Θυµάστε ποιος σας δίδαξε στη ∆ευτέρα τάξη του ∆ηµοτικού Σχολείου;
Θυµάστε πότε µάθατε να κάνετε ποδήλατο;
Κάποιες αναµνήσεις διαρκούν µια ζωή, ενώ άλλες είναι απλά φευγαλέες. Κι άλλες µένουν ενεργές µέχρι τα στερνά µας.
Στις τελευταίες αναφέρεται η χαρακτηριστική φράση ‘‘Όταν µάθεις ποδήλατο, δεν το ξεχνάς ποτέ…’’.
Αυτό ακριβώς έδειξαν στοιχεία πρόσφατης έρευνας που δηµοσιεύτηκε στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences. Στο σηµείωµα παραθέτω στοιχεία της έρευνας, µια εµπειρία που αφορά πολλούς και τις θετικές υπόρρητες επιδράσεις των ποδηλατοδρόµων µας στις νέες γενιές.
∆ύο συστήµατα µνήµης
Το πρώτο σύστηµα της δηλωτικής µνήµης, αφορά γεγονότα, επεισόδια της ζωής µας, ηµεροµηνίες και ονόµατα. Αυτές οι πληροφορίες αποθηκεύονται στο µέσο κροταφικό λοβό µας. Αν αυτό το τµήµα του εγκέφαλου µας υποστεί βλάβη, τότε έχουµε σοβαρές δυσκολίες να θυµηθούµε απλές πληροφορίες. Το δεύτερο σύστηµα µνήµης είναι ανεξάρτητο και σχετίζεται µε τις κινητικές δεξιότητες όπως το να κάνουµε ποδήλατο, να παίζουµε πιάνο ή να δένουµε τα κορδόνια µας και εξυπηρετείται από την παρεγκεφαλίδα µας.
Η έρευνα
Όταν ο έσω κροταφικός λοβός είναι κατεστραµµένος, οι µακροπρόθεσµες δηλωτικές µνήµες (πληροφορίες) χάνονται.
Όµως, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι άτοµα µε κατεστραµµένο αυτό το τµήµα του εγκέφαλου µαθαίνουν νέες κινητικές δεξιότητες και τις διατηρούν για µέρες, µήνες ή περισσότερο. Αυτό σηµαίνει ότι αυτά που µάθαµε σε µικρή ηλικία, όπως η ποδηλασία ή το δέσιµο ενός κορδονιού είναι αποθηκευµένα σε ξεχωριστές, εξειδικευµένες περιοχές. ∆ιαπιστώθηκε ότι η παρεγκεφαλίδα είναι ο κεντρικός κόµβος για την αποθήκευση των µακρόχρονων αναµνήσεων για αισθητηριο-κινητικές δεξιότητες. Κι είναι σε µεγάλο βαθµό ανεξάρτητη από τις υπόλοιπες λειτουργίες της µνήµης µας.
Προτάσεις των ερευνητών
Οι ερευνητές προτείνουν οι θεραπευτικές πρακτικές-ασκήσεις να γίνονται σε συντοµότερα χρονικά διαστήµατα για να αξιοποιούµε τις δυνατότητες της βραχύχρονης µνήµης µας. Έτσι ελπίζουν ότι θα αντισταθµίσουµε τις βλάβες της µακρόχρονης µνήµης µας.
Προτείνουν, επίσης, να διερευνηθεί πως θα αξιοποιήσουµε την πλαστικότητα του εγκέφαλου µας για να αποκτήσουµε δεξιότητες αν η παρεγκεφαλίδα µας εκφυλιστεί. Όπως έγινε µε µια 25χρόνη Κινέζα που γεννήθηκε χωρίς παρεγκεφαλίδα και επιβιώνει αυτό-εξυπηρετούµενη.
Εµπειρίες
Μπορούµε να φροντίζουµε την παρεγκεφαλίδα µας; Η απάντηση είναι καταφατική. Η εµπειρία µου από την πολύχρονη φροντίδα συγγενικού προσώπου µε εκφύλιση της παρεγκεφαλίδας είναι ότι αυτή οφείλει να είναι ουσιαστική και πολύπλευρη. Απαιτείται η συνδροµή µιας ετερογενούς οµάδας ειδικών της υγείας. Οι οποίοι συνιστούν…
Τακτική µέτρια άσκηση που να περιλαµβάνει ασκήσεις ισορροπίας.
