«Ελάχιστες φορές μέσα στην Ιστορία η εθνική ταυτότητα ενός λαού συνιστά και πρόταση πολιτισμού με ευρύτερη ή και πανανθρώπινη εμβέλεια.
Η γλώσσα, η θρησκεία, οι θεσμοί, η τέχνη του συγκεκριμένου λαού συγκεφαλαιώνουν ένα νόημα τον ανθρώπινου βίου και, κατά συνέπεια, μιαν ιεράρχηση αναγκών που ενδιαφέρει και άλλους λαούς.
Η επίδραση της αρχαίας Ελλάδας δεν οφείλεται σε κάποια πανανθρώπινη συμπάθεια για την εθνική ταυτότητα των Ελλήνων. Ενδιέφερε και ενδιαφέρει η πρόταση πολιτισμού που κόμιζαν κάποτε οι Έλληνες, πρόταση νοήματος του βίου και ιεράρχησης των αναγκών»
(Γιανναράς, 2001:32)«Ο ίδιος ο σχεδιασμός της εικόνας μιας χώρας στο εξωτερικό προϋποθέτει την ύπαρξη ενός εαυτού στο εσωτερικό. Και προς αυτή την κατεύθυνση θα βαδίσουμε….»
Πέτρος Δ. Καψάσκης
Οι περισσότερες χώρες σήμερα θεωρούν τον πολιτισμό ως τον αναγκαίο τρίτο παράγοντα, μετά την πολιτική και το εμπόριο. Πρώτος ο Willy Brandt, το 1966, τον χαρακτήρισε ως «τον τρίτο πυλώνα της εξωτερικής πολιτικής». Ο όρος «Πολιτιστική Διπλωματία» παραπέμπει στην “άσκηση θετικής επιρροής μέσα από την οδό του πολιτισμού”, διαμέσου της οποίας επιδιώκεται η προβολή της εικόνας μιας χώρας, και η προώθηση ειδικότερων στόχων, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης στρατηγικής για τον πολιτισμό στο εξωτερικό.
Η Πολιτιστική Διπλωματία ταυτίζεται με την προβολή των πολιτιστικών επιτευγμάτων των κρατών. Ουσιαστικά με τη χρήση του πολιτισμού προβάλλεται η χώρα και βελτιώνει την εικόνα της καθώς οι πολιτιστικές ανταλλαγές εδραιώνουν κλίμα εμπιστοσύνης αποβλέποντας μακροπρόθεσμα στην αλληλοκατανόηση και την αποφυγή πολιτικών κρίσεων και συγκρούσεων. Η πολιτιστική ανταλλαγή μπορεί να λάβει χώρα σε τομείς όπως οι τέχνες, ο αθλητισμός, η λογοτεχνία, η μουσική, η επιστήμη και η οικονομία Επίσης καλύπτει τέχνες, τη μελέτη και διαφύλαξη πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η Πολιτιστική Διπλωματία είναι η αξιοποίηση της “ήπιας” δύναμης ενός λαού. Ο πολιτικός επιστήμονας J. Nye, ο οποίος έκανε τη διάκριση μεταξύ “σκληρής” και “ήπιας” δύναμης, περιγράφει τη δεύτερη, ως την ικανότητα πειθούς μέσα από τη κουλτούρα, τις αξίες και τις ιδέες σε αντίθεση με την πρώτη η οποία κατακτά και εξαναγκάζει μέσω της στρατιωτικής δύναμης. (όπως αναφέρεται στο Κεβόπουλος, 2013)
Ο Πέτρος Καψάσκης, υποψήφιος διδάκτωρ Πολιτιστικής Διπλωματίας και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, αφουγκραζόμενος την αναγκαιότητα και σημασία της αναβάθμισης της εικόνας της χώρας μας στο εξωτερικό, την ανάγκη της ενίσχυσης νέων δημιουργών , καθώς και την άμεση απαίτηση δημιουργίας ενός πολιτιστικού υποστρώματος ικανού να ωθήσει τον Έλληνα να αισθανθεί τις υποχρεώσεις που έχει όχι μόνο έναντι του εαυτού του, αλλά και της κοινωνίας στην οποία ζει, στις 25 Μαρτίου 2017 προχώρησε στην ίδρυση του Ελληνικού Ινστιτούτου Πολιτισμικής Διπλωματίας.
