Η σηµερινή περιοχή των Αγίων Αποστόλων έκτασης 584 στρεµµάτων, αρχικά ήταν ξερότοπος αλλά σε βάθος χρόνου, διάφοροι φορείς συνεργάστηκαν, δεντροφύτεψαν την περιοχή µε πεύκα, ευκάλυπτους και άλλα δέντρα, µε σκοπό τη δηµιουργία του άλσους. Τη δεκαετία του 1930 η περιοχή επιλέχθηκε για τη λειτουργία των παιδικών κατασκηνώσεων του δήµου Χανίων. Αργότερα οι κατασκηνώσεις µεταφέρθηκαν στο Ακρωτήρι και τα κτήρια ερήµωσαν.
Οι παλιότεροι… την θυµόµαστε µέχρι και την δεκαετία του 70, χώρο ελεύθερου κάµπινγκ και ηµερησiας εκδροµής κυρίως µε το λεωφορείο. Μετα ήρθε η άναρχη τουριστική ανάπτυξη για την περιοχή και τον βόρειο τότε οδικό άξονα µε τα ισχυρά κίνητρα του αναπτυξιακού 1262 του 82.
Χωρίς πολεοδοµικό σχεδιασµό (παρ. όλο που υπήρχε πρόταση του Α. Τρίτση για σχεδιασµένη δόµηση νότια του δρόµου) φτάσαµε στην σηµερινή εικόνα, να είναι ορατή η παραλιακή ζώνη από τα Χανιά µέχρι τον Ταυρωνιτη σε ελάχιστα σηµεία. Παράλληλα για το κυκλοφοριακό πρόβληµα στην ζώνη αυτή , έγινε προσπάθεια να επιλυθεί, µε την διαπλάτυνση της παλιάς εθνικής και την κατασκευή της νέας.
Το 1966 έγινε αναγκαστική απαλλοτρίωση και αγορά ακινήτων προκειµένου να αξιοποιηθεί τουριστικά από τον ΕΟΤ. Ο σκοπός της τουριστικής αξιοποίησης δεν επιτεύχθηκε µέχρι σήµερα ούτε µπορεί να επιτευχθεί στο µέλλον διότι.
Το 1985 παραχωρήθηκε η χρήση του χώρου στο ∆ήµο Χανίων, όπου τότε ο ∆ήµος διαµόρφωσε ορισµένες εγκαταστάσεις πάρκου-αναψυχής και ανέλαβε τη διαχείριση του χώρου. Ακολούθησε ο ∆ήµος Νέας Κυδωνίας ο οποίος συνέχισε τη διαχείριση του χώρου.
Το 1998 δηµιουργήθηκαν τρεις ανώνυµες εταιρείες, που η καθεµιά τους ανέλαβε µέρος των δραστηριοτήτων του ΕΟΤ. Η Ελληνικό Φεστιβάλ Α.Ε., η Εταιρεία Τουριστικών Ακινήτων ΕΤΑ Α.Ε και ο Οργανισµός Τουριστικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης. Στα πλαίσια αυτά οι δικαιοδοσίες του ΕΟΤ που αφορούν την περιοχή των Αγίων Αποστόλων περιήλθαν στην ΕΤΑ Α.Ε. Το έτος 2000 µε πρωθυπουργό Κ. Σηµίτη, παρουσιάστηκε ένα επιχειρηµατικό σχέδιο τουριστικής αξιοποίησης της περιοχής που προέβλεπε την ανάπτυξη ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων σε έκταση 457 στρεµµάτων. Η πρόταση αυτή συνάντησε τη σφοδρή αντίδραση των φορέων και κατοίκων της περιοχής . Συγκροτήθηκε Επιτροπής Αγώνα Ενάντια στο Ξεπούληµα των Αγίων Αποστόλων (µε τη συµµετοχή του γράφοντα) συγκεντρώνοντας 11.000 υπογραφές. Ήταν αυτή που καλούσε τους Χανιώτες να βρεθούν την Καθαρά ∆ευτέρα µε ‘‘Χαρταετούς ενάντια στο Ξεπούληµα’’. Μια µεγάλη κινητοποίηση που έγινε θεσµός πλέον.
