Απογοητευτική ήταν η γενική εικόνα των ελληνικών λαδιών στον διαγωνισμό τυποποιημένου ελαιολάδου της Νέας Υόρκης 2016, όπως διαπιστώνεται από τα συνολικά αποτελέσματα του διαγωνισμού που ανακοινώθηκαν πρόσφατα, προκαλώντας μάλιστα τα επικριτικά σχόλια και των ίδιων των οργανωτών.
Η Ελλάδα, παρά το ότι ήταν από τις πρώτες σε αριθμό διαγωνιζομένων, συμμετέχοντας με 180 ελαιόλαδα, όσα περίπου και η Ισπανία, κατάφερε να αποσπάσει μόνο 20 απ’ τα 314 βραβεία που απενεμήθησαν!
Ετσι, η Ελλάδα κατάγραψε ένα χαμηλό ποσοστό μόνο 11,1% σε επιτυχίες, που βρίσκεται σε τεράστια απόσταση απ’ τα αντίστοιχα ποσοστά της Ιταλίας 59%, Ισπανίας 49,7% και Πορτογαλίας 44% (Πιν. 1).
Συγχρόνως όμως το ποσοστό αυτό είναι και αρκετά χαμηλότερο απο εκείνο που πέτυχε στον περυσινό διαγωνισμό που ήταν 22%.
Ενα τέτοιο ποσοστό, όμως, εμφανίζει την Ελλάδα σε μια αρκετά δυσμενή θέση σε ό,τι αφορά το τυποποιημένο προϊόν, γεγονός που προβλημάτισε και τους ίδιους τους οργανωτές!
Αυτό διαπιστώνεται απ’ τα σχόλιά τους στην ιστοσελίδα τους olive oiltimes που με υπογραφή του δ/ντή της και προέδρου της Οργάνωσης του διαγωνισμού κ. Curtis Cord, ενώ εξυμνούν την Ιταλία και την Ισπανία για την Ελλάδα κάνουν επικριτικά σχόλια.
Τα σχόλια αυτά για την Ιταλία και Ισπανία, φέρουν επαινετικούς τίτλους όπως: «Η Ιταλία θριαμβεύει στον διαγωνισμό Νέας Υόρκης» και «Viva España! Η Ισπανία κερδίζει 78 βραβεία!». Αντίθετα για την Ελλάδα φέρουν αρκετά επικριτικούς τίτλους όπως: «Λίγα Ελληνικά λάδια διακρίθηκαν! Το ποσοστό επιτυχίας τους, που μειώθηκε από 22% πέρυσι στο 11% φέτος και αναμφίβολα θα οδηγήσει πολλούς να δουν με μία σκληρή ματιά τη διαδικασία της παραγωγής τους».
Τα βραβεία της Ελλάδας και της Κρήτης στον διαγωνισμό της Νέας Υόρκης 2016
Σε κάθε περίπτωση, η άσχημη γενική εικόνα της χωράς, ασφαλώς όχι μόνο δεν μειώνει, αλλά αντίθετα αναβαθμίζει την αξία των ολίγων ελληνικών λαδιών που κάτω από τις συνθήκες αυτές κατάφεραν να αποσπάσουν σημαντικές διακρίσεις.
Τα δυο Best in Class (καλύτερα κατηγορίας) που αποσπάστηκαν το ένα από τη Χρυσοπηγή της Σητείας και το άλλο από τη Μεσσηνία αποκτούν ιδιαίτερη αξία. Ο παραγωγός Βιτσέντζος Κορνάρος, που κέρδισε το ένα, δήλωσε ότι την επιτυχία του οφείλει στο ό,τι καλλιεργεί ο ίδιος με επιμέλεια τα ελαιόδεντρά του που βρίσκονται στο ορεινό χωριό της Σητείας Χρυσοπηγή (πρώην Ρουκάκα), ενώ παράλληλα φροντίζει και την τήρηση όλων των κανόνων που διασφαλίζουν την ποιότητα κατά τη διαδικασία της έκθλιψης του ελαιοκάρπου. Το ελαιόλαδο που παράγει (10 – 15 τόνους τον χρόνο) το συσκευάζει και το διαθέτει όλο τυποποιημένο. Αλλά και τα άλλα ελληνικά ελαιόλαδα που έτυχαν χρυσά και αργυρά βραβεία, όπως αναφέρεται στις σύντομες περιγραφές που δίδοντα για κάθε ένα, στην ιστοσελίδα olivoiltimes, παρώθησαν μάλλον σε μικρές ποσότητες με ιδιαίτερες διαδικασίες. Μεταξύ αυτών χαρακτηριστικά αναφέρονται πρώιμη συγκομιδή, ενώ οι καρποί είναι πράσινοι, συλλογή με τα χεριά, παράγωγη απο τοπικές ποικιλίες στις οποίες κυριαρχεί η Κορωνέικη, εξαγωγή του λαδιού με ψυχρή πίεση κ.ά.
Είναι φανερό ότι οι ειδικές αυτές συνθήκες που απαιτούν και υψηλότερο κόστος είναι δύσκολο να υπάρξουν σε γενική κλίμακα και κατά κάποιον τρόπο απεικονίζουν ατομικές προσπάθειες!
Κίνδυνος για τη διεθνή εικόνα του ελληνικού ελαιολάδου
Η μεγάλη αποτυχία των ελληνικών λαδιών στον διεθνή διαγωνισμό της Νέας Υόρκης θέτει επί τάπητος γενικότερο πρόβλημα αμαύρωσης της καλής εικόνας της ποιότητας του ελληνικού ελαιολάδου στη διεθνή αγορά. Το ποσοστό έξτρα παρθένου στην Ελλάδα, όπως όλοι οι ασχολούμενοι με τον κλάδο, ελαιοτριβείς, τυποποιητές, αλλά και οι ξένοι αγοραστές γνωρίζουν είναι άνω του 85%, ενώ αντίθετα στην Ισπανία είναι 25 – 30% και στην Ιταλία 40 – 50%! Ομως τα αποτελέσματα του διαγωνισμού της Νέας Υόρκης δείχνουν στους καταναλωτές το τελείως αντίθετο!
Επομένως διαγωνιζόμενοι, υπηρεσίες φορεις και τυχόν σύμβουλοί τους και φυσικά η πολιτεία πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους, ώστε η καλή και διεθνώς αναγνωριζόμενη εικόνα του ελληνικού ελαιολάδου να μην αμαυρωθεί και περιπέσει σε μη αντιστρεπτά επίπεδα. Οι διαγωνιζόμενοι ασφαλώς πρέπει να φροντίζουν ιδιαίτερα, ώστε το προϊόν που στέλνουν σε διαγωνισμούς σε όλα τα στάδια της παραγωγής, έκθλιψης, τυποποίησης να πληροί όλους τους κανόνες που επηρεάζουν την ποιότητα και ιδιαίτερα τα χαρακτηριστικά που αξιολογούνται στον διαγωνισμό που απευθύνονται. Παράλληλα, οι υπηρεσίες, οι φορείς και οι σύμβουλοι που εμπλέκονται με την παραγωγή, έκθλιψη και τυποποίηση πρέπει απο την πλευρά τους να φροντίσουν για την κατάλληλη ενημέρωση παραγωγών και τυποποιητών για τα μέτρα και τις προϋποθέσεις επίτευξης των ποιοτικών χαρακτηριστικών που επιζητούνται απ’ την αγορά και τους διαγωνισμούς. Ομως, και η πολιτεία απ’ την πλευρά της πρέπει να ασχοληθεί ενεργά με τα μέτρα πολιτικής για την ποιότητα μεταξύ των οποίων κυριότερα είναι: Η επίλυση των προβλημάτων της δακοκτονίας, η συστηματική ενημέρωση παραγωγών, ελαιοτριβείων και τυποποιητών για τους ειδικούς παράγοντες που επηρεάζουν την ποιότητα και η καθιέρωση ελέγχων ή και κινήτρων, όπου απαιτείται.
Πλήρης απουσία της Ελλάδας στον παγκόσμιο διαγωνισμό “Mario Solinas”
» Αποτελέσματα και συμπεράσματα της τελευταίας 7ετίας
Τα φετινά αποτελέσματα του διαγωνισμού “Mario Solinas” που ανακοινώθηκαν πρόσφατα εξακολουθούν γι’ άλλη μία χρονιά, να είναι αποκαρδιωτικά για την Ελλάδα και να αφήνουν πολλά ερωτηματικά και απορίες.
Από τα 12 συνολικά βραβεία (πρώτα, δεύτερα, τρίτα) του διαγωνισμού “Mario Solinas” του έτους 2016, η Ισπανία έλαβε 9, η Πορτογαλία 2, η Ιταλία 1 και η Ελλάδα κανένα!
Και αυτό βέβαια δεν συμβαίνει για πρώτη χρονιά. Σύμφωνα και με παλαιότερο άρθρο μας (www.sedik.gr, 14-5-15) το φαινόμενο επαναλαμβάνεται για 7η χρονιά, αφού η κατανομή των βραβείων του διαγωνισμού αυτού για μία σειρά ετών 2010 – 2016 δείχνει σαφώς ότι η Ισπανία καταλαμβάνει τη μερίδα του λέοντος, σαρώνοντας κυριολεκτικά τα βραβεία (64%) με δεύτερη, αλλά σε απόσταση τη γειτονική Πορτογαλία (30%). Οι Ιταλία, Γαλλία και Ελλάδα βρίσκονται σε θέσεις κυριολεκτικά ουραγών με ποσοστά 1,5 – 3% στο σύνολο μίας περιόδου 7 ετών!
