«Πολλοί στίχοι είναι σαν αργυρές κλωστές δεμένες στα καμπανάκια των άστρων –
αν τους τραβήξεις, μια ασημένια κωδωνοκρουσία δονεί τον ορίζοντα…»
Γιάννης Ρίτσος
O Mητροπολιτικός Οργανισμός Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης Momus Μητροπολιτικός Οργανισμός Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης –MOMus προέκυψε από τη συνένωση τεσσάρων μουσείων/χώρων τέχνης της Θεσσαλονίκης -του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, του Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης- και ενός στην Αθήνα, του Μουσείου ‘Αλεξ Μυλωνά. Πρόκειται για Οργανισμό – Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου με έδρα τη Θεσσαλονίκη και υπό την εποπτεία του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, του οποίου η νομική μορφή και οι σκοποί του, η διοίκηση, η οργάνωση και ζητήματα λειτουργίας των διευθύνσεων και των υπηρεσιών του περιγράφονται στον ιδρυτικό του Νόμο (4572/2018).Είχαν προηγηθεί πολυετείς προσπάθειες για το εν λόγω εγχείρημα, με κοινή, διαχρονική επιδίωξη την συνένωση δυνάμεων και την κοινή στοχοθεσία ως προς τη διαχείριση του σύγχρονου πολιτισμού, στην πόλη της Θεσσαλονίκης, στη χώρα και διεθνώς.
Στο MOMus-Πειραματικό Κέντρο Τεχνών (Αποθήκη Β1, λιμάνι Θεσσαλονίκης) από τις 5 Μαρτίου έως τις 5 Ιουνίου 2022 (ΠΑΡΑΤΑΣΗ ΕΩΣ 3 ΙΟΥΛΙΟΥ 2022- η έκθεση με τον πρωτότυπο τίτλο «η κλωστή ως συμβάν» ,ξεχωρίζει για πολλά πρωτότυπα συστατικά που συνθέτουν το ξεχωριστό εκθεσιακό της αφήγημα .
Πολυτροπική αφήγηση, εξαιρετικά πρωτότυπη τεκμηρίωση, αφού κάθε έκθεμα- έργο τέχνης αφηγείται τη δυναμική του σύλληψη, διαδικασία και δημιουργία, με το νόημα του συμβάντος που ενέπνευσε τον καλλιτέχνη και τον συνέδεσε με την κλωστή, το ύφασμα το νήμα Η ιστορία επιπλέον επεξηγεί και την επιλογή του εκφραστικού μέσου το οποίο εκείνος ανέπτυξε στη συνέχεια . Έτσι κάθε έκθεμα ως αυθύπαρκτο έργο τέχνης αφηγείται ένα διαφορετικό συμβάν με προσωπικές αναφορές του καλλιτέχνη που στη συνέχεια συνδέεται με οικουμενικές αναπαραστάσεις από την ιστορία της κλωστουφαντουργίας. Οι ιστορίες είναι αποτέλεσμα διαλόγου με τους επιμελητές της έκθεσης
Διαβάζουμε στον πρωτότυπη έντυπη έκδοση της έκθεσης, με τη μορφή φύλλου εφημερίδας, στην οποία επίσης αποτυπώνονται τα αποσπάσματα διαλόγων των δημιουργών με τους επιμελητές καθώς και το σκεπτικό των επιμελητών και συνεπιμελητών.
Επιμελητές: Inka Gressel &Susanne Weib
«Το 1965 η καλλιτέχνης του Bauhaus Ani Albers περιέγραψε το «γεγονός του νήματος» ως κάτι πολύγραμμο, χωρίς αρχή και τέλος. Σήμερα, το όραμα της διαπλοκής ευαισθησιών και πρακτικών από όλο τον κόσμο για τη διαμόρφωση νέων μοτίβων που αναδεικνύουν την καλλιτεχνική έρευνα γύρω από τη μοναδική τέχνη που, περισσότερο από άλλες, ενώνει όλους τους πολιτισμούς, διατρέχει την έκθεση. Από το Bauhaus στη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία, και από τη βιομηχανική στην πολιτισμική ιστορία, η έκθεση δίνει μια νέα διάσταση στην ιστορία του νήματος, προσεγγίζοντάς το ως συμβάν που λαμβάνει χώρα σε υλικό, πνευματικό, οπτικό και οικονομικό επίπεδο και μπορεί να σχηματίσει σύνθετες κατασκευές κάθε είδους.
