Σε μελέτη της Ε.Ε. του 2013 (Quality in Early Childhood Education and Care) η Ελλάδα φιγουράρει πρώτη από το τέλος στη συμμετοχή παιδιών από 4 ετών και πάνω σε δομές προσχολικής αγωγής. Για την ακρίβεια, δεύτερη, μετά τη Φινλανδία. Μετά τη Φινλανδία; Κάποιο λάκκο έχει η φάβα.
Ο λάκκος είναι ότι τα παιδιά στη Φινλανδία πάνε στο Δημοτικό Σχολείο στα 7 τους χρόνια. Στην πραγματικότητα, στην ηλικία των 6 ετών που είναι η ηλικία του νηπιαγωγείου για τη Φινλανδία, η συμμετοχή των μαθητών στο νηπιαγωγείο αγγίζει το 99%! Αρα η τελευταία θέση του πίνακα με τη συμμετοχή των μαθητών σε νηπιαγωγεία στην Ευρώπη, δικαιωματικά ανήκει στην Ελλάδα, μιας κι εδώ τα παιδιά πηγαίνουν στα 6 στο Δημοτικό Σχολείο, στα 5 στο νήπιο και στα 4 στο προνήπιο. Στην ηλικία των 4 έως την υποχρεωτική εκπαίδευση, η συμμετοχή των παιδιών στην Ελλάδα σε νηπιαγωγεία φτάνει στο 74% περίπου, κατατάσσοντας τη χώρα μας στο τέλος του συνημμένου πίνακα.
Τα χτυπήματα είναι αλλεπάλληλα για την Ελλάδα:
• Τα στοιχεία είναι του 2010 στον πίνακα, κάτι που σημαίνει ότι πιθανόν η κατάσταση τώρα να είναι πολύ χειρότερη, αφού έχει έκτοτε μεσολαβήσει η κρίση και οι αντιεκπαιδευτικές πολιτικές των κυβερνήσεων, το πάγωμα του διορισμού μονίμων εκπαιδευτικών, οι περικοπές στους διορισμούς αναπληρωτών, οι συγχωνεύσεις σχολείων, οι περικοπές δαπανών για τα σχολεία.
• Ο πίνακας δείχνει με τη μπλε ράβδο τα ποσοστά κάθε χώρας το 2000 και με την κίτρινη το 2010. Μέσα στη δεκαετία αυτή (δεκαετία που μεσολάβησε η κατασπατάληση χρημάτων στην Ολυμπιάδα και μεγάλα έργα) πέντε χώρες που ήταν πιο κάτω από την Ελλάδα, την ξεπέρασαν αφήνοντάς την τελευταία (πρόκειται για την Κύπρο, τη Λετονία, τη Λιθουανία, τη Ρουμανία και την Πολωνία).
• Ο στόχος της Ε.Ε. το 2020 το 95% των παιδιών από 4 ετών μέχρι την υποχρεωτική εκπαίδευση να συμμετέχει σε δομές προσχολικής αγωγής μοιάζει άπιαστο όνειρο για την Ελλάδα μ’ αυτούς τους ρυθμούς που καταγράφονται στον πίνακα, κάτι που δεν ισχύει για την Κύπρο και τις περισσότερες άλλες χώρες.
Στις χώρες που έχουν τη μεγαλύτερη συμμετοχή παιδιών 4 ετών και πάνω σε δομές, προσχολικής αγωγής τα πράγματα είναι αλλιώς. Στην Ολλανδία (που έχει ήδη πάνω από 95% συμμετοχή των παιδιών σε δομές προσχολικής αγωγής), οι γονείς μπορούν να εγγράψουν το παιδί τους σε τάξη νηπίου στο σχολείο μόλις γίνει τεσσάρων ετών, δωρεάν. Στην Ισπανία, τα παιδιά από την ηλικία των τριών ετών μπορούν να έχουν δωρεάν προσχολική αγωγή κι είναι κάτι που έχει γίνει πολύ δημοφιλές στους γονείς, κατατάσσοντας τη χώρα αυτή στις πρώτες θέσεις.
Με λίγα λόγια, η Προσχολική Αγωγή στην Ελλάδα είναι εγκαταλελειμμένη στη μοίρα της, κι αυτό το καταμαρτυρούν κι οι χώροι που στεγάζουν πολλά νηπιαγωγεία. Κι όμως, τέτοιοι πίνακες και τέτοιες μελέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν από την κυβέρνηση για να αρνηθεί να εφαρμόσει μέτρα λιτότητας και περικοπών στη δημόσια δωρεάν Παιδεία. Όμως προφανώς δεν υπάρχει η πολιτική βούληση από τις ελληνικές κυβερνήσεις να υπερασπιστούν τη δημόσια δωρεάν Παιδεία. Γι’ αυτό, η υπεράσπισή της μένει στα χέρια εκπαιδευτικών, γονέων, της νεολαίας, των πολιτών.
Φωτης Ποντικακης *
* πρόεδρος του Συλλόγου
Δασκάλων και Νηπιαγωγών Ν. Χανίων