Η θέση που διαµορφώθηκε από την πλειοψηφία της τοπικής κοινωνίας και των φορέων είναι ο χώρος στο σύνολο του να µείνει ελεύθερος προς όλους, χαρακτηριζόµενος ως αστικό πράσινο.
Το 2003 ρυθµίστηκαν µια σειρά θέµατα της ΕΤΑ ΑΕ προκειµένου αυτή να εισέλθει στο Χρηµατιστήριο. Στα πλαίσια αυτά θεσπίστηκε και µια κατηγορία ακινήτων η εκµετάλλευση των οποίων θα µπορούσε να χαρακτηρισθεί σαν οικονοµικά ασύµφορη εξαιτίας περιβαλλοντικών, πολεοδοµικών ή άλλου είδους περιορισµών. Στη βάση της παραπάνω διάταξης ο Νοµάρχης Χανίων Γ. Κατσανεβάκης ζήτησε την εξαίρεση της περιοχής των Αγ. Αποστόλων από τα περιουσιακά στοιχεία της ΕΤΑ ΑΕ και την παραχώρηση συνολικά της έκτασης από κοινού στην Νοµαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χανίων, στο ∆ήµο Χανίων και Νέας Κυδωνίας.
Το ΥΠΕΧΩ∆Ε το 1998 ανέθεσε την εκπόνηση µελέτης Γενικού Πολεοδοµικού Σχεδίου (ΓΠΣ) ∆αράτσου, η οποία έφτασε µέχρι και τη δεύτερη φάση το 2000. Η µελέτη προτείνει για την περιοχή των Αγίων Αποστόλων να διαµορφωθεί σε πάρκο. Να διατηρηθούν και να αναστηλωθούν τα υπάρχοντα κτίσµατα παλαιού στρατοπέδου για πολιτιστική χρήση και να διαµορφωθούν αθλητικές εγκαταστάσεις. Η µελέτη δεν προχώρησε παραπέρα, και δεν µπορεί να συνεχιστεί αφού µια νέα µελέτη ΓΠΣ για όλο το Πολεοδοµικό Συγκρότηµα Χανίων είναι σε εξέλιξη. ∆υστυχώς µέχρι και σήµερα! Οι προτάσεις της ισχύουν ως κατευθύνσεις .
Από τους δασικούς χάρτες φαίνεται ότι το µεγαλύτερο µέρος της έκτασης των Αγίων Αποστόλων χαρακτηρίζεται ως δασική έκταση. Πράγµα το οποίο σηµαίνει ότι δεν είναι δυνατόν να αναπτυχθούν στο χώρο εκτεταµένα τουριστικές εγκαταστάσεις.
Το 2005 το Υπουργείο Πολιτισµού κήρυξε ως αρχαιολογικό χώρο την περιοχή των Αγίων Αποστόλων. Στην περιοχή του κηρυγµένου αρχαιολογικού χώρου περιλαµβάνονται οι τρεις χερσόνησοι από τη δυτική παραλία των Αγίων Αποστόλων µέχρι και την παραλία της Χρυσής Ακτής και καταλαµβάνει έκταση περί τα 450 στρέµµατα διότι έχει αποδώσει σηµαντικές αρχαιότητες. Συγκεκριµένα, έχουν εντοπιστεί ίχνη µινωικής εγκατάστασης, αρχαιολογικά στρώµατα ελληνιστικής και ρωµαϊκής περιόδου, κατάλοιπα παλαιοχριστιανικής βασιλικής, ο ναΐσκος των Αγίων Αποστόλων, καθώς και αρχαία λατοµεία». Από τον αρχαιολογικό χαρακτηρισµό εξαιρούνται δύο τµήµατα της έκτασης. Το ένα βρίσκεται στο κέντρο και νότια (στο χώρο του γηπέδου και ανατολικά) και το δεύτερο στο άκρο ανατολικά στην Χρυσή ακτή.
Επίσης το Υπουργείου Πολιτισµού µε απόφασή του το 2002, έχει χαρακτηρίσει αρχαιολογικό και το θαλάσσιο χώρο από τον όρµο του κάτω Γαλατά ως και τον πρώτο όρµο των Αγίων Αποστόλων.
