Παλαιότερα καιρικά φαινόμενα στη Σαμαριά

Πρόσφατα, και με την προσέγγιση της περιόδου της λειτουργίας του Φαραγγιού της Σαμαριάς, έγινε αναφορά και σε θέματα ασφαλείας των επισκεπτών.

Αποψή μου είναι ότι τα τελευταία χρόνια, λαμβάνονται μέτρα, κατά το δυνατόν σοβαρά, με διακοπή λειτουργίας σε περίπτωση καταιγίδας ή καύσωνα, κ.λπ., αλλά υπάρχει πάντοτε η περίπτωση απρόβλεπτων, όπως η πτώση λίθων στα στενώματα από διερχόμενα από ψηλά αγρίμια ή τον άνεμο. Εκεί χρειάζεται και τύχη στον επισκέπτη. Πριν αρκετά χρόνια, δεν ήταν τυχερή Γερμανίδα όταν τη χτύπησε καταμεσής της κεφαλής πέτρα, θανατηφόρα. Τυχερή θα ‘ταν αν η πέτρα χτυπούσε είκοσι εκατοστά πλάι ή σε ωμοπλάτη.
Από το βιβλίο μου “Μνήμες Σαμαριάς” παραθέτω μέρος από το σχετικό κεφάλαιο: Σε έναν τόσο δύσκολο και κακοτράχαλο τόπο, φυσικό είναι κάποιες μέρες, κυρίως του χειμώνα, να δυσκολεύουν τα πράγματα. Αυτές τις φοβερά δύσκολες μέρες τις αντιμετώπιζαν με θάρρος οι παλαιοί κάτοικοι της Σαμαριάς, μιας και η ζωή τους ήταν εκεί στα βάθη αυτής της θεϊκής σκισματιάς.
Πολλές φορές, όπως το 1927, γίνονταν κατολισθήσεις βράχων και το φαράγγι “έκλεινε” από μικρές ή μεγαλύτερες λίμνες. Τη χρονιά εκείνη είχε δημιουργηθεί μια μεγάλη λίμνη και οι άνθρωποι του χωριού αναγκάσθηκαν να φτιάξουν μια πρόχειρη σχεδία για να την περνούν. Είχαν μάλιστα δέσει στις δυο όχθες της ένα σχοινί, που το έπιαναν και μετακινούσαν την σχεδία μέχρι την άλλη όχθη. Μετά από δυο-τρία χρόνια το νερό παρέσυρε το ανάχωμα και άνοιξε πάλι ο δρόμος.
Μια φοβερή θεομηνία ξέσπασε τον Απρίλη του 1954, οπότε τα νερά παρέσυραν σπίτια στην Πάνω Αγία Ρουμέλη. Οι άνθρωποι πρόλαβαν και έφυγαν από τα σπίτια και διηγούνται ότι τεράστιοι κορμοί κυπαρισσιών κατέβαιναν με το νερό και χτυπούσαν σαν μπουλντόζες τους τοίχους των σπιτιών, όπου άνοιγαν μεγάλες τρύπες, και έβγαιναν από την άλλη μεριά.
Ολα αυτά άρχισαν στις έξι το πρωί και δεν κράτησαν περισσότερο από μια ώρα.
Τον Φεβρουάριο του 1979 ο Ε.Ο.Τ. εξέδωσε εγκύκλιο, που την κοινοποίησε ο Σύνδεσμος Ταξιδιωτικών Πρακτόρων Ελλάδος στα μέλη του, όπου τονιζόταν το επικίνδυνο του φαραγγιού τον χειμώνα και σε άλλες περιπτώσεις το θέρος και στην οποία ο γράφων απάντησε με άρθρο στα Χανιώτικα Νέα την 25-2-79 με τίτλο “Πόσο επικίνδυνη είναι η Σαμαριά”, αναφέροντας ότι αν τηρούνται ορισμένες προϋποθέσεις κανείς δεν διατρέχει κίνδυνο στο φαράγγι χειμώνα – καλοκαίρι.
Την Πρωτομαγιά του έτους 1987 συνέβη το εξωπραγματικό γεγονός να πληγεί η περιοχή Ομαλού και Σαμαριάς από πρωτοφανή χιονοθύελλα και το χιόνι στο οροπέδιο να φθάσει τα δύο μέτρα, με αποτέλεσμα μεγάλες ζημιές στους κτηνοτρόφους, που βοηθήθηκαν από μέλη του Ορειβατικού Συλλόγου, ενώ την ίδια ημέρα εγκλωβίστηκαν στον Χριστό της Σαμαριάς 22 αλλοδαποί επισκέπτες, που διασώθηκαν χάρις στην έγκαιρη και σωστή επέμβαση των ανθρώπων της Δασικής Υπηρεσίας.
Τη Δευτέρα 24 Οκτωβρίου 1988, και ενώ βρίσκονταν στο φαράγγι περίπου 300 επισκέπτες, ξέσπασε πρωτοφανής για την εποχή αυτή καταιγίδα και τους εγκλώβισε εκεί. Αποτέλεσμα ήταν Βρετανοί τουρίστες να βρουν τον θάνατο από πνιγμό, και τα πτώματά τους κατέβασε το νερό στην Αγία Ρούμελη, ενώ οι άλλοι διασώθηκαν με μεγάλες δυσκολίες από τους άνδρες του Δασαρχείου και, μέλη του Ορειβατικού Συλλόγου.
Σε άλλες περιπτώσεις πάλι κινδύνευσε το φαράγγι από φωτιά. Ο Φλαμίνιος Κορνήλιος εις την CRETAM SACRAM γράφει ότι, σύμφωνα με οικογενειακό έγγραφο, κατά τα μέσα του ΙΕ’ αιώνα φωτιά που έκαιγε από τρία χρόνια αποτέφρωσε τα πάντα στην περιοχή και ακόμη πέρα από αυτήν. Κάποια δύσκολη πυρκαγιά την 21η Ιουλίου 1975 αποτέφρωσε στην περιοχή Αγία Ρούμελης 300 στρέμματα δασώδους έκτασης.
Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις υπήρξαν δυσκολίες από καύσωνα για τους επισκέπτες του φαραγγιού, που ανάγκασαν τη Δασική Υπηρεσία να κλείσει το φαράγγι για την ημέρα ή τις ημέρες του καύσωνα, όπως στις αρχές Ιουλίου του 1998 και στα μέσα Ιουνίου του 2007.
Μέσα στην προσπάθεια για την απόλαυση μιας μοναδικής διαδρομής, όπως αυτή στη Σαμάρια, υπήρξαν άνθρωποι που δεν υπολόγισαν τις αντοχές τους, τα προβλήματα υγείας που είχαν. Αλλοι ήταν “τυχεροί” και είχαν κάποιο ατύχημα από πτώσεις λίθων κ.λπ., πράγμα που δεν αποκλείεται σε κάθε κακοτράχαλο τοπίο του πλανήτη φυσικά.
Έτσι δημιουργήθηκε η ανάγκη να υπάρχει ιατρείο επανδρωμένο στον οικισμό Σαμαριάς, και εκτός αυτού στην Αγία Ρούμελη, και υπήρξαν περιπτώσεις που χρειάσθηκε να μεταφερθούν ασθενείς ή τραυματίες με μουλάρι ως την Αγία Ρούμελη ή με ελικόπτερο, το οποίο προσγειώνεται στον οικισμό Σαμαριά και δίπλα από το εκκλησάκι του Χριστού. Ενδεικτικά αναφέρω κάποιες σχετικές περιπτώσεις.
Τον Μάιο του 1985 αποχωρίσθηκε από την ομάδα του Γιουγκοσλάβος πεζοπόρος και οι σύντροφοί του τον αναζήτησαν όταν επέστρεψαν στη χώρα τους. Παρά τις επί μια εβδομάδα έρευνες από ελικόπτερο και πεζοπόρους και με συνδρομή του Ορειβατικού, τη δέκατη ημέρα από την απώλεια των ιχνών του έφθασε στον οικισμό Σαμαριάς ρακένδυτος και αποσκελετωμένος, αφού τρεφόταν αυτές τις ημέρες μόνο με μικρά χοχλιδάκια βράχων. Είχε επιχειρήσει κατάβαση από τον Καλόκαμπο προς Σαμάρια. Τον Οκτώβριο του 1989 “χάθηκε” στο φαράγγι η σύζυγος Βρετανού αξιωματούχου και επί τέσσερις ημέρες δασικοί υπάλληλοι και μέλη του Ορειβατικού Συλλόγου ερευνούσαν για την ανεύρεση της. Την τέταρτη ημέρα πρωί βρέθηκε κοντά στην πηγή Βούρλα – Καλυβάκι (πάνω από τον Αγιο Νικόλαο) να… κοιμάται! Τα μακροσκελή ευχαριστήρια του συνταγματάρχη συζύγου της καταχωρήθηκαν στον τοπικό Τύπο.
Τον Ιούλιο του 1992 πέθανε ενώ περνούσε το φαράγγι Αυστριακός και ο θάνατός του οφείλονταν σε παθολογικά αίτια. Ακόμη σκοτώθηκαν σε δυο τρεις περιπτώσεις πεζοπόροι από πτώση λίθων και απεβίωσαν σε άλλες τόσες άνθρωποι με όχι καλή υγεία.