Η Ελλάδα μετά τα πρώτα βραβεία που κέρδισε η άλλοτε κραταιά ΕΑΣ Σητείας τα πρώτα έτη της οργάνωσης του μεγάλου αυτού διαγωνισμού, (2001 και 2002) -τα οποία εκτίναξαν τη φήμη της παγκοσμίως- και τα βραβεία που κέρδισαν άλλες ΕΑΣ στα αμέσως επόμενα χρόνια, περιόρισε τις συμμετοχές της στον διαγωνισμό αυτό και φυσικά μείωσε ανάλογα και τα βραβεία.
Ωστόσο, ο διαγωνισμός “Mario Solinas” που οργανώνεται κάθε χρόνο από τον μεγαλύτερο παγκοσμίως επίσημο φορέα, το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου, έχει πράγματι διαδικασίες αρκετά αυστηρές και οπωσδήποτε, εκτός από το κύρος του φορέα πλεονεκτεί και ως προς τη διαδικασία λήψης των δειγμάτων που γίνεται από επιτροπή ή από Συμβολαιογράφο, αλλά και ως προς την ποσότητα από την οποια προέρχονται τα δείγματα που πρέπει να είναι δεξαμενή τουλάχιστον 5 τόνων.
Απορίες και ερωτηματικά για τη μονοπώληση των βραβείων από Ισπανία, Πορτογαλία
Οπωσδήποτε αρκετές είναι οι απορίες και σοβαρά τα ερωτηματικά που δημιουργούνται για την κυριολεκτική μονοπώληση των βραβείων από Ισπανία και Πορτογαλία. Ομως, εάν αποκλειστεί η περίπτωση της μεροληψίας, που φαίνεται απίθανη για έναν τέτοιο φορέα, τότε θα πρέπει να εξεταστούν άλλα αίτια όπως: Η αδυναμία ή και η έλλειψη διάθεσης των διαγωνιζομένων από Ελλάδα και Ιταλία να επιλέξουν τα κατάλληλα για τον διαγωνισμό αυτό ελαιόλαδα. Η εξοικείωση των δοκιμαστών με τα ελαιόλαδα της Ιβηρικής που μπορεί να δικαιολογήσει κάποια υποκειμενική προτίμηση αρκετών από αυτούς προς ελαιόλαδα της ζώνης αυτής.
Η πρώτη περίπτωση, που συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες μπορεί και πρέπει να αντιμετωπιστεί με τεχνική υποστήριξη των διαγωνιζομένων από αρμόδιους δημόσιους ή και ιδιωτικούς φορείς.
Η δεύτερη περίπτωση πρέπει να εξεταστεί από το ίδιο το Συμβούλιο και από τα Υπουργεία Γεωργίας και Εμπορίου εκπρόσωποι των όποιων μετέχουν στα διοικητικά ή επιστημονικά όργανά του.
Διεθνείς προβληματισμοί για τους διαγωνισμούς ποιότητας ελαιολάδου
» Απαιτείται καθιέρωση κανόνων και αυστηρότερων διαδικασιών
Τα τελευταία χρόνια η οργάνωση διαγωνισμών ποιότητας ελαιολάδου τόσο διεθνώς όσο και σε εθνικό επίπεδο αυξάνεται με ραγδαίους ρυθμούς. Πλήθος φορέων του δημοσίου τομέα όπως Διεθνείς Οργανισμοί, Υπουργεία, Περιφέρειες αλλά και του ιδιωτικού τομέα όπως εφημερίδες, περιοδικά, ιστοσελίδες, οργανωτές εκθέσεων ακόμη και ξενοδοχεία ασχολούνται με την οργάνωση διαγωνισμών ελαιολάδου!
Φέτος ειδικά αρκετοί οργανωτές διαγωνισμών καλούσαν με επιμονή τους Ελληνες τυποποιητές να συμμετάσχουν σε διάφορους διαγωνισμούς εντός και εκτός Ελλάδας. Το κόστος συμμετοχής κυμαινόταν από 60 – 150 ευρω ανά δείγμα για τους εντός Ελλάδας διαγωνισμούς και απο 250-300 ευρώ για τους εκτός Ελλάδας (Η.Π.Α., Αγγλία, Ιταλία, Γαλλία, Πορτογαλία).
Η γενική αυτή τάση δείχνει ότι οι διαγωνισμοί αυτοί, όπως γίνονται, φαίνεται να είναι αρεστοί για τους δικούς τους λόγους, τόσο στους οργανωτές όσο και στους διαγωνιζομένους.