∆ραστικό περιορισµό του αλκοόλ και του καπνίσµατος.
Παρακολούθηση της διατροφής µε συµπληρώµατα.
Όλα τα παραπάνω αντιµετωπίζουν σε κάποιο βαθµό τα συµπτώµατα που προκύπτουν από βλάβη της παρεγκεφαλίδας και µας βοηθούν να διατηρούµε την µερική µας αυτονοµία.
Χανιά: Οι ποδηλατοδρόµοι µας
Η συγκεκριµένη αναφορά στην έρευνα για τη διατήρηση της ικανότητας µας να κάνουµε ποδήλατο και να ασκούµαστε στην ισορροπία µου θύµισε εικόνες του κόσµου.
Αµέτρητοι Ευρωπαίοι ποδηλάτες κινούνται καθηµερινά προς τις δουλειές ή το σχολείο τους.
Αναρωτήθηκα λοιπόν αν οι µαθητές µας Ε’, Στ’ ∆ηµοτικού και Α’, Β’ Γυµνασίου κάνουν ποδήλατο κι αν το χρησιµοποιούν για τις µετακινήσεις τους.
Ρώτησα πολλούς. Οι απαντήσεις τους κατ’ αρχήν ενθαρρυντικές. Το 90% έχουν ποδήλατο, αλλά ελάχιστοι το χρησιµοποιούν στο κέντρο της πόλης!
Θεώρησα σκόπιµο να τους ενηµερώσω για τα οφέλη της ποδηλασίας…
Κάποια από τα οποία είναι απρόσµενα. Έτσι αν κάνουµε προβολή στο άµεσο µέλλον, τα Χανιωτάκια που θα κάνουν 30λέπτη καθηµερινή ποδηλασία…
Αυξάνουν την αντοχή τους, ενισχύουν την καρδιαγγειακή και µυϊκή τους αντοχή και βελτιώνουν την αερόβια ικανότητά τους.
Αναπτύσσουν καλύτερη ισορροπία και χωρική επίγνωση.
Η συνεχής σταθεροποίηση του ποδηλάτου ενισχύει τα χέρια, τον κορµό και τα πόδια τους.
Βελτιώνουν την προσοχή και την παρατηρητικότητα τους.
Η απελευθέρωση ενδορφινών, οι οποίες είναι χηµικές ουσίες που προσφέρουν καλή αίσθηση τους βοηθάει στη µείωση του άγχους και στη δηµιουργία θετικών συναισθηµάτων.
Όλα τα παραπάνω είναι καλοδεχούµενα, πέρα από το προφανές ότι η ποδηλασία είναι φιλική προς το περιβάλλον.
Συµπερασµατικά
Είναι αξιοσηµείωτη η ικανότητα του εγκεφάλου µας να προσαρµόζεται και να αναδιοργανώνεται.
Οι ποδηλάτες αναπτύσσουν την παρεγκεφαλίδα τους και καλύτερη ισορροπία που διατηρούν µέχρι τα βαθιά γεράµατα.
Οι ποδηλάτες βελτιώνουν την προσοχή και την παρατηρητικότητα τους.
Πάνω από όλα, οι ποδηλάτες αναπτύσσουν τη χρονική τους επίγνωση και τη χωρική τους αντίληψη στοιχεία ενδυνάµωσης της µνήµης εργασίας τους.
Οι ποδηλατοδρόµοι άργησαν 30 χρόνια στα Χανιά. Είναι επιτακτική ανάγκη αυτοί που υπάρχουν να υποστηριχτούν και να χρησιµοποιούνται από τις νεότερες γενιές…
* O Κυρ. Βασιλομανωλάκης είναι Πτυχ. Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στη Διά Βίου Μάθηση. Επικοινωνία polygnosi@otenet.gr
Τα βιβλία ‘In the search of mythical Talos’, ‘Μαθαίνω εύκολα΄ ‘Θυμάμαι εύκολα’ ‘Μελετώ αποτελεσματικά’ διατίθενται από τα βιβλιοπωλεία Libraire και ΚΥΒΟΣ.
