«Μπορείς να τρέξεις μακριά από τα πάντα,
αλλά όχι απ’ αυτά που έχεις μέσα σου!
Τούτο το καράβι της φυγής μας
είναι εντός μας και μόνο…»
Κώστας Καρυωτάκης
Σε μια συνθήκη που όλα συνηγορούν με το άλλοθι της ασφάλειας και της υγείας για την αποκλειστική επιλογή του ψηφιακού τοπίου στην ενημέρωση ,στην επικοινωνία, στην ψυχαγωγία το βίωμα σε χώρους πολιτισμού φαντάζει ουτοπικό και μακρινή μνήμη Τίποτα δυστυχώς δεν προΐδεάζει για επανεκκίνηση των Μουσείων και των χώρων τέχνης και αν το αναφέρεις με το επιχείρημα της ανάγκης οι περισσότεροι σου επιστρέφουν ένα έκπληκτο βλέμμα και χαμογελούν συγκαταβατικά.
Ωστόσο αυτός ο μονόδρομος των επιλογών επιτάχυνε, αλλά και γέννησε, διαδικασίες ψηφιακών εκθέσεων τέχνης που δίνουν ενδιαφέροντα και πολυδιάστατα ερεθίσματα πλέον με την ανοιχτή τους πρόσβαση στον «χώρο» τους.
Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης είναι ο εθνικός φορέας που προτάσσει στο όραμα του «τη διάχυση, με τους ελάχιστους περιορισμούς, της υπάρχουσας και της παραγόμενης γνώσης με σκοπό την επανάχρησή της στην έρευνα, την εκπαίδευση, την ανάπτυξη, την καινοτομία, την κοινωνία.” Οι κύριες πολιτικές που κατευθύνουν τη δράση του ΕΚΤ:
✓ Πολιτικές βασισμένες στην (ανοικτή επιστήμη, ανοικτή καινοτομία)
✓ Ανοικτή πρόσβαση σε επιστημονικές δημοσιεύσεις και ερευνητικά δεδομένα
✓ Πολιτικές για την επιστήμη, την τεχνολογία και την καινοτομία, βασισμένες σε στοιχεία
✓ Επανάχρηση περιεχομένου βάσει των δικαιωμάτων διάθεσης
✓ Ενιαίος χώρος εκπαίδευσης και έρευνας
✓ Αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων
✓ Ενίσχυση καινοτομίας και ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων
✓ Υιοθέτηση των αρχών της Πράσινης Πληροφορικής, τεχνολογιών αιχμής, ανοικτού λογισμικού
Το ΕΚΤ, σε συνεργασία με έγκριτους φορείς, προωθεί την ιδέα ενός ψηφιακού δημόσιου χώρου για τον πολιτισμό που παράγεται στην Ελλάδα. Στη διαδικτυακή πύλη SearchCulture.gr συγκεντρώνονται τεκμήρια από σημαντικές συλλογές, ενώ διευρύνεται διαρκώς το διαθέσιμο πολιτιστικό περιεχόμενο. και οι τρόποι εξερεύνησής του. Ταυτόχρονα, το ΕΚΤ συμβάλλει στην ανάδειξη του ελληνικού πολιτισμού τροφοδοτώντας την Ευρωπαϊκή Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Europeana με περιεχόμενο κατόπιν συμφωνίας με τους φορείς. Στόχος του ΕΚΤ είναι η διάχυση της γνώσης με τους ελάχιστους δυνατούς περιορισμούς, η δημιουργία νέων διαδικασιών κατανόησης του σύγχρονου πολιτισμού και της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και η διασφάλιση της πρόσβασης των πολιτών στο δημόσιο πολιτιστικό αγαθό.
Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ), ανταποκρινόμενο στις αυξημένες ανάγκες ψηφιακής πρόσβασης σε ποιοτικό περιεχόμενο έχει συγκεντρώσει στον εθνικό συσσωρευτή πολιτιστικού περιεχομένου , έναν σημαντικό όγκο τεκμηρίων τέχνης Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών. Το SearchCulture .gr προσφέρει έτσι μια σύγχρονη εμπειρία ανακάλυψης πολιτισμικού περιεχομένου.
Σε δύσκολες στιγμές όπως αυτή που ζούμε, η τέχνη μπορεί να ανακουφίσει, να εμπνεύσει, να προσφέρει ίαση, καταφυγή και μετασχηματισμό της πραγματικότητας, ακόμα και αν αυτή η πραγματικότητα είναι ο (εκούσιος ή ακούσιος) εγκλεισμός.
To EKT σε μια από τις θεματικές του εκθέσεις που διαθέτει ελεύθερα, σε έκθεση του προσκαλεί το κοινό να γνωρίσει έργα Ελλήνων ζωγράφων στο SearchCulture.gr, οι οποίοι διαπραγματεύονται εσωτερικά δωματίων και σπιτιών και απεικονίζουν, ο καθένας με τον τρόπο του και τα εικαστικά δεδομένα της εποχής του, τη σχέση τους με το “μέσα” …
Στην ιστοσελίδα του διαβάζουμε για το αφήγημα της συγκεκριμένης έκθεσης που έχει τίτλο «The Great Indoors : Η ποιητική του εσωτερικού χώρου στη νεοελληνική ζωγραφική»:
«Η κατοικία, το σπίτι μας, μπορεί να σημαίνει διαφορετικά και αντικρουόμενα πράγματα, ακόμη και για τον ίδιο άνθρωπο. Θαλπωρή, οικογένεια, ζεστασιά και άνεση, αλλά και μοναξιά, ένταση, θλίψη ή κλειστοφοβία. Για τους καλλιτέχνες, λειτουργεί ως μια κλειδαρότρυπα, ένα παράθυρο στον κόσμο των άλλων, αλλά και ως έμπνευση για εικαστικό σχολιασμό για τη σχέση του ανθρώπου με τα καθημερινά του αντικείμενα. Εξάλλου, όπως πρότεινε ο Gaston Bachelard τo 1858 στο βιβλίο του “La Poétique de l’Espace” (Η ποιητική του χώρου), ο χάρτης των οικοτόπων μας, από το άδυτο της κρεβατοκάμαρας έως τη θέα από το παράθυρο, τα αντικείμενα και η ρουτίνα μας με αυτά, συνδέονται αναπόσπαστα με τις εμπειρίες μας, με το πώς βλέπουμε το “μέσα” και το “έξω” και με το τι θεωρούμε ιδιωτικό και τι δημόσιο».
Αναμφισβήτητα η συγκεκριμένη έκθεση δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη αφού σου δίνει τη δυνατότητα να διεισδύσεις ελεύθερα σε τόσες πτυχές «του μέσα» διαφορετικών καλλιτεχνών. Στην «Ποιητική του εσωτερικού χώρου στη Νεοελληνική Ζωγραφική» αναδεικνύονται από τους δημιουργούς διαφορετικές ατμοσφαιρικές υφές στα εικαστικά τους έργα. Σε κάποια εσωτερικά απουσιάζει η ανθρώπινη μορφή, ενώ σε άλλα η ανθρώπινη παρουσία ακτινοβολεί εντυπωσιακά τις φυσικές και αισθητηριακές ιδιότητες του χώρου. Οι χώροι υποδηλώνουν άλλοτε συγκινησιακή φόρτιση και ένταση μεταξύ του εξωτερικού και του εσωτερικού, όπως κατ’ αντιστοιχία, όταν συντελείται μετάβαση στην πρόσληψη του ερεθίσματος από το σώμα στην ψυχή. Σε άλλες περιπτώσεις ανακαλούν βιωμένες ιστορίες, αναδεικνύουν ενθυμήματα και ενεργοποιούν σωματική μνήμη και αίσθηση οικειότητας , προσμονής, ή νοσταλγίας.
