέργειες και διάχυση καλών πρακτικών..
Πιο συγκεκριμένα: Το ημερολόγιο 2018 της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Μυτιλήνης αποτελεί μια καλαίσθητη έκδοση που ταυτόχρονα λειτουργεί με την επιστημονική και αισθητική της πληρότητα και τεκμηρίωση ως ενδιαφέρουσα δευτερογενής ιστορική πηγή που περιλαμβάνει σπάνια οπτικά ντοκουμέντα και γραπτές πηγές. Στο σύνολο της η έκδοση έχοντας στηριχθεί αποκλειστικά στα σπάνια τεκμήρια της συλλογής της ΔΚΒ Λέσβου συνθέτει ένα εξαιρετικό μέσο διδασκαλίας της τοπικής ιστορίας . Το θέμα του ημερολογίου ορίζεται ως εξής: “Η «χρυσή εποχή» της Λέσβου ( τέλη 19ου –αρχές 20ου αιώνα από τις Συλλογές της Δ. Κ. Β. Μυτιλήνης”. Εστιάζει στην οικονομική άνθηση της Λέσβου τη συγκεκριμένη περίοδο όταν οι Ευρωπαϊκές Δυνάμεις πέτυχαν την οικονομική διείσδυση τους στην Οθωμανική Αυτοκρατορία εξαιτίας μιας σειράς ιστορικών γεγονότων που διαδραματίστηκαν τον 18ο αιώνα. Όπως αναφέρεται στην 1η σελίδα του ημερολογίου: «Η άνθηση στο νησί της Λέσβου επιτυγχάνεται κυρίως μέσω της αύξησης των εμπορικών συναλλαγών με τα απέναντι παράλια, αλλά και με πόλεις του εξωτερικού. Το εμπόριο πλέον διεξάγεται χωρίς τις απαγορεύσεις του παρελθόντος, έχοντας ως αποτέλεσμα την εισροή μεγάλων κεφαλαίων στο νησί και τη δημιουργία μιας νέας τάξης, της αστικής. Η επαφή με τη δύση επηρεάζει όχι μόνο την οικονομία του νησιού, αλλά και την κοινωνία ευρύτερα. Οι αλλαγές είναι εμφανείς στον τρόπο ζωής, στη μόρφωση και πνευματική καλλιέργεια, στην τέχνη και την αρχιτεκτονική, που αλλάζουν ολοκληρωτικά, από τα μέσα 19ου αιώνα έως και την απελευθέρωση του νησιού το 1912…»
Πόσοι άραγε γνωρίζουν ότι στην πολύ σπουδαία διαδρομή του Λυκείου Ελληνίδων Χανίων υπάρχει αντίστοιχα μια σπουδαία έκδοση- πολλαπλή ιστορική πηγή, ένας πολύ ενδιαφέρων και πρωτότυπος εκπαιδευτικός φάκελος με τον τίτλο «ΜΙΑ ΠΟΛΗ. ΜΙΑ ΕΠΟΧΗ: Χανιά, αρχές 20ου αιώνα Η ευρωπαϊκή επίδραση στο ένδυμα και την κατοικία»?. Ο φάκελος σχεδιάστηκε από διεπιστημονική πολυμελή ομάδα εκπαιδευτικών, μουσειοπαιδαγωγών, ειδικών επιστημόνων στο πλαίσιο της γενίκευσης του προγράμματος «ΜΕΛΙΝΑ: Εκπαίδευση και Πολιτισμός» (2001-2004) και εκδόθηκε από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων , το Υπουργείο Πολιτισμού και τη Γενική Γραμματεία Εκπαίδευσης Ενηλίκων τον Μάιο του 2004. Συγκεκριμένα ο φάκελος σχεδιάστηκε με τη συνεργασία του Λυκείου Ελληνίδων και την τότε Πρόεδρο αείμνηστη Ζωή Μητσοτάκη , των στελεχών του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος Πόπη Ζάχου-Καλκούνου και Ξένια Πολίτου, του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης και την τότε Προϊσταμένη Ζαχαρένια Σημανδηράκη , την Αιμιλία Κλάδου-Μπλέτσα αρχιτέκτονα και την ομάδα του προγράμματος «ΜΕΛΙΝΑ» στα Χανιά , Μαρία Δρακάκη, Μαρία Μιχαήλ, Χρύσα Τερεζάκη και Δέσποινα Σελινιωτάκη.