Βέβαια, όπως αναφέρει και η Ισπανική ιστοσελίδα Olimerca (βλέπε www.sedik.gr αρχείο 22.5.13) «οι διαγωνισμοί είναι οπωσδήποτε χρήσιμοι, αλλά πρέπει να γίνονται με βάση κανόνες που να εξασφαλίζουν την αξιοπιστία τους. Ωστόσο, οι οργανωτές αρκετών διαγωνισμών, φαίνεται ότι επιδιώκουν μόνο τους δικούς τους επιχειρηματικούς στόχους, οι οποίοι τελικά υπονομεύουν τον κύριο στόχο της αναγνώρισης της ποιότητας. Πρόκειται, όπως αναφέρει, για πρωτοβουλίες σκληρά επιχειρηματικές που το μόνο πράγμα που ενδιαφέρει είναι το κέρδος. Το τι θα εισπράξουν οι οργανωτές σε μετρητά!
Υπάρχει επομένως θέμα γενικότερου εξορθολογισμού των διαγωνισμών και καθιέρωσης γενικών αρχών και κανόνων που πρέπει να πληρούν, ώστε να ανταποκρίνονται στους στόχους τους οποίους θεωρητικά επιδιώκουν.
Και ένα από τα βασικά σημεία της αξιοπιστίας των διαγωνισμών είναι η ταύτιση του ελαιολάδου που βραβεύεται με το ελαιόλαδο της εμπορικής παρτίδας από την οποία προέρχεται και η οποία κυκλοφορεί στην αγορά. Γιατί αυτός είναι ο στόχος των διαγωνιζομένων.
Μια τέτοια ταύτιση όμως προϋποθέτει ότι το δείγμα που διαγωνίζεται έχει ληφθεί με ένα τυχαίο τρόπο, πιστοποιημένα αμερόληπτο, από το σύνολο της ποσότητας της παρτίδας την οποία εκπροσωπεί. Και αυτό μπορεί να γίνει, όπως γινόταν και παλαιότερα, από κάποια Επιτροπή ή άλλο νόμιμο όργανο όπως π.χ. συμβολαιογράφο και όχι βέβαια από τον ίδιο τον διαγωνιζόμενο!
Η περίπτωση αυτή οπωσδήποτε αφορά και τους διαγωνισμούς που διενεργούν φορεις του δημοσίου τομέα όπως π.χ. και η Περιφέρεια Κρήτης οι όποιοι δεν μπορούν να αμφισβητηθούν ως προς τους στόχους και την αμεροληψία των οργανωτών, αλλά οφείλουν να πρωτοπορήσουν και να φανούν αμερόληπτοι. Γιατί «η γυναίκα του Καίσαρα δεν αρκεί να είναι, αλλά πρεπει και να φαίνεται τιμία»!
Και η παρτίδα που διαγωνίζεται πρέπει ποσοτικά να είναι κάποιων τόνων και όχι λίγων κιλών, αφού όλοι γνωρίζουν πως το να επιτύχει κανείς άριστη ποιότητα σε κάποια μικρή ποσότητα είναι κάτι πολύ εύκολο, ενώ το να επιτύχει άριστη ποιότητα σε κάποια αξιόλογη ποσότητα ικανή να αποτελέσει παρτίδα της αγοράς πράγμα που ενδιαφέρει τους καταναλωτές, είναι αρκετά δύσκολο.
Το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου, πριν έναν χρόνο με ανοιχτή επιστολή του επεσήμανε τις ατέλειες των διαγωνισμών και προσκαλούσε σε προτάσεις για επεξεργασία κανόνων για τη βελτίωσή τους. Κατέληγε μάλιστα στο ότι οι οργανωτές διαγωνισμών που θα ακολουθήσουν τους κανόνες αυτούς, θα μπορούσαν να λάβουν την αιγίδα του συμβούλια για τη διενέργεια τους. Ο ΣΕ.ΔΗ.Κ. με υπόμνημα του υπέβαλε τις δικές του προτάσεις, αλλά δυστυχώς μέχρι σήμερα δεν έχουν ανακοινωθεί σχετικές αποφάσεις.
* ο Νίκος Μιχελάκης, είναι δρ γεωπόνος, πρώην δ/ντής του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων και επιστ. σύμβουλος του Σ.Ε.ΔΗ.Κ. και διευκρινίζει ότι τα κείμενα των άρθρων του εκφράζουν προσωπικές του απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του Σ.Ε.ΔΗ.Κ. Μπορούν να αναδημοσιευτούν μόνο μετά απο άδεια του ιδίου. (nmixel@otenet.gr
