Οι δικαστές κατά την άσκηση των καθηκόντων τους πρέπει να έχουν πλήρη λειτουργική και προσωπική ανεξαρτησία και να υπόκεινται µόνο στο Σύνταγµα και τους νόµους. Η δικαιοσύνη πρέπει να βρίσκεται έξω από τις κοµµατικές και πολιτικές σκοπιµότητες. Και πιστεύω ότι αυτό αποτελεί επιθυµία όχι µόνο του λαού µας αλλά και των δικαστικών λειτουργών.
Γιατί έτσι µόνο τηρείται η αναγκαιότητα για την προάσπιση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης και αποκλείεται κάθε επιρροή της εκτελεστικής προς τη δικαστική εξουσία. Και είναι γεγονός ότι η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και ο τρόπος της απονοµής της απασχόλησε τους λαούς περισσότερο από κάθε τι άλλο. Είναι επιβεβληµένο για µια δηµοκρατική χώρα, η ύπαρξη µιας ισχυρής, αδέκαστης, αντικειµενικής και µε υψηλό φρόνηµα και ήθος δικαιοσύνης.
Ο στρατιωτικός την ώρα του πολέµου έχει υποχρέωση να είναι ηρωικός. Το ίδιο πρέπει να συµβαίνει και για τον δικαστή όταν πρόκειται να αποδώσει δικαιοσύνη και όταν πρόκειται να προασπίσει την ανεξαρτησία της. Να είναι κι αυτός ηρωικός. Γι’ αυτό έµειναν στην ιστορία οι ηρωικές αποφάσεις των δικαστών Τερτσέτη και Πολυζωίδη, που αρνήθηκαν να υπογράψουν την καταδίκη σε θάνατο του Θ. Κολοκοτρώνη.
Ηρωικές χαρακτηρίστηκαν και οι αρνήσεις των δικαστών στην υπόθεση της δολοφονίας Γρ. Λαµπράκη, Σαρτζετάκη και ∆ελαπόρτα, που αντιστάθηκαν στις απειλές του παρακράτους. Σηµαντικός λοιπόν πυλώνας της ∆ηµοκρατίας είναι η δικαιοσύνη. Αποτελεί το αρραγές βάθρο µιας συντεταγµένης πολιτείας και ενός κράτους δικαίου. Μπορεί όµως στα «χαρτιά» να λέγεται ότι έχουµε τρεις ανεξάρτητες εξουσίες, δηλαδή την εκτελεστική, τη νοµοθετική και τη δικαστική, αλλά στην πραγµατικότητα υπάρχει µια εξουσία. Αυτή είναι η κρατική εξουσία. Μια εξουσία που ταυτίζεται µε την εκτελεστική εξουσία. Οι άλλες δύο εξουσίες απλώς… λειτουργούν. Αποτελούν το παρακολούθηµα της εκτελεστικής εξουσίας.
Και συγκεκριµένα η νοµοθετική εξουσία κυριαρχείται από την εκτελεστική εξουσία. Οι βουλευτές δεν ενεργούν κατά συνείδηση, όπως αναφέρεται στο Σύνταγµα, αλλά ενεργούν κάτω από την «δαµόκλειο σπάθη» της κοµµατικής πειθαρχίας. Η ηγεσία της δικαιοσύνης διορίζεται από την εκτελεστική εξουσία. Είναι δηλαδή εξαρτηµένη αφού η ηγεσία της διορίζεται από την εκάστοτε κυβέρνηση. Υπάρχει δηλαδή µια πατερναλιστική αντίληψη της εκτελεστικής εξουσίας για τη δικαστική. Αυτό είναι επόµενο να συµβαίνει αφού η ηγεσία της δικαιοσύνης επιλέγεται από ένα πολιτικό σώµα, όπως είναι το υπουργικό συµβούλιο, και δεν είναι δυνατό να µην επηρεάζεται απ’ αυτό το σώµα.
