«Τίποτε δεν είναι πιο όμορφο από την ευθυμία
σε ένα γερασμένο πρόσωπο».
Ζαν-Πωλ Ρίχτερ, 1763-1825, Γερμανός συγγραφέας
Τα Μουσεία είναι φορείς αλλαγής και χώροι δόμησης και προσφοράς εμπειριών. Το ενδιαφέρον στους χώρους πολιτισμού έχει εστιαστεί στις εμπειρίες με διάφορες διαστάσεις και πτυχές. με το κυρίαρχο κλειδί άξονα, του διαφοροποιημένου κοινού και των ξεχωριστών αναγκών του. Η στόχευση της αλληλεπιδραστικής σχέσης με τον επισκέπτη προτάσσεται και υπονοεί την ενεργητική του ανταπόκριση στην εκπαίδευση επενδυμένη με τη συγκίνηση , το ενδιαφέρον και την απόλαυση. Στην ιδιότυπη συνθήκη της πανδημίας η τεχνολογία επιστρατεύεται από τους πολιτιστικούς οργανισμούς ως επικοινωνιακό μέσο για να προστατεύσει τη σχέση με όλες τις ηλικιακές ομάδες στόχο αφού η φυσική παρουσία δεν επιτρέπεται προς το παρόν.
Πολλά μουσεία βρίσκονται μπροστά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι επιλογών επαναπροσδιορίζοντας τις επικοινωνιακές τους πολιτικές, αλλά και τα ερμηνευτικά τους μέσα.
Το Νέο Μουσείο Βασίλη και Ελίζας Γουλανδή που άνοιξε τις πύλες του στο κοινό τον Οκτώβριο του 2019 στο Παγκράτι είναι ένας ζωντανός χώρος πολιτισμού που έχει στόχο να λειτουργήσει ως δυναμική γέφυρα μεταξύ της τέχνης και της κοινωνίας. Η επαφή αυτή επιδιώκεται να έχει παιδευτικό και ψυχαγωγικό χαρακτήρα και να παρέχει αισθητική απόλαυση με περιεχόμενο. Μέριμνα του, όπως αποδεικνύει και σε αυτή τη δύσκολη για τον πολιτισμό συνθήκη, να ανανεώνει τα ερεθίσματα που προσφέρει και να προσαρμόζεται αποτελεσματικά στις διάφορες τάσεις και ανάγκες της εποχής, ώστε να είναι μέσα στις πρώτες επιλογές αναφορικά με την χρήση του ελεύθερου χρόνου των ανθρώπων.
«Υπό τις ισχύουσες υγειονομικές συνθήκες, η δραστηριότητα του Ιδρύματος Β&Ε Γουλανδρή συνεχίζεται σε μεγάλο βαθμό μέσα από την ψηφιακή του παρουσία. Επιθυμώντας να διατηρήσουμε την επαφή με το κοινό μας, η ψηφιακή μας παρουσία εμπλουτίστηκε και εξελίχθηκε με το ξέσπασμα της πανδημίας, αξιοποιώντας όσα μέσα διαθέταμε, δεδομένου ότι η λειτουργία του Μουσείου είχε ξεκινήσει μόλις τον Οκτώβριο του 2019. Η συντονισμένη ψηφιακή παρουσία αποτελεί πλέον δομικό στοιχείο της στρατηγικής μας και διερευνούμε διαρκώς νέους τρόπους διάδρασης με το κοινό μας. Η τέχνη και ο πολιτισμός μπορούν να λειτουργήσουν θεραπευτικά, προσφέροντας μία πνευματική διέξοδο από τις απαιτητικές συνθήκες που επιβάλει η πανδημία.
•Το κοινό του Μουσείου έχει αποκτήσει ένα νέο σημείο επαφής με τη Συλλογή και το Μουσείο μέσα από την ιστοσελίδα goulandris.gr. 198 έργα από τη Συλλογή παρουσιάζονται στην ιστοσελίδα μας και είναι προσβάσιμα για ελεύθερη περιήγηση από το σπίτι.
•Παραμένουμε ένα Μουσείο ανοιχτό σε όλους μέσα από τις ψηφιακές μας δράσεις (όπως το «Ψηφιακό παιχνίδι για μεγάλους» για άτομα 65+, ή το open call «Δημιουργούμε από το σπίτι» για παιδιά έως 15 ετών το οποίο διοργάνωσε το Ίδρυμα την περασμένη άνοιξη και ολοκληρώθηκε με μία online έκθεση των παιδικών έργων.)
•Συστήνουμε στο κοινό μας επιμέρους πτυχές της Συλλογής μέσα από την παραγωγή ψηφιακού υλικού στα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του Ιδρύματος.