Οι αναφερόµενες δεσµεύσεις, που προήλθαν εξελικτικά, απόκλεισαν τη δυνατότητα τουριστικής αξιοποίησης µε την µορφή της ανάπτυξης ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων.
Επίσης, ο αντίθετου προσανατολισµός της τοπικής κοινωνίας και των φορέων, καθιστά αδύνατη και τη µερική αξιοποίηση – εκποίηση των δύο τµηµάτων που είναι ελεύθερα από τις αρχαιολογικές – δασικές δεσµεύσεις.
Η πρόταση που διατυπώθηκε στη γενική συνέλευση του Παγκρήτιου Συλλόγου Φίλων Μίκη Θεοδωράκη, µε πρόεδρο τον αντινοµάρχη κ. Γ. Αγοραστακη «Η περιοχή των Αγίων Αποστόλων -ιδιοκτησίας ΕΤΑ ΑΕ- να ονοµαστεί Άλσος «Μίκης Θεοδωράκης». Σε κατάλληλη θέση εντός του άλσους να κατασκευαστεί ανοικτό θέατρο µε το όνοµα ‘‘Μίκης Θεοδωράκης’’ και έτσι να δηµιουργηθεί ένας σύγχρονος χώρος αφιερωµένος στην καλλιτεχνική και πολιτιστική δηµιουργία. Ένα διεθνές φεστιβάλ µε το όνοµα του Μίκη Θεοδωράκη που να αποτελεί ένα δυνατό διακριτό γνώρισµα της περιοχής µας σε διεθνές επίπεδο. Θεωρώντας (µε τα δεδοµένα της εποχής) ότι ο καταλληλότερος χώρος για µια τέτοια δραστηριότητα είναι ο χώρος των Αγ. Αποστόλων, καθ’ όσο βρίσκεται στο κέντρο του πολεοδοµικού συγκροτήµατος πόλης και τουριστικής περιοχής. πλησίον του χωριού του και του πατρικού του Μίκη.
Ο Νοµάρχης Χανίων το 2003 επαναφέρει την πρόταση του Νοµαρχιακού Συµβουλίου στον Υπουργό Τουρισµού και στην ΕΤΑ ΑΕ για το σύνολο του χώρου, µε τη συµπλήρωση της παραχώρησής του για τη συγκεκριµένη χρήση (άλσος ‘‘Μίκης Θεοδωράκης’’ ανοιχτό θέατρο ‘‘Μίκης Θεοδωράκης’’, κτλ.) ή την παραχώρηση της χρήσης όπως θα ορίζει ένα γενικό σχέδιο που να συντάσσεται από κοινού µε τη Νοµαρχία Χανίων. Εναλλακτικά προτάθηκε να είναι δυνατό να παραχωρηθεί το θέατρο στην αδελφή της εταιρεία Ελληνικό Φεστιβάλ ΑΕ και να δηµιουργηθεί παράλληλα ένα νέο διεθνές φεστιβάλ ‘‘Μίκης Θεοδωράκης’’ σε συνδυασµό µε τα φεστιβάλ Ηρωδείου, Λυκαβηττού, Επιδαύρου.
Όµως δεν προχώρησε η πρόταση µετά τις πολιτικές αλλαγές σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, µε την Ν.∆ να έχει το πάνω χέρι.
Το 2012 µε δήµαρχο Χανίων το Μανώλη Σκουλάκη, και ευνοϊκή σ’ αυτόν κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ, ολοκληρώθηκε µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο (κατά κυριότητα, χωρίς αντάλλαγµα) η παραχώρηση στον ∆ήµο Χανίων. Η παραχώρηση στο ∆ήµο της δηµόσιας έκτασης των Αγίων Αποστόλων όµως σήµαινε ότι πρέπει επιτέλους να αναλάβει και ο ∆ήµος Χανίων τις ευθύνες του γι’ αυτή την περιοχή, ευθύνες για αντιµετώπιση προβληµάτων, όπως η διασφάλιση εγκαίρως της νόµιµης και εντός ορίων λειτουργίας οµπρελοκαθισµάτων και καντινών και η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Αυτό που βλέπουµε όµως µέχρι σήµερα είναι το σταθερό ενδιαφέρον του µόνο για την προκήρυξη των διαγωνισµών για τις καντίνες και τα οµπρελοκαθισµατα και τα κρινάκια να γίνονται τα θύµατα της ανεξέλεγκτης λειτουργίας τους. Μια θετική στάση όλα αυτά τα χρόνια ήταν που το 2013 η δηµοτική παράταξη
σε συνεργασία µε την Οικολογική Πρωτοβουλία Χανίων, πρωτοστάτησαν στη διεκδίκηση αµφισβητούµενης από ιδιώτες έκτασης 47 στρεµµάτων και κερδίσαµε στο Συµβούλιο της Επικρατείας.
