«Ένα πραγματικό έργο τέχνης δεν τελειώνει ποτέ…»
Paul Valery
Γάλλος ποιητής, (1871-1945)
Η τέχνη προσκαλεί με πολλούς τρόπους τους ανθρώπους στην αλλαγή της κοινωνίας μέσω της ανεξάντλητης εκφραστικής δυναμικής της και του θαυμαστού πλουραλισμού των έργων της. Η στάση των δημιουργών για την αποστολή της τέχνης στην κοινότητα είναι όμως αυτή που διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην πραγμάτωση του κοινωνικού της σκοπού.
Ο κοινωνικός ρόλος της τέχνης, η τέχνη που ενώνει αντανακλά την καλλιτεχνική δημιουργία που δεν εμπλουτίζει απλά την καθημερινότητα , αλλά ταυτόχρονα ενεργοποιεί και διευκολύνει τον συλλογικό αναστοχασμό, αλλά και τον προσωπικό επαναπροσδιορισμό, στρέφοντας τη διεργασία της καλλιτεχνικής έκφρασης σε θέματα που καθορίζουν και διαμορφώνουν την εποχή. Το καλλιτεχνικό έργο αποκαλύπτει αυτό που διαπερνά τη συνείδηση του δημιουργού και γίνεται γέφυρα για την ικανότητα κατανόησης και ανάδειξης της δυναμικής της κοινωνίας, ώστε να μπορέσει τελικά η τέχνη να αποτελέσει συνείδηση της εποχής της. Η τέχνη ενώνει ,όταν είναι αληθινή και έχει ως αφετηρία το βίωμα που επιζητεί μοίρασμα, λύτρωση, πνευματική και ψυχική ανάταση. Μεταπλάθεται έτσι σε οπτική γλώσσα με τα εκφραστικά μέσα και την αντίστοιχη αισθητική γλώσσα της τέχνης και βαθμιαία μετουσιώνεται από προσωπικό ,ειδικό ,μεμονωμένο, σε καθολικό , πανανθρώπινο οικουμενικό. Από εσωτερική αλήθεια σε δυναμική διαχρονική αξία.
Ο Γιάννης Καμίνης είναι ζωγράφος, ψυχαναλυτής ,επικοινωνιολόγος. Τα έργα του και η στάση του ως δημιουργού για την αποστολή της τέχνης, προϋποθέτουν τη βιωματική πηγαία πρόσληψη, δια μέσου μιας αλληλεπιδραστικής εμπειρίας σε ομάδα. Προσκαλούν όλους εκείνους που μπορούν να βιώσουν έναν πίνακα ζωγραφικής με τα μάτια της ψυχής τους, ή απλά, με τα μάτια του εσωτερικού τους παιδιού. Το εικαστικό του έργο χαίρει διεθνούς απήχησης για την πρωτοτυπία, το νόημα και την καλαισθησία που δίνει στην αφηρημένη τέχνη. Εκθέτει στη Νέα Υόρκη-ΗΠΑ, στη Σεούλ-Ν. Κορέα, στη Βυρηττό-Λίβανο, στο Ριάντ-Σαουδική Αραβία, στο Κούσκο-Περού και στην Ευρώπη από το 2014. Συμμετέχει σε δημοπρασίες και στηρίζει φιλανθρωπικές δράσεις. Τα έργα του έχουν χρησιμοποιηθεί ως την εικαστική βάση σε διεθνή συνέδρια, ως εξώφυλλα ακαδημαϊκών βιβλίων καθώς και για τη δημιουργία ρούχων και αξεσουάρ μόδας.