Ο δικαστής γνωρίζει ότι επίκειται ο διορισµός της ηγεσίας της δικαιοσύνης και είναι ενδεχόµενο να ενδώσει σε πιέσεις. ∆ηµιουργείται ένας απίθανος ανταγωνισµός, ένας αγώνας δρόµου µεταξύ των δικαστών προς εξασφάλιση της κυβερνητικής εύνοιας. Μια εύνοια όµως που οδηγεί σε πιθανό εκµαυλισµό, γιατί εµπεριέχει κατάληψη αξιωµάτων µε όλα τα προνόµια. Η εκτελεστική – κρατική εξουσία είναι λοιπόν κυρίαρχος των εξουσιών. Αυτό το καθεστώς που υφίσταται είναι απόρροια του αυταρχικού κοµµατικού κράτους.
Παρ’ όλο που έχουν γίνει πολλές αναθεωρήσεις στο Σύνταγµα, δεν αναθεωρείται το άρθρο που αφορά τον τρόπο επιλογής της ηγεσίας της δικαιοσύνης. Το κοµµατικό κράτος θέλει να είναι κυρίαρχο στο πολιτικό σύστηµα και θέλει να ‘χει τη δικαστική εξουσία υπό τον έλεγχό του. Και είναι γεγονός αναµφισβήτητο ότι η δικαιοσύνη µπορεί να σταµατήσει κάθε αυθαιρεσία της εκτελεστικής εξουσίας. Μπορεί να αποτρέψει τον εκτραχηλισµό του ήθους και ύφους της εξουσίας και την έκπτωση της δηµόσιας ηθικής. Αρκεί βέβαια να υπάρχει ανεξάρτητη, αδέκαστη και αντικειµενική δικαιοσύνη.
Επικρατεί λοιπόν ένα καθεστώς που όχι µόνο δεν καθιστά διακριτή την ανεξαρτησία των τριών εξουσιών, αλλά δηµιουργεί και ένα αίσθηµα δυσπιστίας στην κοινωνία. Μια δυσπιστία που έχει πάρει µόνιµο χαρακτήρα και τις συνέπειες της τις βλέπουµε µε την τεράστια αποχή του εκλογικού σώµατος στις εκλογές. Η δυσπιστία εξανεµίζει κάθε ελπίδα του πολίτη για ένα κράτος δικαίου. ∆υστυχώς όµως τα συντάγµατα δεν καταρτίζονται για να αντιµετωπίσουν το πνεύµα της δυσπιστίας, αλλά πάνω σε αρχές για να λειτουργεί κράτος δικαίου και µια ευνοµούµενη πολιτεία. Όταν αυτές οι αρχές δεν γίνονται σεβαστές από την εξουσία, τότε κυριαρχεί το πνεύµα της δυσπιστίας. Μόνο λοιπόν µε τη λειτουργία ενός κράτους δικαίου η δυσπιστία παραµερίζεται ακόµα και σαν σκέψη.
∆ΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΧΟΥΝΤΑ
Είναι γεγονός ότι όταν τα αυταρχικά καθεστώτα θέλουν να επιβληθούν, εκµεταλλεύονται τη δικαστική εξουσία. Θέλουν να ρίξουν τις ευθύνες τους στη δικαιοσύνη, γιατί αφ’ ενός θέλουν να περάσουν τον αυταρχισµό τους µέσα από τη δύναµη της δικαιοσύνης και αφ’ ετέρου θέλουν να επικαλεσθούν κάποιο άλλοθι για τον αυταρχισµό, διακηρύσσοντας ότι η δικαιοσύνη είναι ανεξάρτητη και δεν επιδέχεται κριτική.
Ας θυµηθούµε τη δράση του παρακράτους στη δολοφονία Λαµπράκη. Ξεκίνησαν το σχέδιο της συγκάλυψης µε τη στάση του Αρείου Πάγου. Ήθελαν να χαρακτηρισθεί η δολοφονία σαν τροχαίο ατύχηµα και ξεκίνησαν µε τον εισαγγελέα τον Α.Π. Κ. Κόλλια. Ο πρώτος πρωθυπουργός της Χούντας έδινε οδηγίες σε ένα δικαστή λέγοντας: «Έτσι και έτσι θα λυθεί το θέµα και αυτές είναι οδηγίες τις οποίες σου δίνω ως εισαγγελεύς του Αρείου Πάγου» (πρακτικά της Βουλής, 10/5/75, σελ. 610).
