Πολλά μεγάλην Aφεντιάν, πολλά μεγάλη χάρη
έχει τ’ ολόγδυμνο παιδί που παίζει το δοξάρι·
βαστά κουρφά ψιλή μαγνιά, τα μάτια μας κουκλώνει,
και το κακό, που μελετά, δε μας το φανερώνει·
την ίσα στράτα δεν πατεί, μα τη στραβή γυρεύγει,
φαρμακεμένες μαγεριές πάντα μάς μαγειρεύγει
(Ερωτόκριτος, Β Κορνάρου: στίχοι 261—266)
Η διασκευή ενός μνημειακού μουσικού έργου, όπως είναι ο «Ερωτόκριτος» που έχει ταυτιστεί με την ψυχή της Κρήτης, είναι σαφέστατα μια πράξη ευθύνης! Ειδικά όταν το συγκεκριμένο έργο φέρει την αξία της παραδοσιακής μουσικής μνήμης που έχει περάσει στα κύτταρα γενεών και γενεών αφήνοντας ένα αναλλοίωτο διαχρονικό αποτύπωμα.
Ο «Ερωτόκριτος» του Δημήτρη Μαραμή ξεκίνησε το ταξίδι του τον περασμένο Μάιο από την Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, γνωρίζοντας ενδουσιώδη αποδοχή από το κοινό και πλέον οι θεατές έχουν την ευκαιρία να απολαμβάνουν την συναυλιακή εκδοχή του με το μουσικό σχήμα Vamos Ensemble.
Ο κ. Δημήτρης Μαραμής έχοντας μελετήσει πολύ βαθιά το αναγεννησιακό έργο της Κρήτης του Βιτσέντζου Κορνάρου δημιούργησε ένα μιούζικαλ με στοιχεία τζαζ μπλουζ και ροκ μουσικής αξιοποιώντας με απόλυτο σεβασμό τους στίχους της κρητικής διαλέκτου που είναι γραμμένο το έργο ,συνθέτοντας μια νέα συγκλονιστική μουσική γλώσσα. Ο ίδιος αναφέρει ότι «είναι μία μεγάλη τιμή που μέσω της Περιφέρειας Κρήτης, μας τιμά η ίδια η Κρήτη, επαναλαμβάνοντας μία θέση που έχει εκφράσει και κατά το παρελθόν, ότι «αν ο Ερωτόκριτος του Βιτσέντζου Κορνάρου είχε γραφτεί στην αγγλική γλώσσα, θα συναγωνίζονταν άνετα, στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο, ονόματα και έργα όπως του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, του Θερβάντες, του Γκαίτε. Γράφτηκε όμως όχι απλά στην ελληνική γλώσσα, αλλά στην κρητική διάλεκτο, στην λαϊκή γλώσσα της Κρήτης, με την οποία κέρδισε μία μουσική! Τη μουσική της γλώσσας αυτής, που ο Βιτσέντζος Κορνάρος ανέβασε μία λαϊκή γλώσσα της Κρήτης στο πιο υψηλό επίπεδο ποίησης! Κι έτσι το έργο των 10.000 και στίχων φτάνει άφθαρτο στον 21ο αιώνα. Και μέσω της μουσικής ανανεώνεται».
Οσοι είχαμε την τύχη να απολαύσουμε τη θέαση και ακρόαση του «εναλλακτικού Ερωτόκριτου» του Δημήτρη Μαραμή στο Θέατρο «ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ» στις 11 Μαΐου στα Χανιά με τους Vamos Εnsemble, κυριολεκτικά μείναμε άφωνοι από τη συγκλονιστική απόδοση ΟΛΩΝ. Η πρωτότυπη διασκευή επιτυγχάνει αξιοθαύμαστα να δονήσει το «εσωτερικό μας είναι» με τη μελωδία, την ερμηνεία, την αφήγηση, το φως, τη σκηνική παρουσία, την τελειότητα του αρμονικού συγχρονισμού του συνόλου! Είναι ένας αιφνιδιασμός από μια μουσική πρόταση που καθηλώνει και προκαλεί τον θεατή να θαυμάσει, να αναζητήσει, να αναθεωρήσει, και κυρίως να διαφυλάξει με περισσή φροντίδα την καθαρότητα του έρωτα που εκφράζεται δυναμικά από τη νέα αυτή καλλιτεχνική έκφραση.