65 χρόνια πριν στις Πάχνες Λευκών Ορέων

Ανασκαλεύοντας έναν τεράστιο όγκο χαρτιών και φωτογραφιών στάθηκα σε μια φωτογραφία και με συγκίνηση αναπόλησα τους ανθρώπους που ποζάρουν σε αυτή μα και τον τόπο εκείνο.
Η πρώτη, μάλλον, μεταπολεμική ανάβαση στην ψηλότερη κορφή των Λευκών Ορέων, τις Πάχνες υψ. 2.442 μ., διαρκούσε τότε δυόμισι ημέρες. Αρχή πεζοπορίας από Αγία Παρασκευή Περιβολίων και τέρμα Χώρα Σφακίων. Ούτε Θέρισο, ούτε Ανώπολη, δρόμος.
Σύνολο εικοσιτέσσερις (24) ώρες. Χωρίς κινητά, χάρτες, μονοπάτια σημαδεμένα αλλά μόνο με τα τρουλιά των φιλόξενων βοσκών. Υπνος στο ύπαιθρο ή σε κούμους, με ένα λεπτό κουβερτάκι για σκέπασμα, αφού ακόμη δεν είχαν φανεί οι υπνόσακοι και το πρωί να αντικρίζει ο καθένας το πρόσωπο του άλλου κάτασπρο σαν σεντόνι από το νυχτερινό κρύο.
Καταχωρώ αυτή τη φωτογραφία σαν ελάχιστο μνημόσυνο σε αυτούς τους υπέροχους πρωτοπόρους που κανείς δεν ευρίσκεται στη ζωή. Κοιτάζω έναν-έναν στη φωτογραφία και αναθυμάμαι τη ζωή μας και δεν είναι δυνατόν να συνειδητοποιήσω ότι δεν θα ξαναβρεθούμε σε κάποια Μαδάρα. Πάντα ψηλότερα λεβέντες μου.
Ηταν 13 Ιουνίου του 1954.