Τα έργα τέχνης της έκθεσης επιπλέον προ(σ)καλούν σε μια περιπετειώδη ιχνηλάτηση του εσωτερικού των βαθύτερων σημείων του ψυχικού μας χώρου, αναζητώντας ή λαχταρώντας την εγγύτητα που δεν υπάρχει πια ή έχει πληγεί. Η έκθεση με τον πλουραλισμό των αναπαραστάσεων της και τα ατμοσφαιρικά έργα, όπως και η ποίηση άλλωστε, ενθαρρύνει την ενδοσκόπηση, την ψηλάφηση εσωτερικών αξιακών νοημάτων από το κοινό, που συνδέονται με πολύτιμες εμπειρίες, οι οποίες κατά το παρελθόν έχουν εγγραφεί στα ενδότερα του «είναι» μας, σε σχέση με αντικείμενα, ήχους πρόσωπα και ίσως έχουν απωθηθεί ή προστατευτεί. Η ποιητική του χώρου όμως ταυτόχρονα, θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς, ότι αποπνέει την ενδιαφέρουσα γλαφυρή υποκειμενικότητα της καλλιτεχνικής έκφρασης των δημιουργών της έκθεσης με έναν ιδιότυπο λυρισμό. Το ποιητικό φαντασιακό των έργων τέχνης διαχέεται και από την συμπερίληψη κλειστών αντικειμένων στον εσωτερικό χώρο και από τη χρωματική διαφάνεια των εικόνων που παραπέμπουν στη μυστική ψυχολογική ζωή και στη σιωπηρή γλώσσα των νοημάτων, τόσο των δημιουργών, όσο και των αποδεκτών που επιχειρούν να ερμηνεύσουν και να συνδεθούν προσωπικά με τα έργα. Η διεργασία της οπτικής αντίληψης των έργων τέχνης, έστω και αν συντελείται διαδικτυακά, αναζητά επίμονα ή και ασυνείδητα ενίοτε, την εστιασμένη οικειότητα για να φωλιάσει τη βαθυστόχαστη σκέψη και άπλετη φαντασία του διαφοροποιημένου κοινού. Οι εσωτερικοί χώροι που παρουσιάζονται σηματοδοτούν τόπους εμποτισμένους και δομημένους από πολύπτυχες αναμνήσεις και πολύσημες προθέσεις Τόποι άχρονοι, τόποι ουδέτεροι… Απόμακρες αρχικά ετεροτοπίες που αποκτούν διάσταση χρονική και χωρική καθώς διαμορφώνουν τη σχέση τους με τις πολλαπλές αναγνώσεις που υποκινούν στους θεατές της έκθεσης. Ενώ εκείνοι με τη σειρά τους, καθένας με τον τρόπο του, επιχειρούν να προβάλλουν στις οπτικές δηλώσεις των έργων τέχνης τις δικές τους σημασίες, αναμνήσεις εμπειρίες, αισθήσεις καθώς τα προσεγγίζουν και εισχωρούν σε διαφορετικούς εσωτερικούς χώρους, με τη διαμεσολάβηση των ζωγράφων ….
Το έργο διατίθεται στο SearchCulture.gr από την Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου.
Δείτε όλη τη θεματική έκθεση «στο SearchCulture.gr και “επισκεφθείτε” 39 εσωτερικά σπιτιών που πέρασαν στον καμβά ζωγράφων.
ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΤΕΡΑ ΣΤΙΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ
http://www.ekt.gr/el/news/24101
https://www.searchculture.gr/aggregator/portal/info#enrichment
http://www.ekt.gr/el/mission
https://www.searchculture.gr/aggregator/portal/thematicCollections
https://anthologio.wordpress.com/2018/02/10/%CE%AD-%CF%8D-%CE%AC-%CE%AC-3/