Στη δύναµη της δικαιοσύνης στήριξε την εδραίωση της η επτάχρονη δικτατορία. Το ανόσιο πραξικόπηµα το κάλυψαν µε το κύρος τους ο τότε εισαγγελέας τον Α.Π. και 5 αρεοπαγίτες που έγιναν µέλη της πρώτης δικτατορικής κυβέρνησης. ∆ικαστές µετείχαν είτε σαν πρόεδροι είτε σαν επίτροποι στη σύνθεση των έκτακτων στρατοδικείων και καταδίκαζαν σε πολυετείς φυλακίσεις τους αγωνιστές της ∆ηµοκρατίας. ∆ικαστής ήταν ο φοβερός Λιαπης, που πέρασε από τα Χανιά ως εισαγγελέας που ήθελε όλοι οι αγωνιστές που δίκαζε να καταδικαστούν σε… θάνατο!
Η φοβερή απόφαση του Αρείου Πάγου κάλυψε τη βδελυρή πράξη του αποκεφαλισµού του συµβουλίου επικρατείας από τη Χούντα. ∆ικαστές του Α.Π. ήσαν αυτοί που επικύρωσαν τα δύο δηµοψηφίσµατα της Χούντας, που έβαζαν για πάντα στον «γύψο» τον ελληνικό λαό.
Με θλίψη παρακολουθούσε ο λαός µας από την τηλεόραση το γελοίο θέαµα µέσα στη Μητρόπολη της παράδοσης του τελευταίου κατασκευάσµατος της Χούντας από τον Άρειο Πάγο.
Όλα αυτά τα γεγονότα έχουν δηµιουργήσει ένα πνεύµα δυσπιστίας για ένα ανώτατο δικαστήριο.
Και δεν µπορεί ο λαός να σιωπά. Αλίµονο για το µέλλον του τόπου, εάν ο λαός µας απεµπολήσει το δικαίωµα της κριτικής. Έχει καθήκον και δικαίωµα ο λαός, όπως αναφέρεται στο τελευταίο άρθρο του συντάγµατος, να αντιστέκεται µε όλα τα µέσα σε κάθε ενέργεια των εξουσιών που υποσκάπτουν τα θεµέλια της ∆ηµοκρατίας. Το έργο της δικαιοσύνης είναι καθοριστικό για τη λειτουργία ενός κράτους δηµοκρατικού και γι’ αυτό οι αποφάσεις της που το αφορούν δεν µπορεί να περάσουν απαρατήρητες. Όλες οι εξουσίες υπόκεινται στην κριτική και δεν θα πρέπει να διαµαρτύρονται. Η εκτελεστική εξουσία κρίνεται από τον λαό και η δικαστική εξουσία λαµβάνει αποφάσεις στο όνοµα του λαού. Αυτός λοιπόν ο λαός είναι ο κριτής τους και κυρίαρχος για την οικοδόµηση και προστασία της ∆ηµοκρατίας. Εάν εγκαταλείψει αυτές τις ιδιότητές του ο λαός, τότε θα επικρατήσει η εξουσία της αυθαιρεσίας. ∆εν θα πρέπει λοιπόν να ανησυχεί η δικαιοσύνη από τον λαό. Αυτός ο λαός έχει τη δύναµη να αντιδράσει σε κάθε προσπάθεια της εκτελεστικής εξουσίας, να εµπλέξει τη δικαιοσύνη, για να τη βγάλει από κάποιο πολιτικό αδιέξοδο.
