Όταν οι ταμπέλες γίνονται ενοχή στην παιδική ψυχή…

Η γλώσσα του γονιού κι ο τρόπος που επικοινωνεί με το παιδί του επηρεάζει απόλυτα το συναισθηματικό και νοητικό κόσμο του παιδιού.
Xρησιμοποιώντας καθημερινά τη λεκτική επικοινωνία γνωρίζουμε ότι τα παιδιά μας αποκτούν συνήθειες και πεποιθήσεις που υιοθετούν από εμάς. Κάθε λέξη και κάθε μας πρόταση αντανακλά στον ψυχισμό του παιδιού μας αβίαστα αφού γνωρίζουμε ότι τα παιδιά “ρουφούν” σαν σφουγγάρια τις δικές μας ιστορίες, αφηγήσεις, έννοιες και λέξεις.
Όταν ο γονιός είναι θυμωμένος για οποιονδήποτε λόγο ή αφορμή και επιτρέπει στο συναίσθημα αυτό να τον παρασύρει, τότε απευθύνεται στο παιδί του, δείχνοντας αναστάτωση και θυμό. Αυτό όχι μόνο δεν περνάει απαρατήρητο από το παιδί αλλά πολύ εύκολα εκείνο θα υιοθετήσει αυτή τη συναισθηματική δράση – αντίδραση. Τα βάρη και τα άγχη της καθημερινότητας επηρεάζουν απόλυτα τη σχέση μας με τους γύρω μας και κυρίως με τα παιδιά μας. Όταν είμαστε κουρασμένοι ή φορτωμένοι από τη ρουτίνα μας συχνά ξεσπάμε λεκτικά στα μέλη της οικογένειάς μας δημιουργώντας επαναλαμβανόμενα επικίνδυνα μοτίβα.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι γνωστές φράσεις «Άσε με ήσυχο. Είμαι κουρασμένος. Δεν έχω καμία όρεξη!». Κι όλα αυτά όταν το παιδί μας έχει να μας δει πάνω από 12 ώρες! Έτσι ξεκινά η απομόνωση, ο εθισμός στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης,η αποσύνδεση.
Η επικοινωνία συνδέεται απόλυτα με την ξεκάθαρη πρόθεση, με τα επιχειρήματα, με την προβολή της αλήθειας. Η γλώσσα και οι λέξεις που χρησιμοποιούμε έχουν δύναμη. Αν δεν φροντίζουμε να μιλάμε με σεβασμό και με ξεκάθαρη πρόθεση στα παιδιά μας τότε δημιουργούμε αβάσταχτα εμπόδια στην σύνδεσή μαζί τους. Αν μας ενδιαφέρει πραγματικά να αναθρέψουμε υπεύθυνους πολίτες και ανθρώπους δίχως ενοχές και συμπλέγματα οφείλουμε να επενδύσουμε στην λεκτική επικοινωνία.
Η δομή της σημερινής κοινωνίας είναι εγωιστική. Καλλιεργείται η ανταγωνιστικότητα και η ιδιοτέλεια. Μέσα σε αυτό το μοτίβο αναγκάζονται να κινηθούν οι περισσότεροι γονείς βάζοντας ταμπέλες στα παιδιά τους δίχως να υπολογίζουν τις πληγές που θα ανοίξουν. Ανεπανόρθωτες πληγές που ίσως τα παιδιά να μην καταφέρουν να τις επουλώσουν ποτέ στην ενήλικη ζωή τους. Η φράση «είσαι ανίκανος» έχει τόση δύναμη που εύκολα ριζώνει στην ψυχή ενός παιδιού. Αυτόματα το παιδί θα νιώσει ενοχή αφού είναι “ανίκανο” στο να ικανοποιήσει το εγώ του πατέρα ή της μητέρας. Η φράση «Μπορείς και περισσότερο από αυτό» δημιουργεί τέτοιο άγχος σε ένα παιδί που ψάχνει συνέχεια για το καλύτερο. Κι αν δεν τα καταφέρει ξέρει πως η απόριψη θα τον περιμένει στην επόμενη γωνία. Η φράση «Είσαι κακό παιδί» είναι τόσο σκληρή κι οδυνηρή που δύσκολα ξεριζώνεται απο την πραγματικότητα του παιδιού. Η ταμπέλα του “κακού παιδιού” εγκλωβίζει το παιδί σε συμπεριφορές που δεν επέλεξε αλλά που του “τις φόρεσαν”. Κακό παιδί δεν υπάρχει. Κακή πρόθεση γονιού όμως υπάρχει! Πόσο σπουδαίο είναι να ξεχωρίζουμε τη μοναδικότητα του παιδιού μας, να εστιάζουμε στις δυνατότητές του και να το ενθαρρύνουμε να αγαπήσει τον εαυτό του. Οι ταμπέλες που κάποτε τις φορούσαν πολύ οι γονείς στα παιδιά τους δεν είναι μόνο άχρηστες αλλά επικίνδυνες. Μια σειρά από επίθετα, ταμπέλες άλλοτε μικρές κι άλλοτε μεγάλες, λέξεις που πονούσαν αλλά μας τις φορούσαν, έννοιες που πλήγωναν αλλά τις αποδεχόμασταν, φράσεις που μας εμπόδισαν να βρούμε το εαυτό μας. Κάθε ταμπέλα μια βαθιά πληγή. Κάθε ταμπέλα μια ενοχή.
Υπάρχουν ταμπέλες που δεν έχουν πάντα κακό πρόσημο. Όπως η φράση «είναι ντροπαλή». Δε παύει όμως να είναι μια ταμπέλα η οποία χαρακτηρίζει και προσδιορίζει. Είναι βάρος για ένα παιδί να ακούει συνέχεια ότι είναι ντροπαλό. Αυτό θα του δημιουργήσει σοβαρά θέματα στις διαπροσωπικές ή στις επαγγελματικές σχέσεις. Οι “καλές” ταμπέλες δημιουργούν πίεση όπως και οι “κακές”. Το ίδιο συμβαίνει και με τις ταμπέλες που βάζουν οι γονείς ανάμεσα στα αδέρφια. Εκεί τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο σκληρά και άδικα αφού αυτόματα οι γονείς συγκρίνουν. «Η αδερφή σου είναι καλή μαθήτρια, ενώ εσύ….».Μια φράση που αμέσως φοράει την ταμπέλα του κακού μαθητή στο άλλο αδερφάκι το οποίο για μια ολόκληρη ζωή θα προσπαθεί να φθάσει την καλή μαθήτρια αδερφή. Ένας άδικος αγώνας και φυσικά καθόλου ωφέλιμος για τα αδέρφια. Αυτές οι “αδερφικές ταμπέλες” επηρεάζουν πολύ τα παιδιά για το πώς βλέπουν τον εαυτό τους.
Ας φροντίσουμε λοιπόν τις λέξεις μας, τις φράσεις μας, τις προθέσεις μας.
Ας νιώσουμε τις πραγματικές ανάγκες των παιδιών μας.
Ας μπούμε μέσα στα παπούτσια τους κι ας περπατήσουμε δίπλα τους, χέρι χέρι. Με εμπιστοσύνη, αλήθεια και αγάπη.
Ας σταματήσουμε την επίκριση.
Ας σεβαστούμε την προσωπικότητά τους.
Ας επιτρέψουμε στα παιδιά μας να αγαπήσουν τον εαυτό τους.
Γιατί τα παιδιά μας δεν είναι κονσέρβες με ταμπέλα και ημερομηνία λήξης.
Τα παιδιά μας είναι η ζωή.