«Στις αδειανές τις πολιτείες που βαδίζω
Τα παλιά κτίρια μου μιλούν κι έχουν φωνή
Βλέπω πολύχρωμες προσόψεις μες στο γκρίζο
Που το καθένα μια ιστορία θα μας πει…»
Σοφία Κολοτούρου
( Από την πρώτη σελίδα της έκδοσης)
«Τα τελευταία χρόνια γίνεται όλο και περισσότερο λόγος για το φαινόμενο της δημιουργικής γραφής στην ελληνική πολιτισμική σκηνή και εκπαιδευτική πραγματικότητα, αν και στον αγγλοσαξονικό κόσμο έχει μακρά ιστορία και μια εδραιωμένη θέση σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης». (Κωτόπουλος, 2014) Σύμφωνα με τη Σοφία Νικολαΐδου «μπορεί ο όρος να αποτελεί μετάφραση του αγγλοσαξονικού όρου “creative writing”, όμως αποδίδει με σαφήνεια στα ελληνικά τα δύο συστατικά στοιχεία του: εδώ η γραφή αντικρίζεται με τη δημιουργία, συνεπώς με την επινόηση. Και επινόηση στην περίπτωσή μας μπορεί να σημαίνει μυθοπλασία, μεταφορά, παραγωγή κειμένων πάνω στο ίχνος άλλων, παραδειγματικών λογοτεχνικών κειμένων».
Τα τελευταία χρόνια πράγματι παρατηρείται ένα έντονο ενδιαφέρον για τον δημιουργικό λόγο σε όλες τις βαθμίδες της τυπικής εκπαίδευσης Έτσι η δημιουργική γραφή εμφανίζεται να πρωταγωνιστεί είτε σε βραχύχρονα σεμινάρια με στόχο την εξοικείωση με τεχνικές παραγωγής ενός λογοτεχνικού αγαθού, είτε σε δομημένο κύκλο μεταπτυχιακών προγραμμάτων, αλλά συχνά και σε σεμινάρια που εντάσσονται σε πολιτισμικές παρεμβάσεις οργανισμών άτυπης μάθησης. Η κυριαρχία της δημιουργικής γραφής υπόσχεται ή και υπονοεί θα λέγαμε, σε όλες τις παραπάνω συνθήκες, ενδυνάμωση αυτοέκφρασης, αυτοβελτίωση, αποφόρτιση και κυρίως απελευθέρωση από τη φορμαλιστική δέσμευση των μορφών του γραπτού λόγου. Μπορεί να λειτουργήσει αναμφισβήτητα σε πολλές περιπτώσεις «ως μια πραγματική οδός ανακάλυψης αφανών δυνάμεων της συνείδησης και της νόησής του ανθρώπου….» (Pope, 2008)
Το βιβλίο με τον τίτλο «Κι αν τα κτίρια μιλούσαν;» πρόσφατα εκδόθηκε από τον ΚΕΔΡΟ και έχει πολύ ιδιαίτερα χαρακτηριστικά γιατί αποτελεί μια συλλογική δημιουργία έκφρασης δημιουργικής γραφής και ίσως την μοναδική στο πλαίσιο συνέεργειας δύο Πανεπιστημίων μεταπτυχιακού προγράμματος σε αυτό το πεδίο. Επιπλέον αποτελεί μοναδική έκδοση με αυτό το εύρος προσέγγισης ως προς τον τόπο των κτιρίων και τα κριτήριο επιλογής τους, που εκκινεί απλά και μόνο από το συναίσθημα των συγγραφέων!!! Όπως επισημαίνει η επιμελήτρια Γιώτα Κοτσαύτη που είχε και την ιδέα της έκδοσης « περισσότεροι από 250 μεταπτυχιακοί φοιτητές του κοινού διαπανεπιστημιακού προγράμματος «Δημιουργική Γραφή» του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου και του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας ενώνουμε τις δυνάμεις μας και υποσχόμαστε ένα βιβλίο γεμάτο συναισθήματα…»
Η πρώτη επαφή της γράφουσας με την έκδοση πραγματοποιήθηκε από ανάρτηση της Αγγελικής Ροσμαράκη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τον σκοπό της έκδοσης με την επισήμανση ότι «όλα τα έσοδα από τις πωλήσεις του βιβλίου θα διατεθούν σε κοινωφελείς σκοπούς».