•To Πωλητήριο συνεχίζει τη λειτουργία του ηλεκτρονικά μέσα από το e-shop εξυπηρετώντας παραγγελίες σε όλη την Ελλάδα»
Σε συνέχεια της πρωτότυπης δράσης «Παιχνίδι για μεγάλους στο Μουσείο», η οποία πραγματοποιήθηκε από την έναρξη της λειτουργίας του Μουσείου στην Αθήνα τον Οκτώβριο του 2019, έως και τον Μάρτιο του 2020, το Ίδρυμα Β&Ε Γουλανδρή συνεχίζοντας τη συνεργασία του με τη Seveneleven παρουσίασε τη νέα σειρά διαδικτυακών διαδραστικών ξεναγήσεων «Ψηφιακό παιχνίδι για μεγάλους», ειδικά σχεδιασμένη για άτομα άνω των 65 ετών, μια ομάδα στόχο που σπάνια πρωταγωνιστεί στις επικοινωνιακές επιλογές των Μουσείων.
Τον Νοέμβριο 2020,το «Ψηφιακό παιχνίδι για μεγάλους» ξεκίνησε με τα «Κοινά σημεία», την πρώτη από τις τρεις θεματικές που εντάσσονται πλέον με συχνότητα εβδομαδιαίας προσφερόμενης διαδικτυακής δράσης. Ως διαδικασία τα «Κοινά σημεία» παραπέμπει σε παιχνίδι και απευθύνεται σε άτομα άνω των 65 ετών Στόχος της δράσης είναι η καλλιέργεια της αίσθησης πως η τρίτη ηλικία παραμένει δημιουργική, η μετατροπή της εσωστρέφειας σε έκφραση, η ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και η ενθάρρυνση της χρήσης ψηφιακών εργαλείων, αναδεικνύοντας παράλληλα την αξία των εικαστικών τεχνών.
O σχεδιασμός και η υλοποίηση πραγματοποιείται από τη Seveneleven και την ευθύνη έχουν οι Νότης Παρασκευόπουλος και η Κωνσταντίνα Μαλτέζου, οι οποίοι μιλώντας για το σκεπτικό και την εξέλιξη της πρωτότυπης παρέμβασης στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Β&Ε Γουλανδρή αναφέρουν:
«Η περίοδος που διανύουμε έχει εισάγει τους πολίτες σε έναν νέο τοπίο δράσης και αντίδρασης. Από την πρώτη στιγμή που η επίσκεψη στο μουσείο δεν ήταν εφικτή, ξεκινήσαμε να ερευνούμε νέους τόπους σύνδεσης και κοινωνικοποίησης του κοινού στο οποίο απευθυνόμαστε με τρόπο που να καταστεί δυνατή η επαφή του κόσμου με την τέχνη. Είναι άλλωστε αποδεδειγμένο πως η συμμετοχή σε δράσεις που σχετίζονται με τον πολιτισμό και ειδικότερα με την τέχνη, βελτιώνει την ποιότητα ζωής των ανθρώπων, ενισχύοντας παράλληλα τις γνωστικές λειτουργίες όπως η σκέψη, η μνήμη και η αντίληψη.
Δουλέψαμε πάνω σε τρεις βασικούς άξονες:
• Τον σχεδιασμό και υλοποίηση ψηφιακών δράσεων,
• Την δημιουργία ψηφιακού περιεχομένου,
• Την ανάπτυξη νέου κοινού από όλη την ηπειρωτική και νησιωτική Ελλάδα.
Με όχημα την πολυετή μας εμπειρία με την Τρίτη Ηλικία και τις ανάγκες τις συγκεκριμένης ομάδας, επιχειρήσαμε να δώσουμε βήμα στους ανθρώπους να εκφραστούν βιώνοντας την τέχνη σε ένα ψηφιακό περιβάλλον και με τρόπο που να ανανεώνει ή να προκαλεί το ενδιαφέρον τους γι’ αυτήν.
Ως αποτέλεσμα, δημιουργήθηκε μία δράση που φέρει τον γενικό τίτλο “Ψηφιακό παιχνίδι για μεγάλους” που είναι μία σειρά διαδικτυακών συναντήσεων με σκοπό την έκθεση σε σημαντικά έργα τέχνης ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών μέσω μιας ιδιαίτερης οδού επικοινωνίας, της μέθοδου θάλλω, που στην εφαρμογή της βοηθά στον ορισμό κοινών σημείων σε φαινομενικά ασύνδετα στοιχεία σε μια διαδικασία που αρκετές φορές θυμίζει παιχνίδι. Έτσι, η πρώτη σειρά συναντήσεων ονομάστηκε “Κοινά Σημεία”, μία πορεία σε 10 επιλεγμένα έργα της συλλογής του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή όπου αναζητούμε τον κοινό τόπο έργων και καλλιτεχνών με την Πόλη του Φωτός, την Ελλάδα και την παγκόσμια ιστορία.
