Η τρίτη Δεκεμβρίου καθιερώθηκε από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών το 1992 ως η παγκόσμια ήμερα ατόμων με αναπηρία. Η συγκεκριμένη δράση αποτελεί την κορύφωση κάποιων άλλων προγενέστερων κινήσεων του οργανισμού για την ευαισθητοποίηση του λάου και των κυβερνήσεων του πλανήτη μας.
Μερικές από τις προσπάθειες, που επιχείρησε ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών ως την ημερομηνία καθιερώσης της ετησίας ήμερας ευαισθητοποίησης και συμπόρευσης όλων των διαμενόντων της γης για ένα καλύτερο μέλλον των συνάνθρωπων μας, με κάποια αναπηρία αποτελούσαν: Α) Το διεθνές έτος ατόμων με αναπηρία 1981 και Β) Η δεκαετία 1983 – 1992 για τα άτομα με αναπηρία.
Το Διεθνές έτος ατόμων με αναπηρία:
Το 1976 η γενική συνέλευση του Ο.Η.Ε. όρισε ως το 1981 το έτος ατόμων με αναπηρία ζητώντας από τις κυβερνήσεις ή τους υπερεθνικούς οργανισμούς να δημιουργήσουν ένα νομοθετικό πλαίσιο και τις κατάλληλες συνθήκες, ώστε να εντάξουν στην κοινωνία τούς πολίτες με κάποια σωματική ή πνευματική διαφοροποίηση και να θεσπίσουν ίδια η ευνοϊκότερα μετρά, ώστε να συμμετέχουν στην πολιτική, οικονομική και κοινωνική ζωή. Επιπλέον, οι κυβερνήσεις και οι διεθνείς οργανισμοί είχαν την υποχρέωση, να μεριμνήσουν για την πρόληψη των αναπηριών.
Η δεκαετία ατόμων με αναπηρία 1983 – 1992 καθιερώθηκε από τον οργανισμό ως τα δέκα χρόνια προσαρμογής κρατών και οργανισμών, ώστε να θεσπίσουν τις κατάλληλες συνθήκες για την ομαλή και ίση αντιμετώπιση σε κάθε τομέα της ζωής, των ατόμων με σωματική ή πνευματική διαφοροποίηση.
Μετά από την μικρή ιστορική εισαγωγή για το πως φτάσαμε στην καθιέρωση της τρίτης Δεκεμβρίου ως παγκόσμιας ημέρας ατόμων με αναπηρία θα εξετάσουμε, αφενός την στάση του κράτους αρκετά χρόνια πριν απέναντι στη συγκεκριμένη ομάδα συμπολιτών μας, αφετέρου, τη συμπεριφορά του σήμερα.
Τα άτομα με αναπηρία αποτελούν μια μικρή πληθυσμιακά ομάδα. Αυτό όμως δεν σημαίνει, πως το κράτος οφείλει να μην μεριμνά για τους ανθρώπους της διπλανής πόρτας, οι όποιοι έτυχε να γεννηθούν ή να αποκτήσουν μια σωματική ή πνευματική διάφορα σε σχέση με την πλειοψηφία των διαμενόντων στη χώρα μας.
Αν κάναμε μια ανάδρομη στον χρόνο θα διαπιστώναμε, πως συνήθως, οι διαφορετικοί άνθρωποι, εξαιτίας, σωματικής ή πνευματικής ανωμαλίας βρίσκονταν στο περιθώριο, μακριά από τους υπόλοιπους συμπολίτες τους και έξω από κάθε πολιτική, οικονομική, κοινωνική δραστηριότητα. Αυτοί, οι συμπολίτες μας ζούσαν σε ένα άλλο κράτος ή μάλλον ζούσαν εκτός, κράτους, καθότι οποιοσδήποτε, που θεωρείται πολίτης μιας χώρας κατέχει δικαιώματα, όπως είναι η Εκπαίδευση, η ελευθερία, το εκλέγειν και το εκλέγεσθαι, αλλά και υποχρεώσεις, όπως είναι η καταβολή φορών, ο σεβασμός στους νομούς και στο σύνταγμα και τα λοιπά. Η αιτία του αποκλεισμού των ατόμων με αναπηρία από την κοινωνία ήταν η επιλογή του κράτους για ιδρυματοποίηση, δηλαδή, ο περιορισμός του τρόπου ζωής των ανθρώπων αυτών μοναχά ως έγκλειστοι σε Ιδρύματα.
Πιθανότατα να υπήρχαν και τότε ελάχιστοι, οι όποιοι είχαν καταφέρει να ζουν έξω, από τους έγκλειστους κατάλληλα και μη, διαμορφωμένους κρατικούς χώρους, αλλά κι αυτοί δεν κατείχαν τα στοιχειώδη ανθρωπινά δικαιώματα της ισότητας, της Εκπαίδευσης, της Εργασίας, της Ελευθερίας αρκετές φορές.