Ο φάκελος στοχεύει μέσα από τη γνωριμία με τα Χανιά των αρχών του 20ου αιώνα , στην προσέγγιση της τοπικής ιστορίας, με άξονα το ένδυμα και την κατοικία. Παράλληλα επιχειρεί να ανιχνεύσει , χρησιμοποιώντας υλικές και άυλες πηγές, την ιστορία της πόλης κατά τη συγκεκριμένη αυτή περίοδο και να εντάξει τα τοπικά ιστορικά στοιχεία στο γενικό ιστορικό κορμό. Η συνεργασία του σχολείου με επιστημονικούς και πολιτισμικούς φορείς της πόλης που προτείνεται μέσα από το φάκελο προσφέρει στον μαθητή και τον εκπαιδευτικό τη δυνατότητα ανάγνωσης και άλλων πηγών πέρα του σχολικού βιβλίου.
Στόχος του να οδηγήσει το παιδί αποδέκτη στη γνώση της τοπικής ιστορίας που επιτυγχάνεται με την επιτόπια έρευνα, την αναζήτηση της σχετικής βιβλιογραφίας, την ενεργοποίηση της παρατηρητικότητας και των αισθήσεων και τη δημιουργική συμμετοχή. Παράλληλα επιδιώκει να δώσει τη δυνατότητα στον εκπαιδευτικό να αξιοποιήσει πολύπλευρα και διαθεματικά το υλικό του φακέλου με τη σχολική ύλη.
Η τομή της τοπικής ιστορίας των δύο νησιών, της Λέσβου και της Κρήτης τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο με άξονα τη ζωή της αστικής τάξης που διαμορφώνεται και επηρεάζει θεαματικά την ταυτότητα της οικονομίας και της κοινωνίας και στα δύο νησιά, είναι ένα πολύ ενδιαφέρον πεδίο που μπορεί να εκκινήσει πρωτότυπες από την άποψη της διδακτικής μεθοδολογίας επιλογές στο γνωστικό αντικείμενο της ιστορίας και ταυτόχρονα να ενθαρρύνει συναντήσεις ανάμεσα στα Χανιά και τη Μυτιλήνη ως προς τις καλές πρακτικές αξιοποίησης των πολιτισμικού αποθέματος των συλλογών τους με παιδαγωγικό πλαίσιο αναφοράς.
Ένα εκπαιδευτικό υλικό ή ένα σύγχρονο ημερολόγιο χώρων πολιτισμικής αναφοράς όταν βασίζονται στη δουλειά διεπιστημονικών ομάδων με προϋπόθεση τη γνώση , την τεκμηρίωση, την πολυπρισματικότητα και τη γόνιμη αλληλεπίδραση ανεξάρτητα από τον χρόνο ή τον τόπο έκδοσης τους, μπορούν να δημιουργήσουν αδιαμφισβήτητα γέφυρες μελέτης και σαφώς είναι πάντα δυναμικά και ανοιχτά σε πολλαπλές αναγνώσεις και προσεγγίσεις. Ευχαριστώ θερμά το μέλος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Μυτιλήνης κ Γεώργιο Ζορμπά, εκπαιδευτικό που δημιούργησε τη γέφυρα ανάμεσα στη Λέσβο και την Κρήτη με το ταχυδρομικό ταξίδι του ημερολογίου με προορισμό τον Σύλλογο Φίλων του Μουσείου Σχολικής Ζωής
Η ταυτότητα της έκδοσης του ημερολογίου είναι η παρακάτω:
Α΄έκδοση: Δεκέμβριος 2017
Κείμενο –Έρευνα-Επιμέλεια: Μαρία Γρηγορά ( Προϊσταμένη Δ.Κ.Β. Μυτιλήνης
Όλη η βιβλιογραφία και το φωτογραφικό υλικό προέρχεται αποκλειστικά από τις Συλλογές της Δ. Κ. Β. Μυτιλήνης.
Διορθώσεις κειμένων: Τζάνος Στεφανέλλης, Γεώργιος Ζορμπάς
Καλλιτεχνική επιμέλεια –Εκτύπωση: Αντωνία Σάββα
Περισσότερα στους ιστότοπους:
Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Μυτιλήνης, http://argo.ekt.gr/Opac2_4/Help/Databases/ELL/DKB_Mytilhnh_EL_.html
Ψηφιακός Ηρόδοτος ( http://dspace.cplm.gr/)
Λύκειο Ελληνίδων Χανίων
http://www.lykeionellinidon.gr/portal/menu.aspx?source=menu&name=%CE%9A%CF%81%CE%AE%CF%84%CE%B7-%CE%A7%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%AC
Πρόγραμμα «ΜΕΛΙΝΑ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ»
https://www.culture.gr/el/service/SitePages/view.aspx?iID=2583
