Είναι γεγονός ότι η ελληνική κοινωνία αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα και έχουν οδηγηθεί τα νοικοκυριά σε οικονομική δυσπραγία. Τα προβλήματα εντοπίζονται σήμερα κυρίως στην ακρίβεια της αγοράς και την απαράδεκτη άνοδο των τιμολογίων παροχής ηλεκτρικού ρεύματος από τις ιδιωτικές επιχειρήσεις και τη ΔΕΗ. Είναι γνωστό ότι το εισόδημα των Ελλήνων μειώθηκε σχεδόν κατά 50% με τις περικοπές από τα μέτρα των μνημονίων και μένει καθηλωμένο για μια δεκαετία περίπου.
Ήλθαν, λοιπόν, η ακρίβεια, τα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος και ο πληθωρισμός, για να αναδειχθεί το μέγεθος της κοινωνικής δυσλειτουργίας. Υπάρχουν οικογένειες που το εισόδημα τους δεν φτάνει να πληρώσουν το ηλεκτρικό ρεύμα. 5.000 διακοπές ρεύματος γίνονται κάθε βδομάδα στα νοικοκυριά και μάλιστα σε μια περίοδο που τα παιδιά τους ετοιμάζονται να δώσουν πανελλήνιες εξετάσεις.
Η νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική και η επιλογή εσφαλμένων εκτιμήσεων και πολιτικών στην ενέργεια είναι οι κύριες αιτίες της κρίσης. Η συσσώρευση των κοινωνικών προβλημάτων δεν σχηματίζεται τυχαία. Σχεδόν πάντοτε οφείλεται στην ιδεολογική και οικονομική κατεύθυνση της εκάστοτε εξουσίας. Όταν “θεοποιείται” ο σκληρός καπιταλισμός, τότε απαλείφεται η στήριξη της κοινωνικής πολιτικής και εκδηλώνονται οικονομικά προβλήματα στις λαϊκές τάξεις. Ο κύριος συντελεστής μιας κοινωνικής πολιτικής, που είναι το κράτος, παραμερίζεται και ο πολίτης μένει χωρίς προστασία. Δεν υπάρχει κράτος να τον προστατέψει από τη “ζούγκλα” της ελεύθερης αγοράς ή για να προασπίσει τα κοινωνικά και εργασιακά του δικαιώματα.
Όλα έχουν αφεθεί στους σκληρούς κανόνες του καπιταλισμού και της ελεύθερης αγοράς. Το κράτος μετατρέπεται σε κράτος- νυχτοφύλακα! Ακολουθήθηκε, λοιπόν, εσφαλμένη πολιτική στην ενέργεια. Μέσα στην ενεργειακή κρίση ιδιωτικοποιήθηκε η ΔΕΗ, έγινε η βίαιη απολιγνιτοποίηση της χώρας και η εξάρτηση μας από τρίτους, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί τεράστιο πρόβλημα στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Μαζί μ’ αυτές τις εσφαλμένες πολιτικές και την απουσία του κράτους από τη ρύθμιση της αγοράς, οδήγησαν στα σημερινά αδιέξοδα την ελληνική κοινωνία. Συγχρόνως όμως αποδείχθηκε το αβάσιμο επιχείρημα του νεοφιλελεύθερου δογματισμού ότι η αγορά πρέπει να αυτορυθμίζεται, να μην την ενοχλεί το κράτος, διότι έτσι μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της κοινωνίας σε αγαθά και υπηρεσίες.
Αυτή η κυρίαρχη νεοφιλελεύθερη αρχή έφερε την οικονομική ύφεση και η ανεξέλεγκτη λειτουργία της αγοράς φαλκίδευσε την κοινωνική αναδημιουργία. Η κεφαλαιοκρατική συσσώρευση οδηγείται στην οικονομική ολιγαρχία και έτσι εκλείπουν οι πόροι για ένα κοινωνικό κράτος. Αφέθηκε, λοιπόν, ο πολίτης μόνος του να παλεύει τη “ζούγκλα” της αγοράς.
