«Στη ζωγραφική είναι περιττά τα λόγια, στην ποίηση είναι περιττά τα σχέδια. Κι όμως σχεδιάζεις ένα ποίημα ή γράφεις μια ζωγραφική..¨»
Αλέξης Ακριθάκης
Με αφορμή την τέταρτη κατά σειρά ετήσια έκθεση που συνδιοργανώνει η Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών με τον συλλέκτη Ζαχαρία Γ. Πορταλάκη που είναι αφιερώμενη στον σημαντικό καλλιτέχνη Αλέξη Ακριθάκη για τα 25 χρόνια από τον θάνατο του, η αναφορά σήμερα στην πάλη με τα νοήματα και τις λέξεις στα ιδιότυπα και εμπνευσμένα σήματα γραφής του δημιουργού που συντελείται παράλληλα με μια αέναη δημιουργία χαρακτηριστικών έργων ζωγραφικής.
Η έκθεση πραγματοποιείται στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης ( Ηράκλειο, 16.03.2019-1.3.2020 έχει τον τίτλο «ΕΝ ΚΙΝΗΣΕΙ» και περιλαμβάνει ζωγραφικά έργα , κατασκευές κολάζ και σχέδια. Έργα «εμβληματικά» και «συναρπαστικά», όπως χαρακτηρίζονται καλύπτουν το σύνολο της διαδρομής του Ακριθάκη από το 1965 ως το 1993. «Επιτρέπουν να δει κανείς με μια ανθολόγηση του έργου του , την πορεία και την ουσία του μεγάλου αυτού καλλιτέχνη που δεν χάνεται ούτε στο πιο μικρό σχεδιάκι γιατί μπορεί και κρατά το σκοινί, μίτο της Αριάδνης, που τον οδηγεί πάντα προς μια έξοδο στο φως» σημειώνει ο ιστορικός της τέχνης Ντένης Ζαχαρόπουλος στον κατάλογο της έκθεσης.
Η μανιέρα είναι ο προσωπικός τρόπος έκφρασης ενός καλλιτέχνη, το καλλιτεχνικό στυλ στη ζωγραφική κυρίως, αλλά και σε άλλες τέχνες Η προσωπική φόρμα έκφρασης, ο διακριτός τρόπος γραφής στην τέχνη. Οι γραμμές, τα σύμβολα, τα σχήματα με την αφοπλιστική παιδικότητα, τα θερμά χρώματα, διαμορφώνουν το μοναδικό ύφος του Αλέξη Ακριθάκη που έχει περάσει στη διαχρονία ως μια συνεχής αναμέτρηση με το «βαθύτερο είναι» του. Οι βαλίτσες του ταυτίζονται με εσωτερική ανάγκη του ταξιδευτή που κάθε άνθρωπος φιλοξενεί στα άδυτα της ψυχής του και λειτουργούν ως κινητήρια δύναμη σημειωτικά ή ρεαλιστικά για τους αποδέκτες των έργων του κάθε ηλικίας.
«Το οριζόντιο ορθογώνιο με τη λαβή στην πάνω πλευρά εμφανίζεται κάθε τόσο ζωγραφισμένο με έντονα χρώματα και περίγραμμα, σε μορφή κολάζ και σαν κατασκευή χωρίς να περιέχει, αλλά να μεταφέρει και να μεταφέρεται, να ταξιδεύει ελεύθερα χωρίς τον έλεγχο των τελωνειακών με κρυμμένο βαθιά μέσα της έναν τέλειο παιδικό εκρηκτικό μηχανισμό….» γράφει ο Μ. Κουμανταρέας για το σύμβολο –βαλίτσα στην τέχνη του Α. Ακριθάκη.
Για κάποιους εκπαιδευτικούς που είχαν την τύχη να επιμορφωθούν σε εργαστήρια τέχνης τη δεκαετία του ‘90 από την κ. Χαρίκλεια Μυταρά στο πλαίσιο του προγράμματος «ΜΕΛΙΝΑ: Εκπαίδευση και Πολιτισμός» ο Αλέξης Ακριθάκης επέδρασε με την εικαστική του γλώσσα, μέσω της εμψύχωσης της κ. Μυταρά, ως καμβάς ρηξικέλευθης έμπνευσης, όπου οι δάσκαλοι έκλεισαν μέσα στις βαλίτσες του την απόδραση από τη ρουτίνα της σχολικής καθημερινότητας. Οι βαλίτσες του έγιναν σημείο αναφοράς για τον δάσκαλο, αλλά και το μαθητή εκείνης της εποχής. Έτσι γεννήθηκαν εικαστικά μαθητικά έργα που απελευθέρωσαν πολύ δυνατά εκφραστικά μηνύματα προσδίδοντας μια υψηλή αισθητική ποιότητα στον σχολικό χώρο, αλλά και ταυτόχρονα την ανάγκη επαναπροσδιορισμού της διδακτικής πράξης μέσω του πολιτισμού την πεμπτουσία δηλαδή της φιλοσοφίας του προγράμματος «ΜΕΛΙΝΑ»
Η αιώνια φυγή και το ανεκπλήρωτο υποδηλώνεται στο έργο του Αλέξη Ακριθάκη και σε άλλα σύμβολα όμως, όπως τα σύννεφα, το ελικόπτερο, τον χαρταετό, το πουλί, το μάτι. Αντανακλά μια διαρκή εσωτερική του αγωνία να διαμορφώσει ένα προσωπικό λεξιλόγιο που θα τον αποφορτίσει από τις εντάσεις της ζωής του, αξιοποιώντας τη ζωγραφική τέχνη, αλλά και την ποίηση. με χρώματα με γραμμές με αποφθέγματα, με αποτυπωμένα γραφήματα, χωρίς να ενδιαφέρεται αποκλειστικά για τα εργαλεία, αλλά κυρίως για τη δυναμική της ενδοσκόπησης και την αποτελεσματικότητα της έκφρασης του.