Αξιοσημείωτο, είναι, πως το κράτος θεωρούσε όλους τους ανθρώπους με μια μικρή η μεγάλη αναπηρία ανίκανους και ικανούς μοναχά, να ζουν έξω από τους κόλπους του. Ετσι, και ο κωφός και ο τυφλός και εκείνος με κινητική αναπηρία εξισωνόταν με αυτόν, που κατείχε βαρεία διανοητική αναπηρία ή με κάποιον, ο όποιος έπασχε από πολλές αναπηρίες. Η συγκεκριμένη στάση του κράτους επέφερε μοναχά αρνητικά αποτελέσματα, καθότι χιλιάδες άνθρωποι έμειναν ως δήθεν άχρηστοι στο περιθώριο και δεν προσέφεραν στην κοινωνία, όπως θα μπορούσαν να το έπρατταν, εφόσον τους δίνονταν αύτη η ευκαιρία τότε.
Σήμερα, το κράτος έχει κάνει πολλά βήματα προόδου, καθότι έχει θεσπίσει και στον ανώτατο νόμο του (Σύνταγμα), κανόνες υπέρ της ίσης μεταχείρισης των ανθρώπων με αναπηρία σε διάφορα άρθρα του (4, 5, 21), αλλά έχει θεσπίσει και νομούς με θετικά μετρά για τη συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα. Ακόμη, προσπαθεί, να εξαλείψει εντελώς τις αδικίες και την άνιση μεταχείριση δημιουργώντας την συνταγματικά κατοχυρωμένη ανεξάρτητη αρχή “Συνήγορος του πολίτη” και διαφορές υπηρεσίες.
Περάν, όμως από τις προσπάθειες, που ήδη έχει υλοποιήσει η κεντρική εξουσία, μέσω νόμων και άλλων κανόνων, οι όποιοι επέφεραν λύσεις ή προσπάθησαν να δώσουν σε διάφορα ζητήματα, που άπτονται τα άτομα με κάποια δυσκολία, ερώτημα αποτελεί, το ποσό πραγματικά λύθηκαν οι καθημερινές δυσκολίες, τις οποίες συναντά ένας ανάπηρος στην ζωή του;
Για παράδειγμα, οι δήμοι έχουν εγκαταστήσει σε κάθε πεζοδρόμιο ειδικές πλάκες για τη διευκόλυνση των τυφλών, υπάρχουν ράμπες και ηχητικά σήματα στα φανάρια των πόλεων, που κατοικούν οι συνάνθρωποι μας με κάποια αναπηρία. Από όσο θυμάμαι στην πόλη μας, όταν έψαξα να βρω φανάρια με ηχητικό σήμα δεν τα κατάφερα, καθότι διαπίστωσα, πως και τα δυο, που υπήρχαν κάποτε, δεν λειτουργούν πλέον.
Προσωπικά, θεωρώ, πως είναι απαράδεκτο σε μια τουριστική πόλη, όπως τα Χάνια, να μην έχει εν ενεργεία κανένα φανάρι με ηχητικό σήμα για τη διευκόλυνση και την ασφαλή μετακίνηση των τυφλών. Επίσης, είναι απαράδεκτο, όταν ο εκάστοτε δήμος κάνει μια ανάπλαση πεζοδρομίου, να ξεχνά, να τοποθετεί ειδικές πλάκες για την διευκόλυνση των συγκεκριμένων συμπολιτών μας.
Τέλος, διαπιστώνουμε δυο περιόδους αντιμετώπισης της αναπηρίας από τη χώρα μας, αφενός η συγκεντροποίηση και αδιαφορία, που οδηγούσε στην περιθωριοποίηση και την εσωστρέφεια κάνοντας τους συμπολίτες μας ξένους μέσα στην χώρα τους, κι ας είχαν τα βιοποριστικά αγαθά της καθημερινότητας, αλλά απέχοντας από δικαιώματα και άξιες, ώστε να μοιάζουν με φαντάσματα και αφετέρου, η σημερινή εποχή της προσπάθειας και της αργής, αλλά σταθερής ένταξης της συγκεκριμένης κοινωνικής ομάδας στην κοινωνία χωρίς διακρίσεις, προκαταλήψεις και στερεότυπα.
Κλείνοντας, εύχομαι η 3η Δεκεμβρίου, να είναι μια γιορτή χωρίς χρησιμότητα κάποτε, όταν οι ανθρώπινες διακρίσεις θα υφίστανται μοναχά στα ιστορικά, κοινωνιολογικά και σε αρκετά λογοτεχνικά βιβλία, για να μας θυμίζουν, πόσα πέρασε η ανθρωπότητα, ώστε να φτάσει στην ανωτάτη μορφή της, δηλαδή να γίνει η παγκόσμια κοινωνία σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
*μεταπτυχιακός φοιτητής Νομικής