Μια αγορά που με την απουσία του κρατικού παρεμβατισμού, την κατευθύνει η εξουσία του πλούτου. Έτσι επακολουθεί η ακρίβεια και η αισχροκέρδεια που συναντά σήμερα ο Έλληνας. Και το αποδιοπομπαίο κράτος τρέχει κάτω από τον θυμό της κοινωνίας και προσπαθεί να συμμαζέψει την αγανάκτηση. Προσπαθεί με ελάχιστα επιδόματα, όχι βέβαια για να λύσει το οικονομικό πρόβλημα στο οποίο έχει περιέλθει η κοινωνία, αλλά για την αποτροπή μιας κοινωνικής έκρηξης. Για να μη διαταραχθούν τα όρια της κοινωνικής ειρήνης.
Δίνονται, λοιπόν, τα ελάχιστα επιδόματα είτε για την ακρίβεια, είτε για το ηλεκτρικό ρεύμα, είτε για τα καύσιμα, για να αποτελέσουν το ελάχιστο δίχτυ ασφαλείας σε μια κοινωνική αντίδραση. Με έναν τέτοιο κίνδυνο να ελλοχεύει, ο φιλελευθερισμός θυμάται ότι υπάρχει και κράτος. Όταν αισθάνεται την κοινωνία να αναταράσσεται. Αυτά όμως είναι μέτρα της στιγμής και όχι ριζικά. Δεν μπορεί να σταθεί όρθια ούτε η οικονομία, αλλά ούτε η κοινωνία με επιδοματικές πολιτικές. Δεν μπορεί να χτυπηθεί η πηγή του κακού που είναι η ακρίβεια και η αισχροκέρδεια με μια τέτοια προοπτική.
Το κράτος πρέπει να καταργήσει την παράνομη ρήτρα αναπροσαρμογής, όπως αποφάσισαν οι Δικηγορικοί σύλλογοι! Δεν είναι υποχρεωμένος ο Λαός να επιβαρύνεται με το επιχειρηματικό τους ρίσκο. Επίσης, οι επιχειρήσεις πρέπει να δώσουν άμεσα τα ποσά που κατακρατούν για την τοπική αυτοδιοίκηση και να επιστρέψουν στους καταναλωτές τα υπερκέρδη. Μόνο τότε θα ομαλοποιηθεί η κατάσταση, που έχει πάρει διαστάσεις κοινωνικής έκρηξης. Πρέπει να παραμερισθεί ο δογματισμός που κατευθύνει το κράτος, αλλά και το αίσθημα τρόμου του απέναντι στην εξουσία του πλούτου. Όταν πρέπει να υπηρετηθεί το κοινωνικό συμφέρον, οι ιδεοληψίες δεν έχουν θέση. Και ιδιαίτερα η ιδεοληψία ότι ο κρατικός παρεμβατισμός θα αδυνατίσει την ιδιωτική πρωτοβουλία για οικονομική ακμή. Είναι αδιανόητο οι κάτοχοι των επιχειρήσεων παροχής ρεύματος να καθορίζουν μόνοι τους την απαράδεκτη και παράνομη ρήτρα αναπροσαρμογής.
Δεν νομίζω να υπάρχει τέτοια μεθόδευση για άλλες επιχειρήσεις και να τους παρέχεται τέτοια ασφάλεια. Αυτό αντίκειται ακόμη και στους κανόνες του καπιταλισμού, ότι δηλαδή οι ιδιωτικές επιχειρήσεις για την ύπαρξη τους αναλαμβάνουν κάποιο ρίσκο. Κανένας δεν εγγυάται την επιβίωση τους!
Εδώ η ενεργειακή κρίση όχι μόνο δεν τις έβλαψε, αλλά τις έκανε οικονομικά ισχυρότερες. Και όπως λέγεται, τα κέρδη τους μέσα σε 10 μήνες έφθασαν στο 1,5 δισ. Αλήθεια πότε θα γίνει ο έλεγχος για να φορολογηθούν τα υπερκέρδη; Λέγεται επίσης με κομπασμό ότι με την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ, η μετοχή της από 1€ έφθασε στα 6€. Λες και ο Λαός έχει καμία σχέση με τις μετοχές της ΔΕΗ. Αυτές ανήκουν στους οικονομικά έχοντες και βέβαια πανηγυρίζουν μαζί με τα golden boys της ΔΕΗ, που αμείβονται προκλητικά. Παίρνουν 1.000€ την ημέρα, όσο ένας επιστήμονας με διδακτορική διατριβή παίρνει τον μήνα! Αυτό δεν λέγεται ανταμοιβή στην αριστεία, αλλά πρόκληση στους αρίστους.
ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΣ
ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΗ
Τα οδυνηρά αποτελέσματα του νεοφιλελευθερισμού τα γνωρίζει ο Λαός μας και από τις πολιτικές που μας επιβλήθηκαν με τους νεοφιλελεύθερους σχεδιασμούς μιας τεχνοκρατικής νοοτροπίας, μέσα στα πλαίσια των μνημονίων. Αυτές οι συνταγές έφεραν τη φτωχοποίηση της ελληνικής κοινωνίας. Το δημόσιο χρέος ήταν 125% το 2010 και σήμερα είναι 200%. Το ιδιωτικό χρέος ήταν 25 δισ. το 2010 και σήμερα είναι 250 δισ. Και παρόλα αυτά το νεοφιλελεύθερο ιερατείο που καθορίζει την τύχη μας, μας δίνει προαγωγή. Αφού έκαναν τη δουλειά τους και μας οδήγησαν στην οικονομική υποδούλωση.
Και δεν μας έφτανε μόνο η λαίλαπα του νεοφιλελεύθερου ιερατείου των Βρυξελλών. Κοντά σ’ αυτήν ήλθε και η λαίλαπα της πανδημίας. Για την αντιμετώπιση της δεν εξέλειπε η νεοφιλελεύθερη συμπεριφορά. Δεν τονίσθηκε η αναγκαιότητα της δημόσιας υγείας, γιατί βέβαια προβαλλόταν το στοιχείο του κρατικού παρεμβατισμού. Το εθνικό σύστημα υγείας αντιμετωπίσθηκε σαν μια συγκυριακή αναγκαιότητα και όχι σαν μια αναγκαία αποστολή του κράτους. Έγινε η ανάγκη… φιλοτιμία, όπως λέει ο Λαός.
Όμως αλίμονο κι αν δεν υπήρχε το δημόσιο σύστημα υγείας. Σ’ αυτό στηρίχθηκε η αντιμετώπιση της πανδημίας και όχι στον απόντα ιδιωτικό τομέα. Ας το ‘χουν υπόψη τους όσοι σκέπτονται να το μισοϊδιωτικοποιήσουν. Εξάλλου για την αντιμετώπιση της πανδημίας υπάρχει μια υστεροβουλία. Μετατοπίζεται η συνολική ευθύνη αντιμετώπισης της (που δυστυχώς δεν έχει εκλείψει) στην υπευθυνότητα του πολίτη. Υπάρχει σκοπιμότητα, γιατί σε μια τέτοια προοπτική επιχειρείται η ελαχιστοποίηση στα συστήματα κοινωνικής προστασίας.
Για να μην τονωθεί το εθνικό σύστημα υγείας.
Για να μην αυξηθούν οι πιστώσεις στη δημόσια παιδεία.
Για να μη βελτιωθεί η εξυπηρέτηση των πολιτών από τα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Γιατί για όλα αυτά χρειάζεται κρατικός παρεμβατισμός!
Είναι γεγονός όμως ότι σχεδόν όλες οι κυβερνήσεις της Ευρώπης ακολούθησαν νεοφιλελεύθερες πολιτικές και οι συνέπειες τους έχουν αρχίσει να παρουσιάζονται.
Η ενεργειακή κρίση έχει σχεδόν διαλύσει την Ε.Ε.
Δεν υπάρχει ενιαία πολιτική αντιμετώπισης της, αλλά κάθε χώρα κοιτάζει να σωθεί. Μόνο ενωμένη δεν είναι! Αυτά είναι τα αποτελέσματα της κυριαρχίας του φιλελευθερισμού στην Ευρώπη. Οικοδομήθηκε μια Ευρώπη που υπηρετεί τα οικονομικά συμφέροντα της οικονομικής ολιγαρχίας της. Κυριάρχησε η βαρβαρότητα του καπιταλισμού και όχι η Ευρώπη της αλληλεγγύης των Λαών. Η αλληλεγγύη είναι άγνωστη λέξη για τον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό.
Στη Γαλλία των κοινωνικών εξεγέρσεων, του Διαφωτισμού, του Μάη του 1968, η άκρα Δεξιά έφθασε στο 42%! Εκεί την οδήγησε ο νεοφιλελευθερισμός του προέδρου των πλουσίων Μακρόν, όπως τον αποκαλούν στη Γαλλία.
