“Την Άνοιξη αν δεν την βρεις,
την φτιάχνεις…
Και µε ανθρώπους λιτούς και ευθείς.
Που σε ακούν στην σιωπή.
Και δεν έχουν ανάγκη τα λόγια για εξηγήσεις.
Ναι την φτιάχνεις…
Με εκείνα τα όνειρα που θα σε γεµίσουν υποσχέσεις.
Και µε εκείνα τα χαµόγελα που θα σου δείξουν πως πρέπει να ζεις.
∆ιότι, αν δεν κουβαλάς την Άνοιξη µέσα σου, πρέπει να µάθεις να την χτίζεις.
Από το χειρότερο σκοτάδι στο πιο λαµπερό φως.
Ναι την φτιάχνεις…
Με εκείνο το άρωµα της αθάνατης Ελπίδας.
Και µε εκείνη την Πίστη που θα σε κάνει να µην φοβηθείς.
Ναι την φτιάχνεις…
Κάθε φορά από την αρχή.
Όλο και πιο ζωντανή.
Όλο και πιο ποτισµένη.
Ναι την φτιάχνεις.
Με εκείνα τα χρώµατα που σηµαίνουν αρµονία.
Και µε εκείνες τις λέξεις που δηλώνουν αρχή…”
Ο∆ΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ/ “Εκ του πλησίον” i
Η Μαρίνα Ράµµου είναι µια νεαρή ΜΠΑΛΑΡΙΝΑ, αλλά είναι µαζί και όλες οι αξίες και οι ιδέες που συναντώνται αρµονικά και ισορροπηµένα σε µια πολύ σεµνή, αλλά τόσο πολυσχιδή προσωπικότητα, που δρα, συµµετέχει, εκφράζεται, εξελίσσεται, διερευνά, ταξιδεύει, διαβάζει, δηµιουργεί, νοιάζεται…
Είναι ∆ιπλωµατούχος της Ανώτερης Επαγγελµατικής Σχολής Χορού «Ραλλού Μάνου».
Είναι αριστούχος κάτοχος του πτυχίου αρµονίας και τελειόφοιτη σπουδάστρια αντίστιξης.
Έχει συµµετάσχει – µεταξύ άλλων – σε παραγωγές της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, του Ηρωδείου, του Οργανισµού Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, της Καµεράτα, της µη κερδοσκοπικής εταιρείας «Ίµερος για τον Πολιτισµό», της εταιρείας πολιτιστικών παραγωγών «Λυκόφως» και σε καλλιτεχνικές δράσεις στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τους Ολυµπιακούς αγώνες του 2004, ενώ έχει συνεργαστεί µε την χορογράφο Έρση Πήττα και τον σκηνοθέτη Πάνο Αγγελόπουλο.
Είναι µέλος του Αθηναϊκού Χορωδιακού Συνόλου υπό τηδιεύθυνση του µαέστρου ∆ηµήτρη Καραβέλη.
Παρακολουθεί µαθήµατα κλασικού τραγουδιού, κλασικού πιάνου και ανώτερων θεωρητικών της µουσικής.
Η Μαρίνα Ράµµου ενσαρκώνει το ιδεώδες της γενιάς της, στο πιο απαιτητικό είδος τέχνης, στο κλασικό µπαλέτο!!!
Στην ιδιοσυγκρασία της αντανακλώνται µε απόλυτη φυσικότητα όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που συνθέτουν το προφίλ µιας χαρισµατικής µπαλαρίνας. Αέρινο σώµα και στιβαρό, µε µια κίνηση που εκπέµπει αρµονία, πλαστικότητα, δύναµη, χάρη, ρυθµό, συµµετρία σε οποιαδήποτε στάση ή ενσώµατη έκφραση. Είναι η παρακαταθήκη προφανώς της διαρκούς απαιτητικής άσκησης στις ερµηνείες της και η αυτοπειθαρχία που κατακτάται µέσω της επίπονης και επίµονης άσκησης του κλασικού µπαλέτου από νωρίς.
Όµως και ο λόγος της επιβεβαιώνει µια ευγενική και εξαιρετική επικοινωνιακά συνοµιλήτρια.
Όταν βέβαια συνοµιλήσεις περισσότερο µαζί της, καταλαβαίνεις ότι οι τέχνες έχουν µπολιάσει µοναδικά την κοσµοθεωρία της, γιατί έχει στο βιογραφικό της µια πλούσια δράση και συµµετοχή σε διάφορες εκφάνσεις του πολιτισµού.