Οι δικαστές θα πρέπει να χαίρονται όταν βλέπουν ότι ο λαός αντιστέκεται στην κατάλυση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης από τις παρεµβάσεις της εκτελεστικής εξουσίας. Η δύναµη του λαού είναι η πιο στέρεα βάση για µια δηµοκρατική πολιτεία. ∆υστυχώς όµως υπάρχει και σήµερα δυσπιστία για την ανεξαρτησία της δικαστικής εξουσίας. Μια χώρα που ο λαός της έζησε τον ευτελισµό της δικαιοσύνης από τους δικτάτορες, θα πρεπε το πολιτικό σύστηµα να σέβεται την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης.
Όλοι οι Έλληνες έµειναν κατάπληκτοι και ιδιαίτερα όσοι χειρίζονται θέµατα δικαιοσύνης από την ταχύτητα της έκδοσης της απόφασης του Αρείου Πάγου, µε την οποία άνοιξε ο δρόµος στα funds για να πάρουν τα σπίτια και να ξεσπιτώσουν τους πτωχευµένους Έλληνες. Αυτούς του Έλληνες που η οικονοµική πολιτική των κυβερνήσεων τους οδήγησε στην πτώχευση. Ναι, τα κόµµατα που χρωστούν 1 δισεκ. και θα πρεπε να είχαν κατασχεθεί ακόµα και οι… επιγραφές τους και δεν τους µιλά κανένας, οδήγησαν τους Έλληνες στη φτώχεια. Και αντί να τους συµπαρασταθούν άνοιξαν τον δρόµο στα funds για να εµπορευµατοποιήσουν τον πόνο του Έλληνα, επισπεύδοντας τον ξεσπιτωµό του.
Ναι, ο Άρειος Πάγος υποστήριξε τα “κοράκια” που αγόρασαν µε τα λεφτά του κράτους 10% τα δάνεια και ζητούν το 100%. Μια απόφαση που εκδόθηκε σε 15 µέρες, ενώ ο Άρειος Πάγος χρειάζεται περίπου 2 χρόνια για άλλες υποθέσεις. Αλήθεια, γιατί τα “κατώτερα” δικαστήρια έχουν προστατέψει από τον ξεσπιτωµό χιλιάδες οικογένειες και ο Άρειος Πάγος ακολουθεί ανάλγητες αποφάσεις. Σαν να µην υπάρχει και λαός!
ΘΕΜΑ ΥΠΟΚΛΟΠΩΝ
Σήµερα απασχολεί το πολιτικό σύστηµα το τεράστιο θέµα των υποκλοπών. Και είναι σηµαντικό γιατί αφορά τον σεβασµό στην ελεύθερη έκφραση, που αποτελεί το θεµέλιο της ∆ηµοκρατίας. ∆υστυχώς πάλι συναντούµε τον Άρειο Πάγο. Είναι τυχαίο γεγονός; Ήλθε λοιπόν το πόρισµα του Α.Π. και ξεσήκωσε θύελλα διαµαρτυριών, αφού έβαλε αυτό το µεγάλο σκάνδαλο στο αρχείο.
Σαν να µη συνέβη τίποτα. Αν είναι δυνατόν!
Αν συνέβαινε σε άλλη χώρα δηµοκρατική, θα υπήρχαν µεγάλες πολιτικές εξελίξεις. Στην Ελλάδα τη χώρα της… ∆ηµοκρατίας δεν συνέβη κάτι το αξιόλογο. Έτσι µας είπε η δικαιοσύνη!
Είναι γεγονός ότι έγιναν παρακολουθήσεις και που παραδέχθηκε ο πρωθυπουργός ζητώντας συγγνώµη από τον αρχηγό του ΠΑΣΟΚ και ασθµαίνοντας “αποκεφάλισε” δύο στενούς του συνεργάτες. Τον διοικητή της Ε.Υ.Π. και τον γενικό γραµµατέα ανιψιό του. Όπως αποδείχθηκε όµως οι παρακολουθήσεις δεν έγιναν µόνο στον Ανδρουλάκη. Αυτό αποδείχθηκε από την Αρχή Προστασίας Προσωπικών ∆εδοµένων. Γίνονταν παρακολουθήσεις και σε υπουργούς, δικαστικούς, δηµοσιογράφους και σε στρατιωτικούς. Αυτές οι υποκλοπές γίνονταν ταυτόχρονα από την Ε.Υ.Π. και το παράνοµο Predator. Αυτά λέει το πόρισµα της αρχής προστασίας προσωπικών δεδοµένων. Μια ανεξάρτητη αρχή που προστατεύεται από το Σύνταγµα της χώρας και που ήθελαν να… κρεµάσουν τον διοικητή της, διότι δεν συνεµορφώθη προς τις υποδείξεις. Γιατί σαν ένας έντιµος δικαστής, ακολουθώντας τον δρόµο που χάραξε ο Τερτσέτης, ήθελε να επιτελέσει το χρέος του απέναντι στη δικαιοσύνη και τη δηµοκρατία.