Οι ταλαντούχοι ερμηνευτές Θοδωρής Βουτσικάκης (Ερωτόκριτος), Ελένη Δημοπούλου (Αρετούσα), Ιωάννα Φόρτη (Παραμάνα), Κωστής Μαυρογένης (Ρήγας) μαζί με τους Vamos Ensemble και τον συνθέτη Δημήτρη Μαραμή στο πιάνο και την αφήγηση, παρουσιάζουν μοναδικά το αθάνατο αριστούργημα της Κρητικής Αναγέννησης σε μια νέα συναυλιακή ενορχήστρωση από τον Θανάση Παπαθανασίου ( μέλος και ενορχηστρωτή των Vamos).
Πώς είναι δυνατόν (σκέφτομαι ως θεατής) μια τόσο μεγάλη οδύνη, η οδύνη του έρωτα της Αρετούσας και του Ρώκριτου στο αριστούργημα του Βιτσέντζου Κορνάρου, να μεταγγίζεται με τόση τέρψη στο κοινό, χωρίς να αλλοιώνεται η ένταση και το βάθος του δράματος σε αυτή την εγγραφή στις συνειδήσεις μας;
Η απάντηση σηματοδοτεί το στοίχημα της διασκευής που φαίνεται ότι έχει κερδηθεί απόλυτα! Επιπλέον η απάντηση κρύβεται σε όλους τους επιτυχημένους ερμηνευτές που λαμβάνουν μέρος στη συναυλιακή ενορχήστρωση, οι οποίοι δεν καταθέτουν απλά το ταλέντο τους, αλλά και τον σεβασμό στην συλλογικότητα , τη σεμνότητα και το ήθος στην τέχνη της μουσικής, την αγωνία για τον ρόλο της σύγχρονης καλλιτεχνικής έκφρασης για έναν γόνιμο διάλογο με την παράδοση.
Οι Vamos Ensemble δεν χρειάζονται ιδιαίτερες συστάσεις αφού ξεκίνησαν πριν 4 χρόνια και έχουν διανύσει μια πολύ επιτυχημένη παρουσία στη μουσική σκηνή της Κρήτης. O κ. Kώστας Κεχράκος, μέλος των Vamos από το ξεκίνημα της φωτεινής τους διαδρομής, απάντησε σε δύο σχετικές ερωτήσεις μου πρόθυμα και τον ευχαριστώ θερμά για την τιμή:
1) Ποια είναι κατά τη γνώμη σας τα στοιχεία που προσδίδουν μια ξεχωριστή ταυτότητα στο σχήμα σας;
«Είμαστε ένα μουσικό σχήμα με στοιχεία μικρής συμφωνικής ορχήστρας, που όμως προσεγγίζει ιδιώματα και ερμηνεύει μουσικές από όλον τον κόσμο. Έτσι λοιπόν σύγχρονη και παραδοσιακή, ανατολική και δυτική, προμελετημένη και αυτοσχέδια μουσική έρχονται πιο κοντά, ακριβώς όπως πρέπει να κάνουν και οι άνθρωποι που είναι διαφορετικοί μεταξύ τους. Γενικά δεν μας αρέσουν τα στεγανά και οι κατηγοριοποιήσεις, ειδικά όταν αυτές προκύπτουν από λόγους εμπορικούς ή από κάποιας μορφής συντηρητισμό. Το πρόγραμμα που έχουμε στις συναυλίες μας, είναι αγαπημένα μας τραγούδια, σε διασκευές δικές μας, που θέλουμε να τα αγαπήσει και ο κόσμος που θα έρθει να μας ακούσει.
Η σύμπραξη και η συλλογικότητα είναι κάτι που χαρακτηρίζει επίσης, την εσωτερική μας ζωή και πιστεύω αντανακλάται και προς το κοινό στις συναυλίες μας. Ο τρόπος που βρεθήκαμε, οραματισθήκαμε και φτιάξαμε το σχήμα, η ενοποίηση των διαφορετικών ταλέντων του καθένα μας έγιναν αβίαστα. Οι συγκρούσεις, που πάντα υπάρχουν σε μια ομάδα, πάντα μας οδηγούσαν σε καλύτερο επίπεδο και τα πράγματα προχωρούσαν.