Ενεργή µεταπτυχιακή φοιτήτρια του τµήµατος «Τέχνη – Πολιτιστική Κληρονοµιά – Αναπτυξιακές Πολιτικές» (ΠΜΣ ΤΕΠ) και απόφοιτος του τµήµατος «Ευρωπαϊκός Πολιτισµός» (ΠΠΣ ΕΠΟ) του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστηµίου (ΕΑΠ).
Επιπλέον είναι απόφοιτος του τµήµατος δηµοσιογραφίας του εργαστηρίου του οµίλου Ant1 µε ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο πολιτιστικό ρεπορτάζ.
Πλήθος σεµιναρίων ιστορίας της τέχνης, µουσικολογίας, ψυχολογίας, Μαθηµατικών και Τέχνης,φιλοσοφίας καταδεικνύουν την αέναη σπουδή της σε ό,τι µπορεί να εξελίξει και να ενδυναµώσει την καλλιέργεια της ψυχής, του πνεύµατος και του σώµατος, του τρίπτυχου που σηµατοδοτεί τη σχέση του συνειδητοποιηµένου ανθρώπου µε τον κόσµο που τον περιβάλλει.
Στη συνοµιλία µας παρακάτω αποκαλύπτεται ένα µήνυµα ελπίδας και αξιών από το φως ενός νέου ανθρώπου που αθόρυβα, αλλά ουσιαστικά και συστηµατικά, δεν σταµατά ποτέ να βελτιώνεται για να µπορεί να χαρίσει στη συνέχεια γενναιόδωρα µε τη µορφή των πολιτισµικών αγαθών, τα φωτεινά άυλα δώρα του, αντάξια στην κοινότητα.
Εν όψει των Χριστουγέννων και του αποχαιρετισµού του τρέχοντος έτους η στήλη ΠολιτισµΩΣ ευχαριστεί πολύ τη Μαρίνα Ράµµου για τον χρόνο και τις σκέψεις που µοιράζεται µαζί µας για το κλασικό µπαλέτο που τόσο αγαπά και είναι φανερό ότι έχει σφυρηλατήσει θαυµαστά τη στάση της για τη ζωή.
Η Μαρίνα διαβάζει ακατάπαυστα κυρίως Λογοτεχνία και ∆οκίµια και λατρεύει τα ταξίδια.
∆εν παραλείπει να µου συστήσει τον γάτο της τον Σεβάχ που κατάλευκος εναρµονίζεται στην εγγεγραµµένη στις συνειδήσεις µας λευκή υψηλή αισθητική του µπαλέτου:
1. Το κλασικό µπαλέτο σύµφωνα µε την αντίληψη ενός θεατή είναι η παραστατική τέχνη που ταυτίζεται µε την αρµονία την τελειότητα, την αυτοπειθαρχία, τον ρυθµό, τη συµµετρία, την ανάλαφρη κίνηση. Εσύ πώς θα όριζες την τέχνη που βιώνεις και εξελίσσεις “εκ των έσω” ως επαγγελµατίας µπαλαρίνα;
Κατά τη γνώµη µου ο κλασικός χορός είναι η τέχνη του µυαλού.
Η επίτευξη ή µη επίτευξη ενός τεχνικού κοµµατιού εξαρτάται πρωτίστως από τον αυτοέλεγχο.
Έτσι, πρώτα εκπαιδεύεται το µυαλό, µετά το σώµα και µετά το συναίσθηµα.
Κατά τη γνώµη µου, επίσης το στοιχείο που ορίζει τον κλασικό χορό και που κατά µία έννοια τον διαφοροποιεί από άλλες µορφές τέχνης είναι αυτή η εγγενής αυστηρή πειθαρχία, που τελικά απελευθερώνει και το σώµα και το πνεύµα.
Ουσιαστικά τα πολύ αυστηρά όρια της τεχνικής, η αναζήτησή της τελειότητας, η συνεχής προσπάθεια και η καθηµερινή επανάληψη όχι µόνο δεν εγκλωβίζουν, αλλά αποτελούν το µέσο για τη δηµιουργία.
2. Η ευελιξία, ο έλεγχος, η ταχύτητα, η ελαφρότητα και χάρη είναι στοιχεία που καλλιεργούνται είναι θέµα τεχνικής και άσκησης δηλαδή;
Σαφώς η -συστηµατική και σωστή- εξάσκηση αποτελεί στοιχείο ζωτικής σηµασίας προκειµένου ο χορευτής να αποκτήσει άρτια τεχνική.