Ο διάλογος που αναπτύξαμε με τον ζωγράφο, μου επιβεβαίωσε για μια ακόμη φορά ότι «η τέχνη που ενώνει» είναι εκείνη που προσφέρει ευκαιρίες στην κοινότητα για δράση και αλληλεπίδραση μέσα από συμμετοχικά βιώματα επικοινωνίας και έκφρασης, τα οποία καθώς συντελούνται και προσλαμβάνονται, αναδημιουργούνται. Η θεωρία του Kress (2010) αναδύθηκε έντονα κατά τη διάρκεια της συζήτησης μας, γιατί ο Kress ορίζει τον πολιτισμό «ως ένα αποθετήριο σημειωτικών πόρων, υλικών και μη, που διαμορφώνονται στο πεδίο της κοινωνικής δράσης. Οι δράσεις αντιμετωπίζονται ως σημειωτική εργασία που έχει ως αποτέλεσμα τους πολιτισμικούς πόρους. Οι πόροι αξιοποιούνται συνεχώς και καθώς συμβαίνει αυτό αναδημιουργούνται …»,
αναδεικνύοντας νέα νοήματα και αξίες, συνεκτικά και πολύτιμα για τη ζωή του ανθρώπου και την ανάπτυξη της κοινότητας:
1. Ένα έργο τέχνης ως διεργασία δημιουργίας και αποτέλεσμα, αποτελεί συνάντηση των εσωτερικών προβληματισμών του καλλιτέχνη με τις αντιθέσεις και τα ζητήματα της κοινωνίας; Ποια είναι η άποψη σας;
Οι καλλιτέχνες είναι αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας και πολλές φορές είναι ίσως οι μόνοι που μετουσιώνουν το συλλογικό, όπως κυριαρχεί ως ασυνείδητο και όπως εκφράζεται ως η τάση της επικρατούσας πλειονότητας. Όπως αναφέρει ο Rollo May, οι καλλιτέχνες αφουγκράζονται τον παλμό του σύμπαντος και τα έργα τους είναι συχνά προφητικά. Με την ίδια έννοια, οι δονήσεις των ανθρώπων για εμένα, ως άμεσα προσβάσιμες πηγές έμπνευσης, εκδηλώνουν περιεχόμενo που μέσα από το δικό μου εσωτερικό κίνητρο αναδύεται ώστε να εκφράζει το πνευματικό αποτύπωμα μιας δεδομένης στιγμής στο χώρο-χρόνο.
2. Δώστε μας ένα παράδειγμα όπου συνέβη αυτό που περιγράφετε.
Παράδειγμα αποτελεί το έργο που παρουσίασα πρόσφατα στη Θεσσαλονίκη με το σχήμα της Επίμονης Τέχνης στο Μπενσουσάν Χαν. Ο τίτλος του έργου είναι «Το Κάλεσμα του Αετού» και είναι το πρώτο έργο από τη σειρά «Παράδοξο». Στο έργο αυτό προέκυψε μία ενιαία μορφή με χρώματα κόκκινο και τυρκουάζ σε μωβ φόντο έντονης δίνης. Κοιτάζοντας πιο κοντά κανείς στο άνω σκέλος του πίνακα μπορεί να ξεχωρίσει το κεφάλι ενός αετού που ταΐζει ένα νεοσσό και δακρύζει. Συμβολικά το κεφάλι του αετού εκφράζει το πνευματικό πεδίο που συναινεί στην ελεύθερη βούληση των ανθρώπων για μετουσίωση ακόμα και όταν αυτή η επιλογή σημαίνει τον πόλεμο στην γη. Όπως και σε όλα τα άλλα μου έργα «Το Κάλεσμα του Αετού» γεννήθηκε από βαθύτερο επίπεδο συνείδησης μέσα από ειδικές τεχνικές. Δημιουργήθηκε πριν τον πόλεμο το 2019, αφότου ολοκληρώθηκαν τρία χρόνια εργασίας μου στο Κίεβο της Ουκρανίας. Το μήνυμά του είναι αντιπολεμικό και μας καλεί να είμαστε σοφότεροι ως προς τις επιλογές και τις επιθυμίες μας. Αν κάποιος το αναγνώσει ως σύνολο μπορεί να δει τα ανοιχτά φτερά που ίσως συμβολίζουν την απελευθέρωση.
