“Σκεφτόµαστε µε τα αντικείµενα που αγαπάµε• αγαπάµε τα αντικείµενα µε τα οποία σκεπτόµαστε”
Sherry Turkle/ Κοινωνιολόγος1
Τέχνη είναι η πνευµατική δραστηριότητα που επιδιώκει αισθητική απόλαυση και διαµόρφωση νέων τρόπων σκέψης και κατανόησης του κόσµου…
Η τέχνη, οποιαδήποτε µορφής τέχνη, έχει ως µέγιστη αποστολή την έκφραση και την επικοινωνία. Προϋποθέτει δηµιουργό µε συγκεκριµένες προθέσεις και αποδέκτη πρόθυµο και ικανό να συγκινηθεί και να αντιληφθεί τα µηνύµατα που εµπεριέχονται στην καλλιτεχνική δηµιουργία Προσφέρει πολλά στον άνθρωπο αρκεί εκείνος να συνειδητοποιήσει και να αποδεχθεί τον πολυδιάστατο ρόλο της στην ζωή του µε όλες τις εκφάνσεις της.
Ωστόσο η τέχνη κυρίως εκλαµβάνεται στις σύγχρονες κοινωνίες ως επιδίωξη αισθητικής καλλιέργειας περισσότερο και λιγότερο ως παρέµβαση που ενίοτε προσφέρει µια θέαση αναπάντεχη, η οποία µπορεί πολύ αποτελεσµατικά να αιφνιδιάσει θετικά και να προκαλέσει άµεσο επαναπροσδιορισµό στάσεων, αντιλήψεων και συµπεριφορών.. η τέχνη της φωτογραφίας µε τις νέες τεχνολογίες να ενισχύουν θεαµατικά τα εκφραστικά της µέσα, µπορεί να αιχµαλωτίσει µοναδικά, λεπτοµέρειες αθέατα τεκταινόµενα, στιγµιαίες εκφράσεις, αλλά και ταυτόχρονα να αποδώσει µε ένα αναπάντεχα φαινοµενικά απλό κάδρο, τον κοινωνικό απόηχο µιας αξίας, ενός συναισθήµατος, ενός συµβάντος. Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις αναµφίβολα σαφώς πρώτιστα διαµεσολαβεί και είναι υπεύθυνη η έµπνευση και η επιλογή του δηµιουργού, ώστε το άυλο και το απτό να έρθουν σε γόνιµο διάλογο, ο οποίος στη συνέχεια θα µετουσιωθεί σε εικόνα πλούσια και πυκνή σε συναισθηµατικό υπόβαθρο.
[…]Το οπτικό ντοκουµέντο της δεκαετίας του 70
Mέσα από το καταιγισµό οπτικών µορφών δηλώσεων και συνδηλώσεων Για µάτια που νιώθουν και χέρια που µιλούν από τα εκφραστικά κάδρα του καλλιτέχνη φωτογράφου Γιώργου Ξηρογιάννη τη βραδιά των εγκαινίων ένας µικρός επισκέπτης της έκθεσης επιλέγει την µοναδική προθήκη που δεσπόζει στην εκθεσιακή αφήγηση. Στην προθήκη αντικείµενα που συνδέονται µε την ιστορία της ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΤΣΕΠΕΤΗ Σφραγίδες στο πέρασµα του χρόνου, ιατρικά εργαλεία, το βιβλίο Μητρώου Γεννήσεων, η πορεία της Κλινικής στον χώρο και τον χρόνο και ένα ροζ βραχιολάκι που πιστοποιεί τη γέννηση του πρώτου παιδιού τη δεκαετία του 60 στη µαιευτική κλινική.
Τι συµβαίνει εδώ µε ρωτάει καθώς παρατηρεί προσεκτικά την φωτογραφία της δεκαετίας 70 από το αρχείο της Κλινικής Τσεπέτη.
Ένα µωρό γεννιέται µε εγχείρηση και είναι η στιγµή που οι γιατροί το βγάζουν προσεκτικά από την µητέρα του.
Συνεχίζει να το παρατηρεί επίµονα και µου λέει. Είναι γεµάτο αίµατα… Πονάει το µωρό όταν έρχεται στον κόσµο ?
Το ροζ βραχιολάκι
Το βραχιόλι ταυτότητας του πρώτου µωρού στην ΚΛΙΝΙΚΗ ΤΣΕΠΕΤΗ αποκαλύπτει µε την πρώτη µατιά το φύλο του… Είναι κορίτσι! Αυτό το έντονο ροζ εύκολα γίνεται εικόνα ενός εύθραυστου µικροσκοπικού χεριού που συστήνει την κάτοχο του… Μόλις έχει αποχωριστεί την υγρή ασφαλή αγκαλιά της µήτρας και προσπαθεί να προσαρµοστεί στη νέα ζωή. Κλαίει γιατί όλα είναι διαφορετικά και φοβάται…. Είναι µυστηριώδες αυτό το νέο περιβάλλον που βρέθηκε… Ανεξερεύνητο…. Θα τα καταφέρω, άραγε; Το χεράκι µε το ροζ βραχιολάκι µιλάει καθώς σφίγγεται ενστικτωδώς σε κάθε τι που το αγγίζει.