Επίσης οι συνεργασίες που έχουμε κάνει. Η Ιωάννα Φόρτη, μια πολύ ιδιαίτερη ερμηνεύτρια, που είναι συνεχώς μαζί μας όλο το τελευταίο διάστημα. Νιώθουμε τυχεροί που την συναντήσαμε. Ο διεθνούς φήμης σαντουρίστας Δημήτρης Ψώνης και βέβαια η καινούργια συνεργασία που ξεκινάμε με τον συνθέτη Δημήτρη Μαραμή, για μια νεότερη εκδοχή του δικού του “Ερωτόκριτου”, βασισμένο στο έργο του Βιτζέντζου Κορνάρου.
Τέλος, το πιο σπουδαίο, που είναι οι ίδιοι μουσικοί του Vamos Ensemble. Ένα σύνολο ερασιτεχνών και επαγγελματιών, προερχόμενοι κυρίως από την υπόλοιπη Ελλάδα, αλλά και έξω από αυτήν, ένα σύνολο ανθρώπων με ταλέντο, όρεξη για δουλειά, αλλά και όραμα. Μια ομάδα αυτοδιαχειριζόμενη. Κι αυτό είναι πολιτική πράξη. Άλλωστε αν κάτι κρατάει ζωντανή την ελληνική μουσική σκηνή, νομίζω ότι είναι όλες αυτές οι μουσικές ομάδες που μέσα από την αλληλοβοήθεια επιτρέπουν να γεννιούνται ενδιαφέροντα καινούρια πράγματα.»
2) Πόσο τολμηρή θεωρείται η μελοποίηση ενός δημοφιλούς ακούσματος της κρητικής παράδοσης? Υπάρχουν κίνδυνοι σε αυτό και όρια που πρέπει να τηρηθούν;
«Η μουσική του έργου που θα αποδώσουμε είναι του Δημήτρη Μαραμή. Έχει πατήσει πάνω στις ρίζες της παράδοσης, με ένα αποτέλεσμα που παραπέμπει πολύ σε σύγχρονη μουσική, με στοιχεία τζαζ και μπλουζ. Ο Δημήτρης έχει προσεγγίσει με ένα υπέροχο τρόπο το έργο, έχει πλήρη συναίσθηση της μουσικότητας του κειμένου, έχει δουλέψει με σεβασμό και γνώση, δεν εργάστηκε επιφανειακά και εύκολα.
Όταν αγγίζεις ένα έργο κλασικό και στέρεα ριζωμένο στη μνήμη μας, πάντα φοβάσαι την πιθανότητα να μην δώσεις κάτι αντάξιο αυτού. Ο Ερωτόκριτος έχει διασωθεί από την προφορική παράδοση, στην Κρήτη ακόμα ξέρουν τους στίχους και το τραγουδούν γιαγιάδες που ’ναι αναλφάβητες.
Όμως οτιδήποτε κλασικό είναι και σύγχρονο σε κάθε εποχή. Δεν είναι μουσειακό είδος. Η παράδοση υπάρχει είτε το θέλουμε, είτε όχι. Είναι παρούσα στην καθημερινότητά μας και είναι στο χέρι μας να την διαχειριστούμε όπως μπορούμε. Η παράδοση έχει αξία μονάχα όταν δεν στηρίζεται στην αναπαράσταση, αλλά όταν χρησιμοποιείται σαν ζωντανή ύλη, σαν αποτέλεσμα αγάπης για τα τραγούδια αυτά καθαυτά. Κι όπως μας λέει ο Κορνάρος:
“Τα μάτια δεν καλοθωρούν στο μάκρεμα του τόπου
Μα πιο καλά και πιο μακριά θωρεί η καρδιά του ανθρώπου.
Για μένα όλα σφάλουσι και πάσιν άνω-κάτω
Για με ξαναγεννήθηκε η φύση των πραγμάτων”»
Αναλυτικότερα στις διευθύνσεις: https://www.cretalive.gr/culture/egkainiazetai-stis-24-martioy-to-etos-erotokritoyhttp://www.haniotika-nea.gr/erotokritos-me-tous-vamos-ensemble/
http://virtualmuseum.nationalopera.gr/el/eikoniki-ekthesi/prosopa/maramis-dimitris-2881/