Η ∆ηµοτική Αρχή το 2018 µε τον Τάσο Βαµβουκα, ανέθεσε σε µελετητικό γραφείο, διαχειριστική µελέτη του πάρκου των Αγίων Αποστόλων, σαν το πρώτο µεγάλο βήµα για την αναβάθµιση ενός πάρκου ανοικτού στους πολίτες.
Τον Οκτώβρη του 2020 παρουσιάστηκε το διαχειριστικό σχέδιο και τα έργα που θα προταθούν για χρηµατοδότηση από το πρόγραµµα ‘‘Τρίτσης’’ και όπως είπε ο δήµαρχος κ. Παναγιώτης Σηµανδηράκης «µε σκοπό την µετατροπή των Αγίων Αποστόλων σε Μητροπολιτικό πάρκο του ∆ήµου». Το σχέδιο επρόκειτο να συζητηθεί στην συνεδρίαση του ∆ηµοτικού Συµβουλίου, αλλά η συζήτηση αναβλήθηκε προκειµένου να παρουσιαστεί και να εκφραστεί πρώτα η γενικότερη γνώµη και ίσως να προκύψουν και κάποιες επιµέρους αλλαγές. Για παράδειγµα, ενώ το σχέδιο προβλέπει ένα υπαίθριο θέατρο 650 θέσεων, ο ∆ήµαρχος Χανίων Παναγιώτης Σηµανδηράκης είπε πως θα προταθεί η αύξηση της χωρητικότητας για περισσότερες από 1.000 θέσεις προκειµένου να αποτελέσει το βασικό χώρο εκδηλώσεων για το καλοκαίρι σε αντικατάσταση του θεάτρου της Ανατολικής τάφρου. Πράγµα που όµως δεν έγινε. Την 1 Αυγούστου 2023 υπεγράφησαν οι µελέτες εφαρµογής της διαχειριστικής µελέτης. Συνολικά δεκατρείς µελέτες θα εκπονηθούν τους επόµενους 18 µήνες και η ολοκλήρωσή τους θα σηµατοδοτήσει τη δηµοπράτηση. Με ένα πολύ µεγάλο έργο 600.000 ευρώ. Όταν πέρασαν οι 18 µήνες ο ∆ήµαρχος έφερε θέµα στο δηµοτικό συµβούλιο να διαλέξει ανάµεσα σε ένα θέατρο 630 θέσεων που προέβλεπε η µελέτη και σε ένα µεγάλο υπαίθριο θέατρο 1.700 θέσεων, για το πάρκο των Αγίων Αποστόλων. Το θέµα αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα, όχι µόνο λόγω της σηµασίας της περιοχής των Αγίων Αποστόλων για τους Χανιώτες αλλά και δεδοµένου ότι το θέατρο Ανατολικής Τάφρου πιθανότατα να λειτουργήσει φέτος για τελευταία φορά, λόγο της δροµολογούµενη ανάπλαση της περιοχής. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, ο ∆ήµαρχος Χανίων, Παναγιώτης Σηµανδηράκης, φαίνεται ότι θα χειρίστηκε προσωπικά το θέµα, κάνοντας τη σχετική εισήγηση προς το δηµοτικό συµβούλιο ενώ είναι αξιοσηµείωτο ότι µέχρι και την προηγούµενη µέρα, δηµοτικοί σύµβουλοι, ακόµα και αντιδήµαρχοι, δήλωναν άγνοια ως προς το τι θα εισηγηθεί στο συµβούλιο προς ψήφιση.