[…]
Το ροζ βραχιολάκι ανήκει σε γυναίκα που σήµερα έχει περάσει το πρώτο µισό ενός αιώνα Σε λίγο θα έχεις γενέθλια, λοιπόν! «19/10/65» Πού να ζεις άραγε σήµερα; Πώς αποκρίνεσαι στη ζωή; Πόσοι έρωτες σε έχουν συντρίψει; Πόσα δάκρυα έχουν χαρακώσει το πρόσωπο σου; Πόσα χαµόγελα έχεις σκορπίσει; Πόση αγάπη έχεις προσφέρει µε τα χέρια σου; Πόσα συναισθήµατα έχουν γίνει φως και λίµνες στα µάτια σου στον µισό αιώνα και πλέον που υπάρχεις;
Σε λίγο θα έχεις γενέθλια, λοιπόν! Μαζί µε άλλα τόσα κορίτσια και αγόρια που γεννήθηκαν στον ίδιο τόπο, σε έναν άλλο τόπο, την ίδια µέρα, τον ίδιο µήνα, ίσως και το ίδιο λεπτό µε σένα… Πάντα τα µάτια σου να νιώθουν συγκίνηση που θα σου δίνει δύναµη να συνεχίζεις όπως ονειρεύεσαι στη ζωή σου! Πάντα τα χέρια σου να µιλούν µε έργα που εµφυσούν τη ζωή!!!
Και το ροζ βραχιολάκι που σου φόρεσαν όταν ήρθες στον κόσµο, να σου υπενθυµίζει (γιατί σίγουρα το έχεις νιώσει µέχρι σήµερα) να αντιστέκεσαι και να επιχειρηµατολογείς απέναντι σε κυρίαρχους έµφυλους λόγους που διαιωνίζουν ανισότητες και διακρίσεις… Γιατί πρώτιστα είσαι ΑΝΘΡΩΠΟΣ που αγαπάει όλα τα χρώµατα του ουράνιου τόξου και γιατί µε κάθε χρώµα µπορείς να αφηγηθείς µια διαφορετική ιστορία για «χέρια που µιλούν και µάτια που νιώθουν…»
Μαρία ∆ρακάκη, Χανιά, 18 Σεπτέµβρη 2023
«Μάτια… Χέρια… η προέκταση της ψυχής επισηµαίνει ο δηµιουργός Γιώργος Ξηρογιάννης (DRYJOHN).
∆ηµιουργούν και µεταφέρουν συναισθήµατα σε όλη τη διαδροµή του ταξιδιού που λέγεται ζωή. Αγάπη, θλίψη, ελπίδα, πάθος, στοργή, απόγνωση, ενσυναίσθηση,αισιοδοξία, χαρά .
Μια χούφτα συναισθηµάτων που εξυµνούνται σε τούτη την αφηγηµατική φωτογραφική έκθεση. Στόχος η αφύπνιση της αθέατης πλευράς του µονοπατιού της ψυχής του θεατή…».
Προσεγγίζοντας τα έργα της έκθεσης, µε την πλειονότητα τους να αξιοποιεί την ασπρόµαυρη εκδοχή, η κοινωνική αποστολή της τέχνης της φωτογραφίας επιτυγχάνεται εντυπωσιακά, γιατί προβάλλονται κοινωνικές αξίες, ιδανικά, στάσεις ζωής, που αντανακλούν εύγλωττα την ιδιοσυγκρασία του δηµιουργού και το πώς ο ίδιος έχοντας τις στα κύτταρα του, επιλέγει να τις µεταγγίσει µε τα κλικ του.
Ο φωτογράφος Γιώργος Ξηρογιάννης αναµφισβήτητα εστιάζει µε τον φακό του στο προστατευµένο ατόφιο εσωτερικό του ανθρώπου που καθρεφτίζεται στα µάτια και κινεί τα χέρια που πρωταγωνιστούν στη ζωή του, στη ζωή µας, στη ζωή του τόπου του, στη ζωή όλων… Από τη γέννηση ως το θάνατο, σε όλους τους τοµείς στην επαγγελµατική ζωή και στην προσωπική, τα χέρια µετουσιώνουν το συναίσθηµα σε έργο. Όµως αν δεν αφουγκραστείς το µήνυµα τους συνήθως απογυµνώνονται από το συναισθηµατικό τους µεγαλείο, αφού στην αξιοποίηση τους στην καθηµερινότητα κυριαρχούν η λειτουργία και η δεξιότητα .