3. Είναι αποδεκτό ότι η τέχνη επηρεάζεται από τα χαρακτηριστικά, τις αλλαγές τα προβλήματα και τους θεωρητικούς στοχασμούς της κάθε εποχής και τα κοινωνικά ζητήματα. Πώς εσείς θα προσδιορίζατε συνοπτικά την κοινωνική αποστολή της τέχνης;
Η τέχνη για εμένα απαντά στο σύγχρονο αίτημα της σύνδεσης αυτού που βιώνουμε αλλά παράλληλα δεν μπορούμε να εκφράσουμε ή να διατυπώσουμε. Δηλαδή έχει τον τρόπο να γεφυρώνει το ασυνείδητο και το συνειδητό δημιουργώντας καινούργια οπτική ως προς την αξία της θεμελιώδους μετουσίωσης της ζωτικής μας ενέργειας. Η διαδικασία από μόνη της είναι θεραπευτική για όποιον την επιχειρεί καθότι ενθαρρύνει τη δημιουργικότητα και εκτονώνει το φως αλλά και το σκοτάδι των ανθρώπων με δημιουργικό και όχι με καταστροφικό τρόπο. Η αποστολή της τέχνης συνεπώς δεν θα μπορούσε παρά να βοηθήσει μια κοινωνία να επιλύσει τις συνήθεις συγκρούσεις, αντιθέσεις, πολέμους και αντιπαραθέσεις προωθώντας τρόπους, όπου όλα αυτά να μπορούν να εκφραστούν και να μετουσιωθούν στο πεδίο της τέχνης δημιουργώντας λύσεις, πολιτισμό και όχι διάλυση και πόλεμο. Αλήθεια πως θα ήταν ο κόσμος μας εάν όλα τα παιδιά είχαν πινέλα, μπογιές και μουσικά όργανα για παιχνίδια αντί για όπλα;
4. Μπορεί η τέχνη, κάθε μορφής τέχνη να ενεργοποιήσει την κοινότητα; Ποιες οι απαραίτητες προϋποθέσεις και δεδομένα;
Όλοι είμαστε συνδεδεμένοι είτε το αισθανόμαστε είτε όχι. Μέσω της τέχνης κάθε κοινότητα μπορεί να ενισχύει την αίσθηση του ανήκειν και να προάγει το ευ ζην μέσω φεστιβάλ, εκθέσεων, παραστάσεων και άλλων δράσεων. Επίσης, υπάρχουν πολλές κλινικές και μη παρεμβάσεις μέσω όλων των τεχνών όπως και πλαίσια όπου παρέχονται θεραπείες μέσω τέχνης με σκοπό τη δημιουργία ποιότητας ζωής. Η κοινή θέληση και δέσμευση για προσφορά είναι η μόνη απαραίτητη προϋπόθεση. Παράλληλα, η δωρεά έργων τέχνης με αξία για τη συγκέντρωση πόρων είναι ένας τρόπος ενίσχυσης της κοινότητας.
Για παράδειγμα αξιόλογο είναι το έργο των παρακάτω οργανισμών όπου οι δράσεις τους έχουν θετικό κοινωνικό πρόσημο:
• AGAPW.org • ALLILONNET.com
• adelphi.edu/ARTIVISM/ • ARTPROFILES.net
• Επίμονη Τέχνη • FEIH.org
• LET’SBESMART.org • ΜΑΖΙ.net.gr
5. Η επιστημονική σας γνώση στο πεδίο της ψυχανάλυσης επηρεάζουν την εικαστική σας έκφραση; Σε ποιο βαθμό σηματοδοτούν την πρόσκληση στο κοινό σας να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στη συνάντηση τους με τα έργα σας;
Η βιογραφία μου δεν θα μπορούσε να απουσιάζει από την τέχνη μου και η ψυχανάλυση είναι ένα σημαντικό και αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς μου. Άλλωστε η ψυχανάλυση με ώθησε στη ζωγραφική, που προέκυψε στη ζωή μου ως απάντηση ανάγκης για την επίλυση εσωτερικής κρίσης και αδιεξόδου. Υπήρξα τυχερός να την ακολουθήσω και παραμένω τυχερός να συναντώ ανθρώπους και να ακούω τις προσωπικές τους αφηγήσεις για τον τρόπο με τον οποίο η τέχνη μου τους αγγίζει και τους εμπνέει. Η τέχνη μας ενώνει!
ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΤΕΡΑ ΣΤΙΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ:
https://www.yianniskaminis.gr/
Βιβλιογραφία-Πηγές :
Kress, G. (2010).Multimodality: A Social Semiotic Approach to Contemporary Communication, London: Routledge
https://www.gnomikologikon.gr/authquotes.php?auth=30
