«Να έχεις την ψυχή σου στα δάχτυλα, στα μάτια, στα ρουθούνια, στα χείλη. Από ‘κει μιλάει ο κόσμος… Είναι ένας συμβολικός τρόπος να παρακινήσεις τους ανθρώπους. Δεν αποκλείει τη συνάντηση. Αντίθετα, μάλιστα, την καθιστά ζωντανή, ουσιαστική και άμεση…»
Οδυσσέας Ελύτης
Κάθε μορφή τέχνης προϋποθέτει και συνυπάρχει με μια σειρά από νοητικές και μορφοποιητικές διεργασίες, που διαμορφώνουν το καλλιτεχνικό έργο. Ο Chef Ιωσήφ Πετρώφ αγαπά, τιμά και διδάσκει την τέχνη της γαστρονομίας, κουβαλώντας πάντα την ευθύνη που φέρουν οι μακρόχρονες σπουδές του. Η ιδέα του για ένα είδος φωτογραφικής αποτύπωσης, μέσα από ένα άνευ ορίων παιχνίδι με υλικά μαγειρικής με στόχο την καλλιτεχνική έκφραση μιας μεγάλης ιστορικής ιδέας, αποτυπώθηκε πρόσφατα σε μια εξαιρετικά πρωτότυπη boutique εικαστική έκθεση στο Μοναστήρι του Καρόλου. Τα 5 καλλιτεχνικά έργα που διαμορφώνουν το εκθεσιακό αφήγημα εμπνέονται από την Γαλλική Επανάσταση και οδηγούν προς το κεντρικό σύνθημα της, “Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη”. Η έκθεση επενδύει στη σημειωτική γλώσσα της τέχνης της γαστρονομίας. Το «όνειρο», η «εξέλιξη», η «μάχη», η «νίκη», η «ειρήνη», συνιστούν την καλλιτεχνική πράξη που συγκροτείται με βρώσιμα υλικά με όλο το σημασιολογικό και αξιακό πλούτο των λέξεων, που γίνονται τίτλοι σε 5 φωτογραφικά στιγμιότυπα. Το κοινό καλείται να αποκωδικοποιήσει τα έργα τέχνης με όρους σημειωτικής. Ως “γαστρονομικές δηλώσεις”:
1. Κάθε καλλιτέχνης χρησιμοποιεί τα μέσα του με διαφορετικό τρόπο για διαφορετικούς εκφραστικούς σκοπούς. Η τέχνη της γαστρονομίας εστιάζει όχι μόνο στις γευστικές ποιότητες αλλά και τις αισθητικές με την παρουσίαση. Πώς όμως η ρηξικέλευθη έννοια της επανάστασης και δη της Γαλλικής Επανάστασης μπορεί να αποδοθεί με τους συμβολισμούς και τις αξίες που περικλείει από βρώσιμα υλικά; Ενέχει ρίσκο;
Οπως είχε πει και ο αείμνηστος Γκάντι , οι μεγάλοι έρωτες και τα μεγάλα κατορθώματα ενέχουν μεγάλο ρίσκο.
Η τροφή από την αρχή της ύπαρξης του ανθρώπου και γενικότερα όλης της οικούμενης είναι καθημερινή ανάγκη επιβίωσης κάθε έμβιου οργανισμού. Οι επαναστάσεις ή ακόμα και οι πόλεμοι από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα κατά ένα μεγάλο ποσοστό είχαν σαν αίτιο την εξασφάλιση της τροφής. Η γαλλική επανάσταση ήταν μια ταξική –κοινωνική εξέγερση στην οποία πάλι η τροφή υπήρξε μεταξύ άλλων έναυσμα στο ξεκίνημα τής . Η Γαλλία από πολύ νωρίς ανέπτυξε μια πολύ υψηλού επίπεδου γαστρονομία όπου ήταν κι αυτή χωρισμένη σε δυο τάξεις , την haute gastronomie (για τους βασιλείς ) και την gastronomie traditionnel (για τον λαό ). Επίσης, η τέχνη της ζωγραφικής, της κεραμικής, γλυπτικής, άλλα και πολλών άλλων τεχνών υπάρχει η αποτύπωση με το θέμα μας, που δεν είναι άλλο από την τροφή, όπου γίνεται παρουσία της εδώ και αιώνες .
Προσωπικά δεν κάνω κάτι διαφορετικό, απλώς περνώντας στον 21ο αιώνα και με την ανάπτυξη της τεχνολογίας και της τέχνης της φωτογραφίας, συλλαμβάνω ιστορικές ιδέες και τις μεταφράζω αλληγορικά μέσω του μέσου που γνωρίζω καλυτέρα, δηλαδή τη γαστρονομία ή όπως λένε και στη Γαλλία les Arts Culinaires.