Η τέχνη διαπραγµατεύεται τα συναισθήµατα τις πεποιθήσεις και τη συµπεριφορά του ανθρώπου. Η σπουδή στην τέχνη όπως και στις ανθρωπιστικές επιστήµες είναι φορτισµένη µε υπονοούµενα σχετικά µε τη ζωή και τις ανθρώπινες αξίες Αν θεωρήσουµε ότι η τέχνη στηρίζεται απλώς στη µάθηση κάποιων γεγονότων και την κατάκτηση κάποιων τεχνικών είναι σαν να αρνούµαστε στον χαρακτήρα της τη φόρτιση µε αξίες. Ή προσωπική έκφραση και η προσωπική απόκριση είναι δύο αλληλένδετοι και κρίσιµοι τρόποι για να βιώσουµε την τέχνη (Laura H. Chapman,1993)
Στα ερµηνευτικά µονοπάτια ∆ΙΑΤΟΜΕΑΚΟΣ ∆ΙΑΛΟΓΟΣ ∆ΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ενδεικτικά τεκµήρια από το αρχείο της ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΤΣΕΠΕΤΗ συνδιαλέγονται µε τα φωτογραφικά κάδρα του πολυβραβευµένου Γιώργου Ξηρογιάννη για να µεταφέρουν µηνύµατα στους επισκέπτες και να αφυπνίσουν το ενδιαφέρον τους. Προσκαλούν όλους τους συµµετέχοντες να δοµήσουν τα δικά τους νοήµατα που συνδέονται µε την προϋπάρχουσα γνώση τους, τις ενθυµήσεις τους, την ιδεολογία τους , τα πιστεύω τους σε µια ελεύθερη διαδικασία εµψύχωσης δράσης και ανάδρασης όπου όλοι έχουν ισότιµο δικαίωµα ανάγνωσης, συµµετοχής και απόκρισης
Τα δηµοφιλή ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ του Μουσείου Σχολικής Ζωής ∆ήµου Χανίων που επενδύουν στο βίωµα της συγκινησιακής εµπλοκής και της προσωπικής ερµηνείας και νοηµατοδότησης της εκθεσιακής αφήγησης εκθέσεων σύγχρονης τέχνης που υποστηρίζει επιστηµονικά το Μουσείο, θα προσφερθούν όπως πάντα ΕΛΕΥΘΕΡΑ σε διάφορες οµάδες κοινού µε δήλωση συµµετοχής στον ιστότοπο του Μουσείου (www.school-life.gr) τις εξής ώρες και µέρες στον εκθεσιακό χώρο
Παρασκευή 22 Σεπτέµβρη ώρες 19.00-21.00 για εκπαιδευτικούς και φοιτητές
Τρίτη Πρωί 11.00-13.00 για ενήλικες και οικογένειες µε παιδιά προσχολικής ηλικίας
Τρίτη απόγευµα 19.00-21.00 για οικογένειες σχολικής ηλικίας έως 18 ετών
Τα αντικείµενα, σφραγίδες αρχειακές και το βραχιόλι του πρώτου παιδιού που γεννήθηκε στην ΚΛΙΝΙΚΗ ΤΣΕΠΕΤΗ, θα εισάγουν στα ερµηνευτικά µονοπάτια της συγκεκριµένης έκθεσης) τον ρόλο των Μουσείων στη διαµόρφωση της ιστορικής νοοτροπίας στις σύγχρονες κοινωνίες. Επιπλέον θα φέρουν στον κύκλο της οµάδας τη διαπραγµάτευση της διαχείρισης των ιστορικών πηγών στην σπουδή της τοπικής ιστορίας µέσα από µια εκθεσιακή αφήγηση σύγχρονης τέχνης. Σκοπός κοµβικός για τους συµµετέχοντες η άσκηση στην αναζήτηση των ιστορικών πηγών, η εξοικείωση µε την τυπολογία τους, η ανάγνωση και η επεξεργασία τους, η διατύπωση συµπερασµάτων για το ιστορικό ερώτηµα που τέθηκε.
«Πονάει το µωρό όταν έρχεται στον κόσµο; Πονάει ο άνθρωπος όταν γεννιέται;» Θα µπορούσε να είναι ένα ιστορικό ερώτηµα και για να το τεκµηριώσουµε ποια είδη ιστορικών πηγών θα µπορούσαν να µας το απαντήσουν;
Οι φωτογραφίες που πλαισιώνουν το κείµενο προέρχονται από το αρχείο της Ιστορικής Κλινικής Τσεπέτη αλλά και στον καλλιτέχνη Γεώργιο Ξηρογιάννη (George DryJohn)
Aναλυτικότερα στις διευθύνσεις
https://chaniaclinic.com
• Η Μαρία ∆ρακάκη είναι Επιµελήτρια του Μουσείου Σχολικής Ζωής ∆ήµου Χανίων, Παιδαγωγός και Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων
