Ως νέος ορισμός για το Μουσείο από το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων

1 από 4

Δώστε μου ένα μουσείο και θα το γεμίσω!!!!”
Πάμπλο Πικάσιο (1881-1973)

Το Μουσείο, ως κατεξοχήν µέσο διαφύλαξης και προβολής της παγκόσµιας πολιτισµικής κληρονοµιάς, είναι ο χώρος όπου ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να µελετήσει το παρελθόν και το παρόν, να ψυχαγωγηθεί, να εµπλουτίσει τις γνώσεις του και να προβληµατιστεί.
H ίδια η λέξη Μουσείο δηλώνει την προέλευσή της από τις Μούσες, αρχαίες ελληνικές θεότητες, προστάτιδες των Τεχνών και των Γραµµάτων, κόρες του ∆ία και της Μνηµοσύνης. Η αρχαία έννοια της λέξης παραπέµπει στο ναό που είναι αφιερωµένος στις Μούσες. Από το τέµενος των Μουσών η εξέλιξη του Μουσείου είναι διαρκής και συναντάται σε όλες τις περιόδου της ιστορίας. Σήµερα, ο επίσηµος ορισµός που έχει δοθεί στο Μουσείο από το ∆ιεθνές Συµβούλιο των Μουσείων (ICOM – International Council of Museums) έχει ως εξής: το Μουσείο είναι «ο µόνιµος θεσµός, χωρίς κερδοσκοπικό χαρακτήρα, στην υπηρεσία της κοινωνίας και της ανάπτυξής της, ανοιχτός στο κοινό, ο οποίος αποκτά, συντηρεί, µελετά, κοινοποιεί και εκθέτει υλικές µαρτυρίες του ανθρώπου και του περιβάλλοντός του µε σκοπό τη µελέτη, την εκπαίδευση και την ψυχαγωγία».
Τα Μουσεία αγωνίζονται να ικανοποιήσουν τις ανάγκες του «κορεσµένου πολίτη» της σύγχρονης  εποχής και να προσαρµοστούν στις απαιτήσεις του. Παράλληλα, προσπαθούν να καταρρίψουν τους φραγµούς των συνόρων και των ατοµικών ιδιαιτεροτήτων, ώστε να είναι προσιτά σε όλους. Είναι πλέον ανάγκη για τα Μουσεία να ανανεώνονται συνεχώς και να κατοχυρώσουν τον σηµαντικό ρόλο τους στην σύγχρονη κοινωνία, ώστε να συνεχίσουν να υπηρετούν το σκοπό τους.
Τι σημαίνει μουσείο; Πώς να ορίσει κανείς την έννοια της συλλογής; Τι σημαίνει θεσμός; Τι περικλείει ο όρος «πολιτιστική κληρονομιά»; Οι επαγγελματίες των μουσείων, ανάλογα ο καθένας με τις γνώσεις και την εμπειρία του, έχουν κατ’ ανάγκη αναπτύξει απαντήσεις σε τέτοια πρωταρχικής σημασίας για το έργο τους ερωτήματα. Στόχος του ICOM σε διεθνές επίπεδο, καθώς και των εθνικών ή περιφερειακών ενώσεων μουσείων, είναι ακριβώς, μέσω των συναντήσεων μεταξύ επαγγελματιών που οργανώνει, να αναπτύσσει προδιαγραφές και να βελτιώνει την ποιότητα του στοχασμού και των υπηρεσιών που ο κόσμος του μουσείου παρέχει στην κοινωνία. Πάνω από τριάντα διεθνείς επιτροπές εργάζονται έτσι, η καθεμία στον τομέα της, προάγοντας αυτό τον συλλογικό στοχασμό, που αποτυπώνεται σε αξιοσημείωτα δημοσιεύματα
Το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM) αποφάσισε πρόσφατα να προχωρήσει στην επεξεργασία και διατύπωση ενός νέου ορισμού για τα μουσεία.Στο πλαίσιο αυτό διοργανώνει, μέσω των εθνικών και των διεθνών επιτροπών του, συζητήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο με στόχο να υιοθετηθεί ένας νέος ορισμός του μουσείου  από την επόμενη Γενική Συνέλευση που θα πραγματοποιηθεί στο Κιότο το 2019. Επιδίωξη είναι ο νέος αυτός ορισμός να βασίζεται σε μία κατά το δυνατόν κοινά αποδεκτή αντίληψη για το μέλλον των μουσείων και τον τρόπο με τον οποίο μουσεία και κοινωνίες αλληλεπιδρούν και αλληλοεπηρεάζονται.
Το Ελληνικό Τμήμα του ICOM συμμετέχει σε αυτή την πρωτοβουλία με τη διοργάνωση εργαστηρίων με πρωτότυπη μεθοδολογία  που πραγματοποιηθήκαν  σε δύο τρίωρες συναντήσεις την Παρασκευή 30 Μαρτίου (17.30-20.30) και το Σάββατο 31 Μαρτίου (10.30-13.30) στα γραφεία του ICOM Αγίων Ασωμάτων 15, Μοναστηράκι).
Τα εργαστήρια εμψύχωσαν  οι κυρίες Μάρλεν Μούλιου και Αλεξάνδρα Μπούνια, Καθηγήτριες Μουσειολογίας, οι οποίες είχαν και την πρωτοβουλία της διοργάνωσης.
Οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες στα εργαστήρια ήταν αποκλειστικά  μέλη του ελληνικού τμήματος του ICOM που μετά την πρόσκληση  εκδήλωσης ενδιαφέροντος  επιλέχτηκαν  και   κλήθηκαν να εργαστούν  σε ομάδες και να λάβουν ενεργό μέρος στις διάφορες παρουσιάσεις και συζητήσεις. Στα εργαστήρια συμμετείχαν και η κ. Τέτη Χατζηνικολάου Πρόεδρος του ελληνικού τμήματος του ICOM  καθώς και η κ. Λίλα ντε Τσάβες Πρόεδρος της Συνομοσπονδίας Φίλων των Μουσείων, διευθυντές  Μουσείων της χώρας μας, εκπαιδευτικοί, αρχαιολόγοι, μουσειολόγοι, συντηρητές έργων τέχνης,μουσειοπαιδαγωγοί.

