Γράφει όπως τα θυμάται ο Γιάννης Τσακπίνης*
Παράδες δεν είχα την κατοχή – και δεν έκανα τον ζητιάνο και τεμενάδες δεν έκανα κανενός – κάλια ‘χα να ποθάνω.
Τεμενάδες δεν έκανα ποτέ – γι’ αυτό και έστεκα ντρέτα και πεινασμένος που ήμουνα – έστεκα σαν την βέργα.
Παντέρμη κατοχή έφυγες –
και ακόμα σε θυμούμαι
και τις τεμενάδες σου –
τώρα τις ιστορούμαι.
Με αυτές τις σκέψεις και με πολλές άλλες συνεχίζουν να κάνουν την παρέλασή τους στις μνήμες των σημερινών ηλικιωμένων και απορούν ακόμα γιατί δεν σταματούν αφού σήμερα περνούν καλύτερα. Λένε όμως ότι είναι ριζωμένα βαθιά στην σάρκα τους όλα τα βιώματα τους και εφόσον δεν θα θεραπευτούν θα φύγουν μαζί τους από την ζωή. Αυτά δηλώνουν όπου βρεθούν, μεταξύ τους και με νεώτερους όταν θα κάνουν παρέα. Εκείνο μόνο που επιθυμούν είναι τα παιδιά τους και τα εγγόνια τους να μην τα ζήσουν ποτέ εις το μέλλον τους. Γι’ αυτό αυτή την φορά η σκέψη τους σταμάτησε στην παροιμία που λέγανε όταν η πτώχεια κυριαρχούσε και δίνανε τον αγώνα τους για να μην φύγουν από τη ζωή: όταν έχεις παράδες σου κάνουνε τεμενάδες.
» Ο υποψήφιος βουλευτής Χανίων της Ν.Δ. παρουσιάζει θέσεις και προτάσεις εν όψει των εθνικών εκλογών
Πρόσφατα κάνανε συνάντηση δύο καλοί φίλοι ηλικιωμένοι για να πιούνε τον καφέ τους μια που ο ήλιος έκανε την εμφάνισή του μετά από μία εβδομάδα που είχαμε χειμώνα. Πριν ακόμα να τον σερβίρουνε πάλι αρχίσανε να θυμούνται και να λένε τα παλιά τους βιώματα της κατοχής που περάσανε και τα ζήσανε. Πρώτος ο κύριος Γιώργος πήρε τον λόγο και είπε στον κύριο Κωστή: σκέφτηκα τώρα που άλλαξε ο χρόνος να αγοράσω ένα Καζαμία για να διαβάσω από αυτά που γράφει παλιά και νέα για να δω αν γράφει κανένα από αυτά που εγώ και εσύ τα έχουμε ζήσει την κατοχή. Πράγματι τον πήρα και όταν το βράδυ κάθισα κοντά στο τζάκι, τον άνοιξα και διάβασα όλα τα περιεχόμενα για να δω αν κάποιο από αυτά έχει σχέση με τα παλιά που εμείς ζήσαμε και όταν έφτασα στο προτελευταίο έγραφε: ονειροκρίτης.
Αμέσως Κωστή θυμήθηκα το όνειρο που είχα δει προ δύο ημέρες για τους γονείς μου και μέχρι το πρωί ήμουνα ανήσυχος και φοβισμένος μήπως συμβεί κάποιο κακό στο σπίτι μου. Πρώτα είδα την μάνα μου ότι μας έβαψε πολλά κόκκινα αυγά ενώ δεν ήταν Πάσχα. Μετά είδα και τον πατέρα μου ότι όταν γύρισε από τις πολλές εργασίες που είχε κάνει μας έφερε πολλούς παράδες στο σπίτι μας και όλοι μας χαρήκαμε γιατί ποτέ δεν είχαμε τόσα πολλά λεφτά. Μετά όταν ξύπνησα το είπα στην γυναίκα μου και δεν ήξερε να μου το εξηγήσει γιατί φοβότανε επειδή τα αυγά ήτανε κόκκινα. Το μόνο που μου είπε να προσέχουμε όλοι μας και ίσως να είναι καλό για το σπίτι μας. Όσο για τα κόκκινα αυγά είναι μάλλον οι πολλοί παράδες που σας έφερε ο πατέρας σας που δεν είχατε και ότι δεν θα είστε πια φτωχοί και ότι από τώρα και μετά όσοι θα περνούν από κοντά σας θα σας κάνουν τεμενάδες. Αμέσως ηρέμισα και ήμουνα χαρούμενος.
Υπόψιν ότι την παλιά εποχή αυτοί που δεν είχανε χρήματα ήτανε περιφρονημένοι από τους πλούσιους και όταν περνούσανε από κοντά τους οι φτωχοί τους κάνανε τεμενάδες μήπως τους πάρουνε να εργαστούν στα χωράφια τους για να πάρουν ένα κομμάτι ψωμί. Έτσι για τον λόγο αυτόν βγάλανε την παροιμία και επικράτησε να την εφαρμόζουν για πολλά χρόνια.
Όμως πολλοί προτιμούσανε να ζούνε με λίγα χρήματα παρά να κάνουνε τεμενάδες ή να κλέβουν από τους πλούσιους. Ήτανε υπερήφανοι και αισιόδοξοι ότι θα γυρίσει ο τροχός γι’ αυτό κυκλοφορούσανε με ψηλά το ανάστημα και χωρίς να πέφτουν σε παρακάλια κανενός. Πιστεύανε ότι δεν θα αργήσουν να έρθουν οι επιτυχίες που είχανε ανάγκη για να ζήσουν και αυτοί με αξιοπρέπεια όπως οι πλούσιοι. Γι’ αυτό συνέχεια κάνανε παρακάλια προς όλους τους Αγίους και πιάσανε τόπο όποτε είχανε τις αλλαγές που επιθυμούσανε αλλά μαζί και το όνειρό του κ. Γιώργου με τα κόκκινα αυγά φέρανε την πρόοδο όχι μόνο στις οικογένειες τους αλλά και σε όλο τον κόσμο και φύγανε από αυτήν την φτώχεια που τους βασάνιζε τόσα πολλά χρόνια.
Ακόμα και ο κ. Γιώργος και ο κ. Κωστής μας είχανε πληροφορήσει ότι οι άνθρωποι αυτής της εποχής κάνανε μεγάλη υπομονή ότι σύντομα θα έρθουν καλύτερες ημέρες για να διαβιώνουν όπως και έγινε. Σήμερα η παρούσα παροιμία μετά από τόσα πολλά χρόνια που έχουν περάσει έχει τελείως ξεχαστεί να λέγεται αλλά και ούτε την έχουν ακούσει οι νέοι μας από κανένα για να την γνωρίζουν.
Όμως είναι ανάγκη να τους ενημερώσουμε ότι και σήμερα εφαρμόζεται όπως παλιά καθώς οι άνεργοι κάνουν τεμενάδες για να τους πάρουνε να εργάζονται στις εργασίες τους σχεδόν σε όλα τα επαγγέλματα και στις υπηρεσίες.
* O Γιάννης Τσακπίνης
είναι απόστρατος αξιωματικός