2. Η ικανότητα προσαρμογής των υλικών στις ιδέες και των ιδεών στα υλικά είναι μια σημαντική καλλιτεχνική ικανότητα. Ως chef με εξειδικευμένες σπουδές, προφανώς έχετε πειραματιστεί με τον έλεγχο του μέσου και είστε ευαισθητοποιημένος στις αξίες που αφορούν στον έλεγχο του μέσου και την προσαρμογή της ιδέας στο μέσο. Στο συγκεκριμένο concept της έκθεσης που ο ευρηματικός τίτλος της εμπεριέχει όχι μία αλλά και άλλες σημαντικές σημασιολογικά λέξεις ήταν δύσκολο να προσδιορίσετε τις συστατικές ποιότητες για τον ορατό σας σκοπό; Πειραματιστήκατε κατά τη διάρκεια της καλλιτεχνικής διεργασίας;
Για να φτάσουμε σ’ ένα θεμιτό αποτέλεσμα, όπως και σε μια κουζίνα εστιατορίου και μη, απαραίτητη προϋπόθεση, είναι η ομαδική εργασία. Δηλαδή σαν να λέμε μια χημική ένωση που γίνεται μέσω της όλης διαδικασίας. Για τη συγκεκριμένη έκθεση (Revolution), όπως και στην προηγούμενη (Μια Ματιά στο 21 ), επιτύχαμε μια δημιουργική σύνθεση χάρη σε μια ομάδα ανθρώπων εξειδικευμένων ο καθένας στο αντικείμενο και την τέχνη του. Αυτομάτως πολλαπλασιάσαμε τη σκέψη που μπορεί να είναι δική μου, είτε κάποιου άλλου μέλους της ομάδας, και φτάσαμε με τη μεγαλύτερη δυνατή επιτυχία και ασφάλεια στο ποθητό για μας αποτέλεσμα.
Η σύνδεση του τίτλου με την προσαρμογή των έργων είναι ίσως το δυσκολότερο σημείο άλλα εκεί είναι που μπαίνει όλη η φαντασία που λέμε ότι χρειάζεται στην μαγειρική. Μην ξεχνάμε όμως ότι η γαστρονομία είναι ιστορία, η ιστορία είναι πολιτισμός. Γενικότερα ως προς τις εκθέσεις πειραματίστηκα ελάχιστα θα έλεγα, γιατί απλώς είναι η συνέχεια του είδους της γαστρονομίας που με εμπνέει και που υπηρετώ με προσήλωση και ταπεινότητα· μόνη διάφορα ότι εδώ δεν είναι σερβιρισμένη στο πιάτο. Αρα εάν κάποιος θα έρθει να δει τα εκθέματα, δεν θα φάει ένα πιάτο φαγητό, αλλά θα έλθει σίγουρα να γευθεί μια ιδιάζουσα τέχνη .
3. Η έκθεση έχει έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα που δεν συνδέεται όμως μόνο με το εκφραστικό μέσο, δηλαδή τις πρώτες ύλες που συνέθεσαν την οπτική γλώσσα των έργων τέχνης. Θα θέλατε να μας περιγράψετε την καλλιτεχνική διεργασία από τη σύλληψη της ιδέας έως την παρουσίαση ως εκθεσιακό αφήγημα στο Μοναστήρι του Καρόλου;
Εδώ και 22 χρόνια όπου και πρωτοξεκίνησα να εντρυφώ στην τέχνη της γαστρονομίας, πράγμα που αποτελεί ιδιαίτερο σταθμό της ζωής μου με τις σπουδές μου στην περίφημη σχολή της Λυών, Institut Paul Bocuse και φθάνοντας σχεδόν στον τίτλο σπουδών επίπεδου MBA , Culinary Innovation και Restaurant Management, εκπαιδεύτηκα, εξ απαλών ονύχων θα έλεγα στη δημιουργία διαφόρων γαστρονομικών project . Επίσης, σε πολύ μικρή ηλικία είχα υπάρξει μέλος του σώματος Ελλήνων πρόσκοπων, όπου ο προσκοπισμός μου πρόσφερε μια τεράστια εξίσωση σκέψεων μεταφοράς των εικόνων μέσω του παιχνιδιού αλλά και στη βελτίωση της φαντασίας μου. Την άνοιξη του 2020 ξεκινώντας μια περίοδο στείρα από πλευράς δημιουργικότητας λόγω των γεγονότων που ζούμε ακόμα και σήμερα, προσπάθησα να εκμεταλλευτώ τον αναγκαστικά ελεύθερο χρόνο μου όσο ποιητικότερα γινόταν. Αυτό έγινε μέσα από