Η έκθεση «Η κλωστή ως συμβάν»αποτελεί τη νέα εκδοχή της αρχικής έκθεσης «The Event of a Thread». Η νέα αυτή εκδοχή, δίπλα σε έναν πυρήνα έργων 14 καλλιτεχνών, εμπλουτίζει τις αφηγήσεις που σχετίζονται με το κλωστοϋφαντουργικό σύμπαν μέσα από τα έργα εννέα επιπλέον καλλιτεχνών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Η έκθεση είναι το αποτέλεσμα συνεργασίας του MOMus-ΠΚΤ με το ifa (Institut fűr Auslandsbeziehungen) και την υποστήριξη του Goethe-Institut Thessaloniki.
Όταν διάβασα τον τίτλο της έκθεσης σκέφτηκα ότι δεν θα μπορούσα να αντισταθώ σε ένα τόσο πρωτότυπο κάλεσμα, ενός υλικού που για μένα σηματοδοτεί από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, την μητέρα μου Δεμένη πάντα με την μητέρα μου στην ανήλικη και ενήλικη ζωή μου με την κλωστή Η κλωστή, το μαλλί, τα κουμπιά τα υφάσματα, οι υφές , οι βελόνες, το βελονάκι, η σακοράφα οι καρφίτσες τα μασουράκια τα καρόλια και μαζί τους όλα εκείνα που εκείνη σχεδίαζε, μεταποιούσε, δημιουργούσε με το νήμα καθώς μεγάλωνα. Και εγώ από τότε που άρχισα να περπατώ ήμουν η ζωντανή κούκλα που πάνω της δοκίμαζε και συνέθετε κάθε ένδυμα Και πάντα αναρωτιόμουν ως παιδί πώς μπορούσε ένα ένδυμα που προοριζόταν για έναν μεγάλο να το συνθέτει πάνω μου. Όταν το ολοκλήρωνε όμως το θαύμαζα και πάλι πρώτη το φορούσα εγώ και ένιωθα ότι ήταν και δικό μου έργο.
Η διαδικασία της προετοιμασίας τελετουργία, αλλά και μύηση για μένα,με αλλεπάλληλες αναμετρήσεις με το παιδικό πείσμα μου ώστε να καταφέρω και εγώ να ράψω να πλέξω να δέσω να οδηγήσω την κλωστή στο μασουράκι από τη σωστή κατεύθυνση, να την περάσω σε κάθε βελόνα διπλή ενίοτε, να ξεμπερδέψω κόμπους, αλλά και να δέσω περίτεχνα να μάθω βελονιές, να σχεδιάσω πατρόν. Η σχέση με την μητέρα μου υφάνθηκε χρόνο με το χρόνο με κυρίαρχη την δυνατότητα να αγγίζω διαφορετικές υφές , να θαυμάζω χρώματα , να βιώνω την πρόκληση και την απόλαυση της δημιουργίας, να αποκτώ λεπτές δεξιότητες με απίθανους τρόπους, στους οποίους η κλωστή ήταν η πρόκληση και το συμβάν της καθημερινότητας μου , αλλά και της αγωγής μου.
Η κλωστή σύμβολο και μέσο σύνδεσης στη σχέση με τη μάνα, η βάση για κάθε συμβάν με πρωταγωνιστές εμένα εκείνη και την ανεξάντλητη πρόκληση της κλωστής Οι στιγμές μας κεντημένες με μια κλωστή που με έμαθε να την κάνω παιχνίδι και που εγώ προσπαθούσα να την κάνω όλο και πιο μεγάλη σε μήκος όταν της περνούσα τη βελόνα για να μην έχει τέλος αυτό το μαγικό που ζούσα μαζί της. Την ενθάρρυνση, τη στοργή, την προσήλωση, το μοίρασμα. Η μητέρα έφυγε, αλλά τα συμβάντα της κλωστής έχουν εγγραφεί στα κύτταρα μου και μετουσιωθεί σε αξίες αφοσίωσης, πίστης, υπομονής, συνέπειας, άσκησης διαρκούς αναζήτησης και αυτοβελτίωσης ….