Το Ελληνικό Ινστιτούτο Πολιτιστικής Διπλωματίας (ΕΙΠΔ) καλείται να υπηρετήσει έναν ιερό αλλά όχι εύκολο σκοπό, αυτόν της ανάδειξης των αξιών της κουλτούρας. Η προώθηση της συνεργασίας και η οικοδόμηση μιας αλληλέγγυας εμπιστοσύνης με απώτερο στόχο τη δημιουργία σχέσεων αλληλεγγύης με άλλους λαούς, οι οποίες θα υφίστανται πέρα από τις αλλαγές των κυβερνήσεων, μπορούν να συμβάλλουν στη βελτίωση των επίσημων διμερών , περιφερειακών και πολυμερών διπλωματικών επαφών της χώρας μας, αλλά και στη σύσφιξη των σχέσεων των λαών μέσω των πανανθρώπινων αγαθών και νοημάτων που μόνο η πολιτιστική διπλωματία μπορεί να πραγματοποιήσει.
Στο σύντομο χρονικό διάστημα λειτουργίας του το ΕΙΠΔ διατηρεί παραρτήματα σε διαφορετικές πόλεις της Ελλάδας, μεταξύ των οποίων και στην Κρήτη, ξεκινώντας από το Ρέθυμνο. Η συνεργασία με το ελληνικό επιστημονικό δυναμικό που δραστηριοποιείται στο εξωτερικό είναι στενή, γεγονός που αποδεικνύει και την λειτουργία των παραρτημάτων του σε πόλεις της Ιταλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ρωσίας, της Δανίας, της Σουηδίας , της Αιγύπτου, των ΗΠΑ, του Αργυροκάστρου για τους Έλληνες που ζουν στην Αλβανία και του Λουξεμβούργου. Αποβλέπει πρωτίστως στη μελέτη , ανάλυση, διάδοση και προβολή με κάθε μέσο , όλων των πτυχών της Πολιτιστικής Διπλωματίας. Παρακάτω αναλύονται επιγραμματικά ενδεικτικές πτυχές της Πολιτιστικής Διπλωματίας χωρίς βέβαια να εξαντλούνται αφού ο πολιτισμός διαπνέει όλες τις εκφάνσεις της ανθρώπινης ζωής και δημιουργίας:
Η Διπλωματία του Ήχου για τη διάδοση , την καλλιέργεια και την ανάδειξη της ευρείας πολυποίκιλης μουσικής παράδοσης που διαθέτει η Ελλάδα, Η Διπλωματία των Βιβλιοθηκών , όπου ως τράπεζες γνώσης και σκέψης, επενδύουν και συνεισφέρουν στην ανάπτυξη του πολιτισμικού διαλόγου , η Διπλωματία της Θάλασσας για τη διατήρηση και προβολή της μακραίωνης ναυτικής και ναυτιλιακής παράδοσης και ιστορίας της χώρας, η Διπλωματία του Θεάτρου και του Κινηματογράφου, μορφές τέχνης μέσω των οποίων καθρεφτίζονται οι εποχές και τα βιώματα του λαού μας.
Η Διπλωματία των Μουσείων, όπου όχι μόνο αποτελούν τη μήτρα της πρώιμης και σύγχρονης τέχνης και των συμβόλων ενός λαού, βοηθώντας στην αποκωδικοποίηση των νοημάτων τους, αλλά επιπλέον μέσω αδελφοποιήσεων των ελληνικών με άλλα Μουσεία, τις ανταλλαγές εκθεμάτων , τις συνεργασίες και τις αλληλεπιδράσεις που διαμορφώνουν, πλέκουν ένα δίκτυο πολιτισμικών σχέσεων, το οποίο αναμφισβήτητα αποτελεί σημαντική επικουρία για τη διεθνή διπλωματία.
Η Διπλωματία της Γαστρονομίας με τους πιο ισχυρούς πρεσβευτές της χώρας μας , το γιαούρτι, το λάδι, τη χαρουπιά και το φραγκόσυκο, τη σταφίδα και χιλιάδες άλλα προϊόντα με βαρύνουσα σημασία στην ιστορική και οικονομική εξέλιξη της Ελλάδας.