Η Αγγελική Ροσμαράκη από τα Χανιά δεν χρειάζεται συστάσεις στο αναγνωστικό κοινό γιατί απλά εδώ και αρκετά χρόνια υπηρετεί με πάθος και απόλυτη σεμνότητα τον γοητευτικό κόσμο της λογοτεχνίας. Η ίδια είναι καταξιωμένη συγγραφέας με πολλές διακρίσεις, με κορυφαία τη βράβευση από τη Μακεδονική Εταιρεία Κιλκίς, όπου το 1997 έλαβε το πρώτο πανελλήνιο βραβείο Ποίησης .Αυτή την περίοδο έχει επιλέξει να ταξιδέψει στην εμπειρία της δημιουργικής γραφής. Παρακολουθεί με ασίγαστο ενδιαφέρον το μεταπτυχιακό του διαπανεπιστημιακού προγράμματος «Δημιουργική γραφή» του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου και του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας.
Η συγγραφέας Αγγελική Ροσμαράκη μιλώντας για τη συμμετοχή της σε αυτό το εγχείρημα αναφέρει χαρακτηριστικά:
«Διακόσιοι πενήντα άνθρωποι δημιούργησαν, συντονίστηκαν και κατάφεραν να φτιάξουν ένα μικρό αναγνωστικό θησαυρό με συντονίστρια του έργου την συνάδελφο Γιώτα Κοτσαύτη που δούλεψε ακούραστα και πέτυχε αυτό που φάνταζε ακατόρθωτο. Όλα άρχισαν από την πρώτη ενότητα για μένα του μεταπτυχιακού τμήματος την «Θεωρία της λογοτεχνία» και την πρώτη άσκηση της πρώτης βδομάδας με τον τίτλο «Ομιλούντα κτίρια». Και η πλατφόρμα του μεταπτυχιακού προγράμματοςέτσι γέμισε εργασίες συμφοιτητών με εξαιρετικά κείμενα και υπέροχες φωτογραφίες κτιρίων από όλη την Ελλάδα τα οποία δυστυχώς δεν συμπεριλαμβάνονται στον τόμο.
Μεσολάβησε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, ώσπου μια ομάδα συμφοιτητών συζητώντας σκέφτηκε ότι όλο αυτό το υλικό θα μπορούσε να γίνει βιβλίο. Και έτσι άρχισε να ενημερώνει τα τμήματα και να συγκεντρώνει τις εργασίες των φοιτητών. Και αυτό αποτελεί έμπρακτη απόδειξη ότι τα όνειρα γίνονται μεγάλα και τολμηρά όταν τα μοιράζεσαι.
Έτσι ο αναγνώστης θα έχει την ευκαιρία να περιηγηθεί στις ιστορίες εμβληματικών κτιρίων και να αφουγκραστεί τη φωνή του που στέριωσε μέσα από τα χρόνια. Μια αναγνωστική εμπειρία ξεχωριστή και μοναδική, τα κείμενα των συναδέλφων είναι πραγματικά γραμμένα με μεράκι και ατόφια αγάπη για τη συγγραφή, την έκφραση και τη δημιουργικότητα. Ένα ταξίδι στο χώρο και το χρόνο…. Έτσι και εγώ μίλησα για κάποιο κτίριο που δεν είναι γνωστό στους πολλούς, αυτό που ονομάζεται σήμερα «Μέγαρο Τριανόν» στην οδό Μπόλαρη, το οποίο με είχε εμπνεύσει όταν ήταν στην πρότερη του κατάσταση, παλιό και ερειπωμένο για να γράψω ένα διήγημα «Τα παλιά σπίτια πάντα επιστρέφουν», καθώς και την ομότιτλη συλλογή διηγημάτων που πέρυσι εκδόθηκε από την Περιφερειακή Ενότητα Χανίων…»