Στο πρώτο εργαστήριο οι συμμετέχοντες κλήθηκαν  να απαντήσουν  σε συγκεκριμένο χρόνο και με συνθήκη ηχογράφησης ατομικά  σε 4 βασικά ερωτήματα:

• Ποια θα ήταν κατά την γνώμη σας η πιο σημαντική συνεισφορά των μουσείων στο κοινωνικό σύνολο κατά την επόμενη δεκαετία?
• Ποιες είναι κατά τη γνώμη σας οι ισχυρότερες τάσεις και οι πιο σοβαρές προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει η χώρα μας κατά την επόμενη δεκαετία
• Ποιες είναι κατά τη γνώμη σας οι ισχυρότερες τάσεις  και οι πιο σοβαρές προκλήσεις  που θα αντιμετωπίσουν τα μουσεία στην χώρα μας κατά την επόμενη δεκαετία
• Πώς κατά τη γνώμη σας πρέπει να αλλάξουν τα μουσεία και να προσαρμόσουν τις αρχές , τις αξίες και τις μεθόδους εργασίας τους μέσα στην επόμενη δεκαετία προκειμένου να αντιμετωπίσουν αυτές τις προκλήσεις και να εμπλουτίσουν/ενισχύσουν την προσφορά τους

Στο δεύτερο εργαστήριo αξιοποιήθηκε ως μεθοδολογικό εργαλείο η ανάλυση SWOT που αποτελεί  ένα διαδεδομένο εργαλείο στρατηγικού σχεδιασμού το οποίο χρησιμοποιείται για την ανάλυση του εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος μίας επιχείρησης όταν αυτή καλείται να λάβει μία απόφαση σε σχέση με τους στόχους που έχει θέσει και με σκοπό την επίτευξή τους. Η Ανάλυση SWOT εξετάζει τα Δυνατά (Strengths) και Αδύνατα σημεία (Weaknesses) μιας επιχείρησης, τις Ευκαιρίες (Opportunities) και Απειλές (Threats) από το περιβάλλον που δραστηριοποιείται. Κατ’ αντιστοιχία εξετάστηκαν και προσδιορίστηκαν στον υπάρχοντα ορισμό  από τις ομάδες εργασίας τα δυνατά και αδύνατα σημεία οι ευκαιρίες και οι απειλές για το μουσείο και παρουσιάστηκαν στην ολομέλεια προκειμένου να αποτελέσουν τη βάση για  τον επαναπροσδιορισμό της έννοιας του μουσείου από την πλευρά του ελληνικού τμήματος του ICOM.
Θα ακολουθήσει συνεχής ενημέρωση στα μέλη για κάθε πληροφορία που θα προκύψει από την ελληνική ομάδα αλλά και από τις διεθνείς επιτροπές. Η διεργασία θα είναι δυναμική και θα εξελίσσεται .. Κατά συνέπεια οι συμμετέχοντες θα έχουν βάλει ένα σημαντικό λιθαράκι στο νέο ορισμό και θα έχουν βιώσει μια πολύ σημαντική στιγμή για την εξέλιξη των Μουσείων στον χωροχρόνο της ιστορίας.
Αναλυτικότερα στην ιστοσελίδα του ελληνικού τμήματος του ICOM : http://network.icom.museum/icom-greece/plirofories/to-elliniko-tmima/