Η δράση
Στο πλαίσιο μιας κοινής θεματικής και με ερέθισμα 10 επιλεγμένα έργα κάθε άνθρωπος χωριστά αλλά και όλοι ως ομάδα, εξοικειώνονται βιωματικά με τον κόσμο της μοντέρνας τέχνης και τους καλλιτέχνες. Μέσα από μία διαδικασία που αρκετές φορές θυμίζει παιχνίδι ο συμμετέχων αποκτά πρόσβαση σε έναν κόσμο που ίσως πριν φάνταζε απόμακρος ή δυσπρόσιτος.
Μέσα από το διάλογο που αναπτύσσεται, οι συμμετέχοντες μας χαρίζουν νέες οπτικές των έργων ενισχύοντας την πεποίθησή μας πως η τέχνη είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ατομική αίσθηση, αισθητική, βιώματα και εμπειρίες. Στο τέλος της συνάντησης ορίζουμε το δικό μας κοινό σημείο, την ευχή μιας συνάντησης στους φιλόξενους χώρους του μουσείου όπου θα μπορέσουμε να συνεχίσουμε την κάθε φορά ενδιαφέρουσα κουβέντα μας.
Προσωπικά το τέλος κάθε συνάντησης, όταν η οθόνη κλείνει και βρίσκομαι στο δρόμο προς το σπίτι, με βρίσκει με ανάμεικτα συναισθήματα, την μελαγχολία της όμορφης παρέας που μόλις αποχωρίστηκα και τον γλυκό απόηχο των διαφορετικών μα τόσο υπέροχων ανθρώπων που συνδέονται από κάθε άκρη της Ελλάδας.
Επενδύουμε στον βαθιά ανθρώπινο χαρακτήρα των δράσεων που σχεδιάζουμε. Δράσεις που εξελίσσονται συνεχώς και προσαρμόζονται κάθε φορά στους ίδιους τους ανθρώπους που συμμετέχουν σε αυτή.
Στόχος μας δεν είναι μόνο η ψυχαγωγία αλλά και η ενθάρρυνση ανάπτυξης σχέσεων εμπιστοσύνης και εξωστρέφειας. Ομοίως, απώτερος σκοπός είναι η ανάπτυξη μιας μακροχρόνιας σχέσης των ανθρώπων με το Μουσείο και τις δράσεις που προσφέρει τόσο σε επίπεδο ψηφιακής όσο και φυσικής παρουσίας – όταν αυτό καταστεί δυνατό.
Όλα τα παραπάνω συνοδεύονται από την επιθυμία μας για:
• Ανάπτυξη σχέσεων και το μοίρασμα εμπειριών και ιδεών,
• Μετατροπή της εσωστρέφειας σε έκφραση,
• Ενθάρρυνση διαλόγου,
• Κατανόηση της σπουδαιότητας της τέχνης στη ζωή του ανθρώπου,
• Ενθάρρυνση χρήσης των διαθέσιμων ψηφιακών εργαλείων.
Μέχρι σήμερα, η ανταπόκριση του κόσμου έχει δημιουργήσει έναν ισχυρό απόηχο που σταδιακά εκτείνεται σε κάθε άκρη της χώρας μας. Από την Κρήτη ως τη Θεσσαλονίκη και από τα Ιωάννινα ως το Βόλο η απόσταση γεφυρώνεται και ενισχύεται η πεποίθηση πως είμαστε όλοι εξίσου δικαιούχοι μιας καλύτερης ποιότητας ζωής που η τέχνη – με τον τρόπο της – μπορεί να προσφέρει!!!
**Ευχαριστώ πολύ την ανθρώπινη δύναμη του Μουσείου Β&Ε Γουλανδρή κ. Κατερίνα Μαρκαδάκη και κ. Αφροδίτη Κουφαγελά για την εμπιστοσύνη τους καθώς και τους εμψυχωτές της Severneleven κ. Νότη Παρασκευόπουλο και κ. Κωνσταντίνα Μαλτέζου για τον χρόνο που μου αφιέρωσαν.
Αναλυτικότερα στις διευθύνσεις :
goulandris.gr
https://goulandris.gr/el/events/digital-games-adults
https://www.archisearch.gr/architecture/new-goulandris-museum-vikelas-architects/