Η Μαρία Κοτζαμάνη στην εισαγωγή της έκδοσης «ΑΚΡΙΘΑΚΗΣ : Σκέψεις και Ζωγραφοϊστορίες» ( εκδόσεις ΒΑΛΙΤΣΑ) γράφει:
«Ποιητής ή ζωγράφος? Καλλιτέχνης δήλωνε με ιδιαίτερη πάντοτε έμφαση ο ίδιος αποσαφηνίζοντας ότι η αληθινή τέχνη δεν διαμελίζεται, ούτε μπαίνει σ καλούπια. «Η αληθινή τέχνη απλώς υπάρχει» Ο Ακριθάκης δεν είναι βέβαια ο μόνος εικαστικός καλλιτέχνης που μας άφησε κείμενα αντάξια της ζωγραφικής του. Σίγουρα όμως υπήρξε ένας από τους πλέον ποιητικούς, αλλά και τους πλέον οξυδερκείς και πολυδιάστατους σύγχρονους Έλληνες δημιουργούς που μπορώ να θυμηθώ. Όσο και αν ακούγεται παράξενο, η πάλη με τις λέξεις και τα νοήματα απασχολούσε τον Ακριθάκη εξίσου σοβαρά με τη ζωγραφική του . Κείμενο και εικόνα αποτελούσαν γι’ αυτόν στοιχεία αλληλένδετα. «Πολλές φορές μου συμβαίνει να ζωγραφίσω το μισό έργο και να συμπληρώσω το υπόλοιπο με λόγια» αναφέρει ο ίδιος στις σημειώσεις του, επισημαίνοντας ότι ο κόσμος του ήταν ενιαίος, ανεξάρτητα από την όποια γλωσσική εκφορά του. Το έργο του Ακριθάκη είναι διάσπαρτο από κρυπτομνησίες και ποιητικές επιρροές, χωρίς αυτό να μειώνει σε τίποτα τη γνησιότητα ή την πρωτοτυπία του. Ο ίδιος άλλωστε αδιαφορούσε για τέτοιου είδους διαχωρισμούς και πνευματικά μονοπώλια. « Καθήκον του καλλιτέχνη είναι να δημιουργεί κάθε φορά τον κόσμο από την αρχή» γράφει στις σημειώσεις του. Κι αλλού πάλι διαβάζουμε: «Δεν με ενδιαφέρει να βρω τι είναι τέχνη, αλλά τι φτιάχνει την τέχνη..» Αυτό τα λέει όλα. Γιατί ο Ακριθάκης δεν «έφτιαχνε τέχνη» μόνο με τις εικόνες της ζωγραφικής του ή με τις κατασκευές του, αλλά και με τα σήματα της γραφής, την ενάργεια του γραπτού λόγου, το γράψιμο. ….Πρόκειται για μια σειρά αποφθεγμάτων , αποκαλυπτικής λιτότητας και εξαιρετικά ευαίσθητης γραφής που λειτουργούν σαν αποστάγματα όλης της βιο-φιλοσοφίας του καλλιτέχνη. Ένα μεγάλο μέρος απ’αυτά με ιδιαίτερη συγκίνηση και σεβασμό επιλέξαμε και παρουσιάζουμε σε αυτό το βιβλιαράκι με την πεποίθηση ότι στην περίπτωση του Ακριθάκη, δεν είναι η ποσότητα που μετράει, αλλά αυτό το ελάχιστο των πραγμάτων, η μαγική λεπτομέρεια, η αλήθεια….»
Από το θησαυρό αποφθεγμάτων του καλλιτέχνη Ακριθάκη που απολαμβάνουμε στο μικρό κόκκινο βιβλίο με τον ήλιο και τη βαλίτσα στο εξώφυλλο (τα στοιχεία της έκδοσης αναφέρθηκαν αναλυτικά παραπάνω) επιλέγω τρία, επηρεασμένη από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, καθώς διανύουμε και πάλι κλίμα εκλογών και επιλογών:
«Σκέφτηκες ποτέ τη μοναξιά του ήλιου στον ουρανό?»
«Βρίσκομαι στον λαβύρινθο του ίδιου σχεδίου που χιλιάδες φορές εκφράστηκε διαφορετικά και είναι ακόμη το ίδιο…»
«Έμαθα τις λέξεις μαζί με τις πράξεις τους..»
Αναλυτικότερα στις διευθύνσεις
https://www.historical-museum.gr/
https://www.historical-museum.gr/gr/exhibitions/view/alejhs-akrithakhs-en-kinhsei
https://artic.gr/akritakis-alexis-to-tsiki/