Σταχυολογώ χαρακτηριστικά αποσπάσματα και των συνεπιμελητών επίσης Christian Oxenius:
«To όραμα της συνένωσης, της διαπλοκής ευαισθησιών και πρακτικών από όλο τον κόσμο για τη διαμόρφωση νέων μοτίβων που αναδεικνύουν την καλλιτεχνική έρευνα για τη μοναδική τέχνη που περισσότερο από άλλες ενώνει όλους τους πολιτισμούς ήταν ένα εξαιρετικό ταξίδι.»
Θούλη Μισίρογλου: « Η ενέργεια επομένως των νοημάτων που περικλείει το νήμα και η υφαντική ή η πλεκτική είναι εδώ. Μπορεί να πλέκονται θηλιές, να ξηλώνονται, μπορεί τα νήματα να βάφονται και να γίνονται ζωγραφικό μέσο, μπορεί να ενσωματώνονται σε άλλα υλικά πολλών διαφορετικών πολιτισμικών συγκείμενων, μπορεί τελικά ταέργα να αφηγούνται ατομικές, συλλογικές, τοπικές ή παγκόσμιες ιστορίες κι όμως τα ενδεχόμενα και οι παραλλαγές τους παραμένουν πληθυντικές….»
Έμεινα πολλές ώρες στον εκθεσιακό χώρο. Τα έργα τέχνης στη συγκεκριμένη έκθεση που εντυπωσιάζουν με την ευρηματικότητα της σύλληψης τους, αλλά και των ιστοριών που διηγούνται, προσλαμβάνονται ως μάρτυρες υλικού πολιτισμού ως φορείς βιωμάτων ως φορείς ιδεολογιών, στάσεων, αντιλήψεων και επιτυγχάνουν να κινητοποιήσουν το κοινό πολυαισθητηριακά. Προσκαλούν σε μια επαναδιαπραγμάτευση και ερμηνεία του παρελθόντος μέσα από΄ ευρηματικούς κώδικες οικείωσης και επενδύουν στην οπτική και χωροαισθητικήνοημοσύνη, αλλά και σε όλους τους τύπους νοημοσύνης . Είναι εντυπωσιακό πώς αποκαλύπτεται η πληροφορία με τη μεσολάβηση της παρατήρησης, της ενσυναίσθησης, της φαντασίας και της προσωπικής μνημονικής σκευής που ο κάθε επισκέπτης είναι διακείμενος να συνεισφέρει στο εκθεσιακό αφήγημα .Μέλημα των επιμελητών και των συντελεστών της πρωτότυπης έκθεσης τα διαφορετικά συμβάντα της κλωστής να ξετυλίξουν και ίσως να ξεμπερδέψουν και άλλες ιστορίες και αφηγήσεις για να εκκινήσουν και νέα καλλιτεχνικά έργα
Η έκθεση παρατείνεται ως αρχές Ιούλη γιατί σίγουρα πέτυχε , σκέφτομαι, να τροφοδοτήσει με έμπνευση αέναα συμβάντα ενθυμήσεων, βιωμάτων που μετατρέπουν την κλωστή ανατρεπτικά σε συνεκτικό ιστό ιστοριών από όλο το σύμπαν. Ιστορίες που λειτουργούν κοινωνικοποιητικά, που αναδεικνύουν ιστορίες άσκησης και αναμετρήσεων σε όλες τις ηλικίες, σε όλα τα έθνη, ιστορίες που αποκαλύπτουν την σύνθετη πολύσημη υφή της κλωστής. Της κλωστής που σηματοδοτεί διαχρονικά και παγκόσμια τις πολύπλοκες συνδέσεις, φανερές και άδηλες σε επίπονους καταλυτικούς δεσμούς με πρόσωπα με συλλογικότητες….
ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΤΕΡΑ ΣΤΙΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ
https://www.momus.gr/
https://www.momus.gr/exhibition/event-of-a-thread
http://www.katiousa.gr/logotechnia/poiisi/giannis-ritsos-to-chreos-ton-poiiton/
