Μεθόδους και τεχνικές για ένα σχολείο παιδοκεντρικό, ανοιχτό στην κοινωνία και συµπεριληπτικό, που απαντάει στις σύγχρονες εκπαιδευτικές προκλήσεις, είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν οι εκπαιδευτικοί που συµµετείχαν στις εργασίες του προγράµµατος επιµόρφωσης που διοργάνωσε το ∆ίκτυο Συνεργατικών Σχολείων Χανίων και Ηρακλείου µε την παιδαγωγική Φρενέ, σε συνεργασία µε την Παιδαγωγική Οµάδα “Το σκασιαρχείo” και την Περιφέρεια Κρήτης, στο Πνευµατικό Κέντρο Χανίων.
Το πρόγραµµα ξεκίνησε το πρωί του Σαββάτου µε τη συµµετοχή εκπαιδευτικών Πρωτοβάθµιας και ∆ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης από όλη την Κρήτη.
Στο πλαίσιο της επιµόρφωσης, όπως εξήγησε η εκπαιδευτικός Φωτεινή ∆ηµοπούλου, οι συµµετέχοντες ενηµερώθηκαν για τις αρχές της παιδαγωγικής Φρενέ κι έλαβαν µέρος σε βιωµατικά εργαστήρια.
«Στον πυρήνα της φιλοσοφίας της παιδαγωγικής Φρενέ βρίσκεται η δηµοκρατία στην τάξη, η παιδοκεντρική προσέγγιση, η δηµιουργία κινήτρων για τους µαθητές, οι συµµετοχικές διαδικασίες. Όπως έλεγε και ο Φρενέ, όσο αφαιρούµε αρµοδιότητες και εξουσίες από τον εκπαιδευτικό τόσο κινητοποιούµε τον µαθητή», ανέφερε η νηπιαγωγός Μάρω Βελίγκου.
Οι δύο εκπαιδευτικοί τόνισαν ότι µέσα από τις τεχνικές που παρουσιάζονται στο πρόγραµµα, φαίνεται στην πράξη πως όταν ο µαθητής έχει κίνητρο και βρίσκει νόηµα σε αυτό που κάνει, κινητοποιούνται οι ειδικές δεξιότητες και δυνατότητές του και συµµετέχει ενεργά µέσα στην τάξη.
«Όλες οι τεχνικές είναι συνεργατικές και συµπεριληπτικές έτσι ώστε ανάλογα µε τις ικανότητες και τις κλίσεις του κάθε παιδιού, να µπορεί αυτό να συµµετέχει στην κάθε δραστηριότητα», σηµείωσε η κα Βελίγκου, ενώ επεσήµανε ότι µία ακόµα διάσταση της παιδαγωγικής Φρενέ είναι το “άνοιγµα” του σχολείου στην κοινότητα.
Στην ερώτησή µας αν µπορεί η παιδαγωγική Φρενέ να εφαρµοστεί µε τους περιορισµούς που θέτει το ωρολόγιο πρόγραµµα, η κα ∆ηµοπούλου απάντησε: «Το ωρολόγιο πρόγραµµα θέτει περιορισµούς. Ωστόσο, τα αναλυτικά προγράµµατα είναι αρκετά ευέλικτα αν θέλουµε να είµαστε κι εµείς ευέλικτοι ως εκπαιδευτικοί. Η παιδαγωγική Φρενέ είναι µια γενικότερη φιλοσοφία και οι τεχνικές που προσφέρει αποτελούν εργαλεία που ο εκπαιδευτικός µπορεί να τα εντάξει ή να τα προσαρµόσει µε τον τρόπο του. Από εκεί και πέρα, οι τεχνικές αφορούν σε πολλά διαφορετικά πράγµατα. Για παράδειγµα η τυπογραφία σχετίζεται µε το πώς γράφουµε, διορθώνουµε και επικοινωνούµε ένα κείµενο στην κοινότητα κ.λπ. Επίσης, µέσα από αυτή τη διαδικασία ο µαθητής κάνει “γλώσσα”, γραµµατική, συντακτικό. Αντίστοιχα στο ραδιόφωνο, τη µαθητική συνέλευση κι άλλες τεχνικές – διαδικασίες, τα παιδιά αναπτύσσουν πολλές δεξιότητες που το Υπουργείο Παιδείας µε τον έναν ή τον άλλο τρόπο ζητάει να καλλιεργήσουµε».
Ως προς το αν τα µεγάλα σχολικά συγκροτήµατα στα αστικά κέντρα λειτουργούν για τους εκπαιδευτικούς αποτρεπτικά για την εφαρµογή της παιδαγωγικής Φρενέ, η κα Φωτοπούλου σχολίασε: «Η παιδαγωγική Φρενέ µπορεί να εφαρµοστεί παντού, γιατί αυτό που προτάσσει είναι η συνεργασία. Προσωπικά έχω δουλέψει τις τεχνικές αυτές σε τάξη µε 7 παιδιά αλλά και τάξη µε 23 παιδιά», σηµείωσε και πρόσθεσε ότι οι συνεργασίες αναπτύσσονται και ανάµεσα σε τάξεις, εκπαιδευτικούς διαφορετικών ειδικοτήτων κ.ά.
«Σίγουρα βοηθάει η µαθητική κοινότητα να είναι µικρότερη. Γι’ αυτό και δεν θέλουµε 25αρια τµήµατα και σχολεία που δεν “στοιβάζονται” τα παιδιά», ανέφερε η κα ∆ηµοπούλου, ενώ η κα Βελίγκου πρόσθεσε: «Σε αυτό το πλαίσιο, “κουµπώνει” µε την παιδαγωγική Φρενέ το αίτηµα του κλάδου των εκπαιδευτικών όλων των βαθµίδων για ολιγοµελή τµήµατα ώστε να εξασφαλιστεί και η αποτελεσµατικότερη µάθηση για τα παιδιά. Από εκεί και πέρα, η παιδαγωγική Φρενέ έχει αποδείξει ότι µπορεί να υλοποιηθεί στο σήµερα, σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθµίδες και σε όλα τα σχολικά περιβάλλοντα, ακόµα και σε σχολεία δύσκολα όπως της Γκράβας στην Αθήνα. Μιλάµε δηλαδή για µια παιδαγωγική που δεν αναζητάµε ένα ιδεατό περιβάλλον για να την εφαρµόσουµε, αλλά αποτελεί µια αντιπρόταση για το σχολείο του σήµερα».