Πάντως, από την µελέτη διερεύνησης που υπογράφει ο προϊστάµενος των τεχνικών υπηρεσιών, Γιώργος Ευθυµίου, προκύπτει αβίαστα το συµπέρασµα ότι τα σχέδια για µεγάλο θέατρο πρέπει να εγκαταλειφθούν καθώς:
Θα επιφέρουν µεγάλη κυκλοφοριακή επιβάρυνση ειδικά τους θερινούς µήνες, στην ήδη υπερκορεσµένη ΠΕΟ Κισσάµου, η οποία πιθανόν να οδηγηθεί σε κυκλοφοριακή κατάρρευση.
Θα χρειαστούν επιπλέον 238 θέσεις πάρκινγκ άρα δέσµευση µεγαλύτερου ποσοστού επιφάνειας γης (140 θέσεις για το µικρό θέατρο έναντι 378 θέσεων για το µεγάλο).
Θα αυξηθεί η παράνοµη στάθµευση.
Η σύµβαση µε τον ανάδοχο θα «παγώσει» προκειµένου να τροποποιηθεί.
Θα χρειαστούν νέες εγκρίσεις µε προσαρµογή στη νέα νοµοθεσία.
Θα δηµιουργηθούν µεγάλες καθυστερήσεις (τουλάχιστον ένα έτους) µε κίνδυνο να λυθεί η υπάρχουσα σύµβαση και να χρειαστεί νέα.
Με βάση τα δεδοµένα που παρουσιάζονται προκάλεσε µάλλον έκπληξη, η εισήγηση του ∆ηµάρχου που είναι θετική προς το µεγάλο θέατρο καθώς το κυκλοφοριακό αποτελεί ήδη το µεγαλύτερο ίσως πρόβληµα για τους Χανιώτες και από την άλλη µεριά, η επιλογή του µικρού θεάτρου θα πρέπει να συνοδεύεται µε ανάλογη αντιπρόταση ή παρουσίαση εναλλακτικών θέσεων για το µεγάλο θέατρο.
Όµως ελλείψει σχεδιασµού, έρχεται ο ∆ήµος να βολέψει τις ανάγκες σε παράλληλες χρήσεις . Θέατρο και πάρκο (για τους Αγίους Αποστόλους). Πάρκο και παρκινγκ (για το Μαρκόπουλο).
Στον αντίποδα αυτής της εξέλιξης η παράταξη της κ. Μανιµανακη πραγµατοποίησε εκδήλωση – ανοιχτή συζήτηση (που µόνο εάν έχει συνέχεια, θα αποκτήσει περιεχόµενο) µε σκοπό να ανοιχτεί διάλογος για το αν είναι επωφελές για τους πολίτες των Χανίων να χωροµετρηθεί µεγάλο υπαίθριο θέατρο στο πάρκο των Αγίων Αποστόλων.
Που θα µπορέσει να χωροµετρηθεί ένα µεγάλο θέατρο, που τα Χανιά έχουν ανάγκη, εκτός από το πάρκο των Αγίων Αποστόλων; ∆ίνοντας τον λόγο σε επιστηµονικούς φορείς, θεσµικούς εκπροσώπους της πόλης και στους ίδιους τους πολίτες. Η επικεφαλής της δηµοτικής παράταξης ,εκφράζοντας την αντίθεσή της για τη δηµιουργία θεάτρου στο πάρκο των Αγίων Αποστόλων, πρόσθεσε ότι πράγµατι τα Χανιά έχουν ανάγκη από ένα µεγάλο θέατρο, αφού η ανατολική τάφρος έχει ηµεροµηνία λήξεως, όµως τα Χανιά συνεχίζουν και θα συνεχίσουν να έχουν πολιτισµό και εκδηλώσεις.
Παραβρέθηκε στην εκδήλωση και ο ∆ήµαρχος όπου υπεραµύνθηκε της επιλογής του.
Υπήρξε όµως και η γενικότερη αµφισβήτησή της δηµιουργίας θεάτρου. Είτε µικρού είτε µεγάλου.
Αυτά τα θέµατα θα τα δούµε στο δεύτερο µέρος του άρθρου.