Η Διπλωματία του Περιβάλλοντος, όπου μέσω αυτής καλούμαστε να αναδείξουμε τη σπουδαιότητα και την αναγκαιότητα της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος που σχετίζεται με την ελληνική πολιτιστική κληρονομιά και τη διατήρηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών.
Η Διπλωματία της Υγείας όπου η ιατρική παράδοσή μας, η καινοτόμος και εξελιγμένη φαρμακευτική βιομηχανία, το άρτια καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό και το ιδιαίτερο γεωφυσικό περιβάλλον της χώρας μας, δείχνουν πώς η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να πρωτοστατήσει στην παροχή τόσο συμβατικών όσο και εναλλακτικών υπηρεσιών Υγείας.
Η Εκκλησιαστική Διπλωματία για την προβολή της Ορθόδοξης πίστης και εκκλησιαστικής παράδοσης που αποτελεί ένα χαρακτηριστικό στοιχείο της ελληνικής πολιτιστικής ιδιαιτερότητας με καινοτόμους και μη τρόπους συμβάλλοντας παράλληλα στην ανάπτυξη του θρησκευτικού τουρισμού.
Η Οικονομική Διπλωματία ή Διπλωματία της Μάρκας ( Brand name diplomacy) για την αξιοποίηση, την προώθηση και την προβολή των παραδοσιακών προϊόντων της Ελλάδας με τρόπο που να επιφέρει θετικά αποτελέσματα στην οικονομική της ανάπτυξη, την απασχόληση και την εξωστρέφεια της χώρας.
Μέσω της κοινής δράσης με ιδιωτικούς και δημόσιους κυβερνητικούς και μη φορείς. ακαδημαϊκά ιδρύματα, επιστημονικά ινστιτούτα, πολιτιστικούς συλλόγους και οργανισμούς από την Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς και με την ελληνική ομογένεια, η ομάδα των νέων επιστημόνων που αποτελούν το Ελληνικό Ινστιτούτο Πολιτιστικής Διπλωματίας (ΕΙΠΔ), διαπνεόμενη από κοινό όραμα, θα επιχειρήσει και ευχόμαστε ότι θα επιτύχει με την υποστήριξη αναγνωρισμένων προσωπικοτήτων από τον χώρο των Επιστημών, των Τεχνών, της Διπλωματίας, της Άμυνας, την αναβάθμιση του πολιτιστικού χαρακτήρα της χώρας μας αλλά και ολόκληρης της ελληνικής κοινωνίας σε πρώτο χρόνο και της παγκόσμιας σε δεύτερο χρόνο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ελληνικό Ινστιτούτο Πολιτιστικής Διπλωματίας (ΕΙΠΔ)αποτελεί την πρώτη οργανωμένη σε εθελοντική βάση συλλογική προσπάθεια άσκησης της Πολιτιστικής Διπλωματίας στην Ελλάδα, η οποία μάλιστα προέρχεται από νεαρούς επιστήμονες από διάφορα πεδία, οι οποίοι εργάζονται ακατάπαυστα, αλλά σεμνά και ουσιαστικά, για την ανάδειξη, την ανάπτυξη και τη διάχυση της χαρακτηριστικής «ήπιας» δύναμης της χώρας μας.
Αναλυτικότερα για τις πλούσιες δράσεις του ΕΙΠΔ στην Ελλάδα και το εξωτερικό στην ιστοσελίδα του:
Website: www.helleniculturaldiplomacy.gr
Και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:
– Facebook: https://goo.gl/R3h2Mx
– Twitter: https://goo.gl/4KKbn1
– Instagram: https://goo.gl/S95gTJ
– LinkedIn: https://goo.gl/kUtded
– YouTube: https://goo.gl/thJ35r
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ -ΠΗΓΕΣ:
– Γιανναράς Χ. (2003) Πολιτιστική Διπλωματία – Προθεωρία Ελληνικού Σχεδιασμού, Αθήνα: Ίκαρος
– Τζουμάκα Ε. (2005) Πολιτιστική Διπλωματία – Διεθνή Δεδομένα και Ελληνικές Προοπτικές, Αθήνα: Εκδόσεις Σιδέρη
– Κωνσταντόπουλος Α. (2014) Ήπια Ισχύς – Η Περίπτωση της Κίνας
– Κεβόπουλος Γ., (2013), Πολιτιστική Διπλωματία, Διαθέσιμο στο , ημ. δημοσίευσης 5/01/2013,ημ.
