Οστεοαρθρίτιδα: Με βλάπτουν τελικά οι έντονες δραστηριότητες;

Οι άνθρωποι που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο να αναπτύξουν οστεοαρθρίτιδα γόνατος ωφελούνται από την ενασχόληση με έντονες (καταπονητικές) σωματικές δραστηριότητες, παρά την πεποίθησή τους για το αντίθετο. Μάλιστα, όχι μόνο δεν αυξάνει τον κίνδυνο αλλά ενδεχομένως λειτουργεί και προστατευτικά! Το καθησυχαστικό αυτό μήνυμα γνωστοποίησαν ερευνητές από το Northwestern Medicine, μέσω δημοσίευσής τους στο JAMA Network Open, μετά από 10ετή μελέτη. Τα αποτελέσματά τους συνάδουν με τα γνωστά σε όλους οφέλη που προσφέρει στη γενική υγεία η άσκηση έναντι της καθιστικής συμπεριφοράς.
Όπως μας εξηγεί ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός δρ Δημήτρης Τριανταφυλλόπουλος, Διευθυντής Ορθοπαιδικής Κλινικής και Διευθυντής του Τμήματος Αναίμακτης Ορθοπαιδικής Χειρουργικής του Ιατρικού Ομίλου Αθηνών, Κλινική Περιστερίου, η οστεοαρθρίτιδα είναι η πιο συχνή ρευματολογική πάθηση παγκοσμίως, με το γόνατο να είναι η πιο συχνά προσβεβλημένη άρθρωση. Τα συμπτώματα που προκαλεί είναι ο χρόνιος πόνος, το οίδημα, η δυσκαμψία μετά από ώρες ακινησίας (π.χ. ύπνος), η μείωση του εύρους κίνησης της άρθρωσης και η σοβαρή αναπηρία ειδικά στους ηλικιωμένους. Ο κίνδυνος για ανάπτυξη βλάβης διακριτής μέσω ακτινογραφίας κυμαίνεται από 38% έως 45%. Στους ηλικιωμένους η πάθηση είναι υπεύθυνη για υψηλότερη συχνότητα αναπηρίας από οποιαδήποτε άλλη χρόνια πάθηση. Είναι εξίσου ισχυρός παράγοντας για εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων στους ηλικιωμένους, λόγω του περιορισμού των δραστηριοτήτων της καθημερινής ζωής που προκαλεί. Οποιαδήποτε παρέμβαση που μπορεί να βελτιώσει τη φυσική λειτουργία και να ελαχιστοποιήσει τους περιορισμούς που επιβάλλει το γόνατο με οστεοαρθρίτιδα θα προσθέσει ποιότητα στα χρόνια που ζουν.
Για τους νεότερους, μιας και η μέση ηλικία εμφάνισης της πάθησης είναι τα 55 έτη, η συμμετοχή σε αθλήματα διατηρεί τη λειτουργικότητα της άρθρωσης του γόνατος και εξασφαλίζει σε μεγάλο βαθμό την ανεξαρτησία εκτέλεσης των αναγκαίων καθημερινών δραστηριοτήτων των ανθρώπων σε βάθος χρόνου. Ωστόσο, η αβεβαιότητα σχετικά με το εάν η συμμετοχή σε επίπονη σωματική δραστηριότητα, όπως για παράδειγμα το τρέξιμο, το σκουός, ο χορός, η ποδηλασία και το σκι, θα μπορούσε να προκαλέσει πόνο και περαιτέρω βλάβη των ιστών συχνά ανησυχεί τους ανθρώπους που έχουν παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη οστεοαρθρίτιδας, με αποτέλεσμα ένα πολύ μεγάλο ποσοστό να μην συμμετέχουν σε αυτές.