Χωρίς την τεχνική ένας επαγγελµατίας
χορευτής δε θα καταφέρει να αποδώσει ανάλογα του επιπέδου του.
Ξέχωρα όµως από αυτό, εγώ που ανήκω σε µία -µάλλον τελευταία- γενιά εκπαιδευµένων -µε πολύ αυστηρά πρότυπα, προδιαγραφές και προσδοκίες- χορευτών, θεωρώ ότι η δυνατότητα του σώµατος να δεχτεί, να αντιληφθεί και να κατακτήσει την τεχνική αποτελεί την κύρια πρόκληση, που αντιµετωπίζει ένας χορευτής.
Ένα σώµα, δηλαδή, ξέχωρα από τη συγκεκριµένη κατατοµή πρέπει να έχει και τη δυνατότητα να καλλιεργήσει την αντοχή και τη δύναµη.
Φυσικά στην εποχή που ζούµε υπάρχει η κατάλληλη τεχνογνωσία αφ’ ενός και οι επιστήµες της διαιτολογίας και της φυσικοθεραπείας αφ’ ετέρου, που συµβάλλουν στην αποθεραπεία και την εξέλιξη, σε ένα όµως επικουρικό πλαίσιο.
Το σώµα πρέπει πρωτίστως από τη φύση του να πληροί (και να µπορεί να αναπτύξει) κάποιες συγκεκριµένες προδιαγραφές.
Και φυσικά όταν αναφερόµαστε σε προδιαγραφές δεν εννοούµε µόνο τα κιλά, το ύψος, τη χάρη και την ευλυγισία, στοιχεία απαραίτητα, αλλά αναφερόµαστε επίσης και στη φυσική αντοχή, την καλή ανταπόκριση του σώµατος σε τραυµατισµούς, την ψυχική και τη συναισθηµατική αντοχή και την πνευµατική ικανότητα της αυτοσυγκέντρωσης.
Στο σηµείο αυτό να τονίσω ότι αναφέροµαι σε επαγγελµατίες χορευτές, δηλαδή σε χορευτές που ασκούν το επάγγελµα και όχι σε ερασιτέχνες, όπου σε αυτήν την περίπτωση η απάντηση θα ήταν εντελώς διαφορετική, αφού για να χορέψουµε πρέπει πρώτα να αποδεχτούµε το σώµα µας και την τέχνη µας.
3. Νιώθεις κάποιες στιγµές ότι σε εγκλωβίζει το τυπικό του κλασικού µπαλέτου;
Ασχολείσαι και µε σύγχρονο εκφραστικό χορό για να αντισταθείς ενίοτε στην δυναστεία της τελειότητας του τυπικού που υπαγορεύει αυτό το είδος χορού;
Το τυπικό του κλασικού µπαλέτου µόνο µε απελευθερώνει.
Αντίθετα, ο σύγχρονος και δη ο εκφραστικός χορός (όρος µε τον οποίο προσωπικά διαφωνώ) µου προκαλούν άγχος και ένα αίσθηµα συνονθυλεύµατος και οµογενοποίησης.
Πιστεύω ότι ζούµε σε µια εποχή όπου τείνει να καταρρίψει -τα απαραίτητα σε κάθε πτυχή της ζωής µας- όρια και σε µια εποχή, η οποία αρνείται την προσπάθεια και την αριστεία.
Κατά τη γνώµη µου το κλασικό µπαλέτο όχι µόνο αντιστέκεται σε αυτά, αλλά έχει και τη δύναµη να υπενθυµίσει τις διαχρονικές αξίες της προσπάθειας, του αποτελέσµατος, της επιµονής και της προσωπικής διακριτότητας.
4. Ο ρόλος της µπαλαρίνας πώς επιδρά στην ιδιοσυγκρασία σου;
∆ε νοµίζω ότι είναι ρόλος, νοµίζω ότι είναι µια (µεγάλη) πτυχή της ιδιοσυγκρασίας µου.
Η προσωπικότητά µου ταιριάζει στο µπαλέτο και αντίστοιχα το µπαλέτο ταιριάζει στην προσωπικότητά µου.
5. Αν σου ζητούσα να µας περιγράψεις την πιο αγωνιώδη και ταυτόχρονα δηµιουργική σου ερµηνεία ποια θα ήταν αυτή;
Αυτή είναι µία δύσκολη ερώτηση γιατί όσο κλισέ και αν ακούγεται κάθε ερµηνεία είναι ταυτόχρονα και δηµιουργική αλλά και τροµακτική.
Αν παρ’ολα αυτά, έπρεπε να επιλέξω µια ερµηνεία θα επέλεγα τον ρόλο µου στην όπερα ”Φόνισσα” της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Παρ’ όλο που δεν ήταν ούτε ο µεγαλύτερης διαρκείας ρόλος, ούτε ο πιο απαιτητικός από τεχνικής άποψης, ήταν αρκετά στατικός και κινησιολογικά µινιµαλιστικός, κάτι που µου ήταν ανοίκειο.
Οπότε έπρεπε να ανακαλύψω έναν διαφορετικό τρόπο προσέγγισης και απόδοσης.
Επιπλέον λόγω της κλασικής µου εκπαίδευσης έχω µάθει να νιώθω πιο άνετα στην κίνηση, παρά στην ακινησία.
6. Έχω βιώσει εντελώς τυχαία στον καθεδρικό ναό DUOMO στο Μιλάνο τον Σεπτέµβρη του 2022 ένα ανοιχτό µάθηµα κλασικού µπαλέτου για την κοινότητα από τον δηµοφιλή Ιταλό χορευτή ROBERTO BOLLE, o οποίος µαζί µε την Nicoleta Manni πρίµα µπαλαρίνα της Σκάλας για 45 λεπτά δίδαξαν σε περισσότερα από 1600 παιδιά από διαφορετικές περιοχές και ηλικιακές οµάδα µε δηλώσεις συµµετοχής από 100 σχολεία της ενδοχώρας. Ήταν απίστευτα συναρπαστικό!!!!
Αρµονία πειθαρχία και φως που µεταγγίστηκε σε µας που παρακολουθούσαµε εκστατικοί.
. Ανάµεσα στα παιδιά ελάχιστος αριθµός αγοριών. Πώς θα χαρακτήριζες αυτή την ανοικτή παρέµβαση-
δυνατότητα;
Ναι, η έλλειψη αγοριών στο κλασικό µπαλέτο είναι ένα θέµα που εκτός από τους χορογράφους απασχολεί και τους ανθρωπολόγους και τους κοινωνιολόγους, που µελετούν τον χορό σε θεωρητικό επίπεδο.
Αντικειµενικά µιλώντας σίγουρα χρειάζονται περισσότερα αγόρια στον χώρο του µπαλέτου.
Βέβαια στο σηµείο αυτό πρέπει να αναφερθεί το ότι ενώ τα αγόρια υπολείπονται αριθµητικά, η τεχνική τους κατάρτιση είναι υψηλότατη και συχνά υπερτερεί της αντίστοιχης γυναικείας.
Παρ’ όλο που, ο συναγωνισµός, σε σχέση µε αυτόν που αντιµετωπίζουν τα κορίτσια, δεν είναι τόσο µεγάλος, το επίπεδο παραµένει υψηλό και αυτό κατά τη γνώµη µου είναι επίσης ένα ζήτηµα που χρήζει µελέτης.
Βέβαια, προσωπικά προτιµώ να µην εξετάζω το µπαλέτο ως ένα αντικείµενο συζήτησης για τους έµφυλους διαχωρισµούς. (Θέλω να) πιστεύω ότι όλοι ανήκουµε κάπου.
Όσο για κινήσεις όπως αυτή του BOLLE, του οποίου δηλώνω θαυµάστρια, πιστεύω ότι είναι ευοίωνες και αισιόδοξες, όχι µόνο γιατί προβάλλεται ο κλασικός χορός, αλλά πρωτίστως γιατί ο κόσµος έρχεται σε επαφή µε τη γνήσια τεχνική και έκφραση του αντικειµένου.
Ουσιαστικά η γνώση µεταλαµπαδεύεται από αυτούς, που υπηρετούν την τυπική εκδοχή της
7. Έχεις συµµετάσχει σε κάτι ανάλογο στην Ελλάδα ή αλλού;
Σε κάποιες περιοδείες οι πρόβες και τα µαθήµατα τεχνικής διεξήχθησαν σε ανοιχτούς χώρους, ούτως ώστε οι κάτοικοι των -κυρίως αποµακρυσµένων- περιοχών να έχουν τη δυνατότητα να γνωρίσουν τον χορό πολυαισθητηριακά και εκ των έσω.
8. Τα Χριστούγεννα ταυτίζονται µε το κλασικό µπαλέτο και σχετικές παραστάσεις.