Την έκδοση προλογίζουν εκτός από την επιμελήτρια, ο Βασίλης Καρδάσης Πρόεδρος ΔΕ του ΕΑΠ, ο Τριαντάφυλλος Η. Κωτόπουλος, Διευθυντής και Επιστημονικά Υπεύθυνος του ΚΔΠΜΣ «Δημιουργική Γραφή» (ΠΔΜ-ΕΑΠ) και ο Ιορδάνης Κουμασίδης , Καθηγητής Σύμβουλος ΕΑΠ-ΕΚΠΑ:
Ενδεικτικά από τα σημειώματα τους οι εξής φράσεις με τη σειρά που αναφέρονται
«Στο επίκεντρο των κειμένων του βιβλίου βρίσκονται αισθήματα και αισθήσεις για κτίρια που καθημερινά τα προσπερνάμε καθώς διασχίζουμε τον αστικό ιστό των πόλεων…»
«Είμαι σίγουρος ότι η προσπάθεια αυτή και το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας εγκαθιδρύουν μια καινούρια αναγνωστική και συγγραφική πολιτισμική πρακτική…»
«Μιλούν λοιπόν τα κτίρια; Ναι, μιλούν. Και τι μας λένε; Πολλά, εκτός από την ίδια την ιστορία τους. Μας λένε πολλά για το πώς στήνουμε μια σύντομη , πρωτοπρόσωπη αφήγηση, που υποχρεούται να είναι ελκυστική. Μας λένε, επίσης πολύ για την ανθρωποποίηση του κτιρίου που αφηγείται, για τον εγκιβωτισμό ιστοριών μέσα στην ιστορία, για τη δυσκολία μα και τη σαγήνη του σύντομου λογοτεχνήματος…»
Τα εισαγωγικά αποσπάσματα αποδίδουν εύγλωττα τη θέση όλων για τον δυναμικό ρόλο της δημιουργικής γραφής σήμερα στην καλλιέργεια ενός διαφορετικού τρόπου πρόσληψης από τον αναγνώστη- συγγραφέα, αλλά και στην έμφαση στη δημιουργικότητα που μπορεί να χαράξει ένα διαφορετικό μονοπάτι στη συνάντηση του ατόμου με τη λογοτεχνία και τον αισθητικό λόγo.
Το εξώφυλλο της έκδοσης είναι της Ξένιας Τρύφωνος και το βιβλίο περιέχει μόνο γραπτά κείμενα αφήνοντας ενδεχομένως τους αναγνώστες να δημιουργήσουν τη δική τους «νοητή εικονογράφηση».
Έτσι και το κείμενο της γράφουσας σήμερα στο παρόν άρθρο, πλαισιώνεται με δική της επιλογή, από τις μοναδικές ακουαρέλες της δημιουργού Κατερίνας Γεωργαντά που ζει και εργάζεται στο Ηράκλειο, γιατί η εικαστική της γραφή ζωντανεύει πολύ εκφραστικά κάθε κτίριο που εκείνη αποφασίζει να πρωταγωνιστήσει στο έργο της. Την ευχαριστώ θερμά για την εμπιστοσύνη της, όπως και τη συγγραφέα Αγγελική Ροσμαράκη για τον χρόνο που μου αφιέρωσε
Αναλυτικότερα στις διευθύνσεις :
https://www.kedros.gr/product/8909/ktiria-miloysan-keimena-metaptyxiakwn-foititwn.html
Click to access GRI-2014-12447.pdf
Κωτόπουλος, Τ. (2014). «Πράξη και διδασκαλία της Δημιουργικής Γραφής στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα», στο: Πρακτικά Ε’ Επιστημονικού Συνεδρίου «Συνέχειες, ασυνέχειες, ρήξεις, στον ελληνικό κόσμο (12-4-2014): οικονομία, κοινωνία, ιστορία λογοτεχνία», Θεσσαλονίκη, 2-5 Οκτωβρίου 2014, τόμ. Α, σσ. 801-822. Αθήνα: Ευρωπαϊκή Εταιρεία Νεοελληνικών Σπουδών.
Pope R.,(2008),The Writer’s Reader: Ways of Writing, Ways of Reading,
Palgrave Macmillan