Η μελέτη από το Northwestern Medicine έρχεται να ανατρέψει τις πεποιθήσεις τους. Μετά από δέκα χρόνια παρατήρησης 1.194 ανδρών και γυναικών (ηλικιακό εύρος: 45 έως 79 ετών) που διέτρεχαν υψηλό κίνδυνο οστεοαρθρίτιδας αλλά χωρίς ακτινογραφικά στοιχεία, διαπιστώθηκε ότι η μακροχρόνια συμμετοχή σε επίπονες σωματικές δραστηριότητες μέτριας έντασης δεν σχετίζεται με κίνδυνο ανάπτυξης ακτινογραφικής οστεοαρθρίτιδας γόνατος. Στην πραγματικότητα, τα άτομα που ασχολούνταν με τέτοιες δραστηριότητες είχαν 30% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν οστεοαρθρίτιδα στη συγκεκριμένη άρθρωση. Όσοι απείχαν από αυτές ήταν άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, με υψηλότερο Δείκτη Μάζας Σώματος, πονούσαν περισσότερο, είχαν πιο αδύναμους τετρακέφαλους, και χαμηλότερο εκπαιδευτικό επίπεδο, ή έπασχαν από κατάθλιψη.
«Ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για ανάπτυξη της πάθησης θεωρείται το υπερβολικό σωματικό βάρος, το οποίο συμβάλλει με διάφορους τρόπους. Το αυξημένο βάρος καταπονεί τις αρθρώσεις του ισχίου και του γόνατος, ενώ, παράλληλα, ο λιπώδης ιστός παράγει πρωτεΐνες που μπορούν να προκαλέσουν επιβλαβείς φλεγμονές μέσα και γύρω από τις αρθρώσεις. Επίσης, το ιστορικό τραυματισμού της άρθρωσης, ακόμα και όταν έχει θεραπευτεί χρόνια πριν, μπορεί να οδηγήσει σε οστεοαρθρίτιδα. Παράγοντας κινδύνου είναι και η προηγούμενη χειρουργική επέμβαση στο γόνατο, όπως π.χ. για μηνίσκο ή πρόσθιο χιαστό σύνδεσμο. Γενετικοί λόγοι αλλά και ανωμαλίες των οστών ενοχοποιούνται επίσης, όπως και η γήρανση και τα χρόνια συμπτώματα στην άρθρωση», μας εξηγεί ο δρ Δημήτρης Τριανταφυλλόπουλος.
«Η ύπαρξή της οστεοαρθρίτιδας διαγιγνώσκεται με απεικονιστικές εξετάσεις (ακτινογραφία και μαγνητική τομογραφία) και τα συμπτώματά της συνήθως επιδεινώνονται με το πέρασμα των ετών. Τα φάρμακα, οι ενέσεις και η φυσικοθεραπεία προσφέρουν προσωρινή ανακούφιση και γι’ αυτό ορισμένοι ασθενείς οδηγούνται στο χειρουργείο για ολική αρθροπλαστική γόνατος, αφού σε προχωρημένο στάδιο η πάθηση προκαλεί έντονο πόνο και εμποδίζει σε μεγάλο βαθμό ακόμα και την αυτοεξυπηρέτηση. Το θετικό είναι ότι στις μέρες μας η επέμβαση αυτή μπορεί να γίνει με ελάχιστα επεμβατική μέθοδο, η οποία δεν τραυματίζει τους μυς, δεν αφήνει ουλές και ο ασθενής δεν πονά μετά την επέμβαση και αναρρώνει ταχύτατα. Βελτιωμένη ακρίβεια στην επέμβαση προσφέρει η ψηφιακή πλοήγηση με το OrthoPilot – Aescular, που βοηθά στην ευθυγράμμιση του άκρου και στην εξισορρόπηση των μαλακών ιστών, στοιχεία καθοριστικά για την επιμήκυνση της ζωής του εμφυτεύματος», προσθέτει και καταλήγει ο δρ Δημήτρης Τριανταφυλλόπουλος: «Σύμφωνα με τα ευρήματα, για την αποφυγή εμφάνισης της πάθησης ενδεχομένως να πρέπει να συστήνεται η καταπονητική μέτριας έντασης σωματική δραστηριότητα ως μέρος της τυπικής φροντίδας στα άτομα υψηλού κινδύνου σε πρώιμο στάδιο, στους ανθρώπους βέβαια που η σωματική δραστηριότητα είναι εφικτή. Φαίνεται ότι όσοι ήταν μέχρι σήμερα απρόθυμοι να ασχοληθούν με το τρέξιμο, το ποδήλατο ή το σκι από φόβο για τις βλάβες που θα προέκυπταν στην άρθρωση, μπορούν να ενδώσουν πλέον στις αγαπημένες τους δραστηριότητες, και να βελτιώσουν όχι μόνο το γόνατό τους αλλά και το σύνολο της υγείας τους».