Θα ήθελες να µας αναφέρεις κάποια παραδείγµατα που έχουν περάσει στη διαχρονία;
Ποιο µήνυµα θα ήθελες να στείλεις στους αναγνώστες της εφηµερίδας αλλά και σε αυτούς που ενώ ονειρεύτηκαν να γίνουν χορευτές κλασικού µπαλέτου, δεν κατάφεραν να το πραγµατοποιήσουν;
Τα Χριστούγεννα όπως και το µπαλέτο είναι η ευκαιρία να προσπαθήσουµε για τα όνειρά µας όταν αυτά έχουν γίνει στόχοι.
∆ιαχρονικά η εποχή είναι συνδεδεµένη µε τον Καρυοθραύστη, που έχει την τιµητική του.
Υπάρχουν όµως και άλλες ιστορίες, οι οποίες σχετίζονται -άµεσα ή έµµεσα- µε τα Χριστούγεννα, όπως η λίµνη των Κύκνων, η Βασίλισσα του Χιονιού και η Ζιζέλ.
Θα προσθέσω και τα δικά µου αγαπηµένα: την χορευτική εκδοχή του Ευγενιος Ονιεγκιν σε µουσική Τσαϊκόφσκι και την Μπαγιαντέρα σε µουσική Μίνκους.
Όχι πολύ εορταστικά, αλλά σίγουρα πολύ αγαπηµένα!
Πιστεύω ότι το τι καταφέραµε και το τι όχι είναι πολύ σχετικό. Κατά τη γνώµη µου σηµασία έχει η επιµονή, η προσπάθεια και το να µην αποφασίζουν άλλοι για εµάς.
Το µπαλέτο δεν είναι µόνο επάγγελµα, είναι αυτογνωσία και εποµένως µε κάποιο τρόπο ο καθένας που θέλει θα βρει τον τρόπο να το γνωρίσει!
9. Έχεις µια ανεξάντλητη δράση σε διαφορετικά πεδία που συνδέονται ευρύτερα µε τον πολιτισµό και τις τέχνες, εκτός του κλασικού µπαλέτου.
Ποιοι είναι οι στόχοι σου για την χρονιά που θα υποδεχτούµε σε λίγες µέρες;
Ναι, είχα την τύχη και την ευκαιρία να µεγαλώσω σε ένα σπίτι µε πολλά καλλιτεχνικά ερεθίσµατα και πολλά βιβλία. Έτσι, παράλληλα µε τον χορό αγάπησα το διάβασµα και τη µελέτη.
10. Ποια είναι η ευχή σου για το 2025 για τον ρόλο των τεχνών στην ζωή µας;
Εύχοµαι τη χρονιά που έρχεται να ολοκληρώσω τις µεταπτυχιακές µου σπουδές στον τοµέα της πολιτιστικής κληρονοµιάς και να καταφέρω στο απώτερο µέλλον -όταν δε θα χορεύω επαγγελµατικά- να µελετήσω και να ασχοληθώ µε την οργανωµένη προβολή και διαχείριση της πολιτιστικής κληρονοµιάς ως στοιχείο προσωπικής κοινωνικής και εθνικής ταυτότητας.
Εκ µέρους των αναγνωστών της εφηµερίδας ”Χ.Ν.” σ’ ευχαριστούµε πολύ για το φωτεινό µήνυµα ελπίδας και αξίων αυτές τις γιορτινές µέρες.
Σου ευχόµαστε ολόψυχα κάθε ευχή σου και στόχος σου να γίνει πραγµατικότητα γιατί ο πολιτισµός και η κοινότητα έχουν ανάγκη τέτοιας ποιότητας ανθρώπινη δύναµη για να ανθίσουν γόνιµα, δηµιουργικά και µε προοπτική!!
*Οι φωτογραφίες παραχωρήθηκαν από την Μαρίνα Ράµµου για τις ανάγκες του αφιερώµατος και την ευχαριστώ πολύ !
*H Μαρία Α. ∆ρακάκη είναι Επιµελήτρια του Μουσείου Σχολικής Ζωής ∆ήµου Χανίων µε ειδίκευση στην πολιτισµική επικοινωνία και πολιτιστική διαχείριση
Αναλυτικότερα στις διευθύνσεις
https://www.instagram.com/mrammou85/
https://www.culture.gov.gr/Πρόγραµµα%20Εκδηλώσεων%
https://doppat.gr/component/