Αυτά, λοιπόν, συμβαίνουν στη σημερινή Ευρώπη που ακολουθεί την ιδεολογία του νεοφιλελευθερισμού ή των πλουσίων, όπως λένε στη Γαλλία. Εγκατέλειψε τη μεταπολεμική “κεϋνσιανή” πολιτική που ακολούθησε και την κράτησε όρθια. Μια οικονομική πολιτική που υιοθέτησε την κοινωνική πολιτική σαν αναπτυξιακό συντελεστή και στήριξε το κοινωνικό κράτος και τον παρεμβατικό ρόλο του. Μια πολιτική που συνέβαλε στην εμπέδωση μιας κοινωνικής ειρήνης και στην πρόοδο του μεταπολεμικού κράτους. Επικράτησε δηλαδή συναίνεση μεταξύ των “κοινωνικών εταίρων”. Μεταξύ της εργασίας και του κεφαλαίου. Μ’ αυτή τη συναίνεση το μεν κεφάλαιο κέρδισε την υποχώρηση της ολοκληρωτικής αντικαπιταλιστικής αντίδρασης, η δε εργασία, τα εργατικά δικαιώματα, το κράτος πρόνοιας, την πλήρη απασχόληση.
Σήμερα το νεοφιλελεύθερο σύστημα “ξηλώνει” μόνο τις κατακτήσεις της εργασίας και αφήνει κυρίαρχο το κεφάλαιο. Στη χώρα μας είναι γεγονός ότι οι μεταπολεμικές κυβερνήσεις ακολούθησαν μια “κεϋνσιανή” οικονομική πολιτική. Ακολούθησαν το σύστημα της μεικτής οικονομίας και στήριξαν τον παρεμβατικό ρόλο του κράτους. Και μάλιστα στα χρόνια της μεταπολίτευσης πραγματοποιήθηκαν οι περισσότερες κρατικοποιήσεις. Ο ιδρυτής της Ν.Δ. ήταν ένας κρατιστής πολιτικός. Αποτελούσε το αναγκαίο κακό για το μεγάλο κεφάλαιο. Πίστευε στην παρεμβατική λειτουργία του κράτους είτε για να αποτελέσει εμπόδιο στην ασυδοσία της αγοράς είτε για να στηρίξει ένα κοινωνικό κράτος.
Κρατικοποίησε βασικούς τομείς της οικονομίας (Ολυμπιακή αεροπορία, αστικές συγκοινωνίες, διυλιστήρια Ασπρόπυργου, Εμπορική Τράπεζα Ανδρεάδη, επιχειρήσεις πυρίτιδας Μποδοσάκη…)
Είχε τη συναίσθηση ότι κυβερνά ένα φτωχό Λαό και χρειάζεται τη συμπαράσταση του κράτους. Πίστευε στην ιδεολογία του ριζοσπαστικού φιλελευθερισμού, δηλαδή και κράτος και ελεύθερη οικονομία. Μια “κεϋνσιανή” πολιτική που απέρριπταν τόσο οι νεοφιλελεύθεροι όσο και οι σοσιαλιστές.
Οι μεν νεοφιλελεύθεροι την απορρίπτουν, διότι πιστεύουν ότι αποτελεί τον Δούρειο Ίππο του σοσιαλισμού κατά του καπιταλισμού. Οι δε σοσιαλιστές γιατί πιστεύουν ότι αποτελεί τον Δούρειο Ίππο του καπιταλισμού κατά του σοσιαλισμού.
Όμως η σημερινή Ν.Δ. ακολουθεί νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική. Θέλει τη λειτουργία μόνο της ιδιωτικής οικονομίας και υπάρχουν οι προθέσεις να “διώξει” ό,τι έχει απομείνει στο κράτος (παιδεία, υγεία). Στηρίζει ολοκληρωτικά τη λειτουργία της ιδιωτικής οικονομίας και το κράτος νυχτοφύλακας της. Γι’ αυτόν τον λόγο έχει χαθεί ο έλεγχος της αγοράς!
Αυτή η νεοφιλελεύθερη πολιτική δεν έχει ομοιότητα με την ιδεολογία της ιδρυτικής διακήρυξης της. Ακόμη και ο δεξιός Αβέρωφ έλεγε «Είμαστε δεξιοί όσον αφορά στα εθνικά μας θέματα και αριστεροί στα κοινωνικά θέματα».
Κάποιος πρέπει να τα υπενθυμίσει στο προσεχές συνέδριο της Ν.Δ.
*Ο Βασίλης Πεντάρης είναι π. βουλευτής Χανίων