δημιουργικά κομμάτια που δεν θα απαιτούσαν τη φυσική παρουσία μου σε κάποιο χώρο είτε σαν καθηγητής είτε σαν σεφ . Έτσι σαν ν’ άκουσα την επιθυμία της μητέρας μου που για χρόνια μου έλεγε να εκτυπώνω τις φωτογραφίες των πιάτων μου, έτσι ώστε η ίδια να διακοσμεί τον χώρο της. Τότε ξεκίνησε η όλη σύλληψη της ιδέας που τη μοιράστηκα με τη συνεργάτιδα και φίλη, κυρία Στέλλα Κουτσουπακη (πρόεδρο του ελληνο-γαλλικού συλλόγου Χανιών), ώστε να δημιουργήσουμε την πρώτη εικαστική έκθεση μέσω της γαστρονομίας. Φυσικά το θέμα μας δεν θα ήταν σε πρώτο χρόνο κάτι διαφορετικό εκτός των γαλλικών συνόρων και έτσι γεννήθηκε η πρώτη μας έκθεση με την ονομασία «Revolution» ! Έπειτα η κα Μυρτώ Κοντομιτάκη, Μουσειολογος –Ιστορικός Τέχνης ήρθε στην ομάδα μας βάζοντας την πινελιά της και στις δύο εκθέσεις μας σαν ο πλέον ειδικός του χώρου της τέχνης. Η επιλογή μας ήταν μια ιστορική αναδρομή με συμπυκνωμένη γεύση και τα έργα φωτογραφήθηκαν από τον κ. Μάνο Τσιραντωνάκη και τον κ. Θύμιο Πετράκη . Μια ομάδα νέων φωτογράφων με αστείρευτο ταλέντο και όρεξη. Η ομάδα έδεσε ολοκληρωτικά με τη βοήθεια της για χρόνια συνεργάτιδας web designer και digital marketing, κας Βανέσας Μαξούτη, που ετοίμασε όλη την προώθηση και προβολή των εκθέσεων. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι φίλοι και συνεργάτες έδωσαν κάτι βαθύ από τα ενδότερα της ψυχής τους, για να καταφέρουμε να βγάλουμε όλο αυτό το νέο concept εικαστικού χαρακτήρα με έντονη τη νεωτεριστική τέχνη, την ιστορία, τη διήγηση και κατ’ επέκταση τον πολιτισμό.
4. Τι σημαίνει για σας τέχνη και πώς θα ερμηνεύατε τον όρο «καλλιτέχνης»;
Τέχνη για μένα είναι όλη η ελευθερία έκφρασης και δημιουργίας ποικίλων συναισθημάτων που μπορεί να προκαλέσει ο άνθρωπος που την παράγει ως προς τον άλλον άνθρωπο. Επίσης, η τέχνη υπάρχει, για να μας υπενθυμίζει την ύπαρξη του ανθρώπου, την ιστορία και τον πολιτισμό του πλανήτη μας άλλα και όλα τα πράγματα που πολλές φορές δεν λέγονται με λόγια.
Καλλιτέχνης είναι ο άνθρωπος που εκφράζει την επιθυμία του, τη σκέψη του ή ακόμα και την εσωτερική του επανάσταση μέσω της δημιουργικότητας του, προσπαθώντας να πει κάτι ή να παραδειγματίσει, κάνοντας τον κόσμο πιο όμορφο. Οποιοσδήποτε άνθρωπος που δημιουργεί κάτι αισθητικά ωραίο, ικανό να επηρεάσει την εποχή του ή να δημιουργήσει κάποια τάση, τότε είναι καλλιτέχνης. Η ευρηματικότητα σε συνδυασμό με τη φαντασία δίνουν το ιδιαίτερο στίγμα καθενός επιλεγόμενου καλλιτέχνη.
*Οι φωτογραφίες είναι της Μ.Δρακάκη. Θερμές ευχαριστίες στον κ. Ιωσήφ Πετρώφ για τον χρόνο που μου αφιέρωσε και τον διάλογο που αναπτύξαμε.
Αναλυτικότερα στις διευθύνσεις :
https://www.haniotika-nea.gr/to-pneyma-tis-epanastasis-mesa-apo-tin-techni-tis-gastronomias/
https://www.healthyliving.gr/2011/11/01/%CE%BC%CE%B9%CE%B1-%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%AC%CE%BD%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7-%CE%BC%CE%B5-%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CE%BF%CE%B4%CF%85%CF%83%CF%83%CE%AD%CE%B1-%CE%B5%CE%BB%CF%8D%CF%84%CE%B7-%CF%80%CF%81%CE%B9/