Οι αντιφάσεις σ’ αυτή την πολύκροτη υπόθεση είναι αδιαµφισβήτητες.
Λέγεται ότι η κυβέρνηση δεν γνώριζε την ύπαρξη του παράνοµου λογισµικού Predator. Και όµως ο γενικός γραµµατέας του υπουργείου Εξωτερικών το έστειλε εγγράφως σε δικτατορικά καθεστώτα της Αφρικής. Μάλλον θα πίστευε ότι µε τέτοια συστήµατα αποκαθίσταται η… ∆ηµοκρατία. Κάναµε δηλαδή και εξαγωγή. Λέγεται ότι κλήθηκε ο Ανδρουλάκης για να του δοθούν οι λόγοι της παρακολούθησης του, αλλά δεν ανταποκρίθηκε. Και όµως υπάρχουν αποφάσεις της Αρχής Προστασίας ∆εδοµένων και ακόµα του Συµβουλίου Επικρατείας που εγκρίνουν την αίτηση του και δίνουν εντολή στην Ε.Υ.Π. να δώσει τους λόγους της παρακολούθησης του και η Ε.Υ.Π. το αρνείται. Να σηµειωθεί ότι ο πρωθυπουργός είναι προϊστάµενος της Ε.Υ.Π.
Λέγεται ότι είναι νόµιµη η παρακολούθηση από την Ε.Υ.Π. όταν συντρέχουν λόγοι εθνικής ασφάλειας. ∆εν θα πρέπει να µάθουν οι Έλληνες ποιοι ήσαν οι σοβαροί εθνικοί λόγοι που παρακολουθούνται αυτοί που διαδραµατίζουν σοβαρό ρόλο στην πολιτική και ασφάλεια της χώρας; Γιατί αφορούσε υπουργούς, δικαστικούς, αρχηγό κόµµατος, αρχηγό των Ενόπλων ∆υνάµεων. ∆εν θα πρέπει ο λαός να γνωρίζει για ένα πολιτικό που του ζητά να τον κυβερνήσει, ποιοι εθνικοί λόγοι επέβαλαν την παρακολούθησή του; ∆ηλαδή θα αιωρείται για πάντα η σκέψη ότι αυτός ο πολιτικός είναι εθνικά επικίνδυνος; ∆εν θα πρέπει ο λαός να γνωρίζει για τον αρχηγό των Ενόπλων ∆υνάµεων, που ήταν υπεύθυνος για την ασφάλεια της χώρας, ποιοι ήσαν οι εθνικοί λόγοι που έπρεπε να παρακολουθείται; ∆ηλαδή ζούσαµε σε µια χώρα γεµάτη κατασκόπους και “δοκιµαστικά” στήθηκε το δίκτυο της παρακολούθησης;
Για όλα αυτά τα ερωτήµατα θα πρεπε η δικαιοσύνη να απαντήσει. Αυτή εξάλλου είναι η αποστολή της και όχι να “πετάξει” ένα τεράστιο θέµα στο αρχείο. Με το πόρισµα του ο Άρειος Πάγος µας λέει ότι όλα έγιναν νόµιµα, ότι δεν υπάρχουν πολιτικές ευθύνες ότι κάποιοι… χοµπίστες έκαναν παρακολουθήσεις µε το Predator συγχρόνως µε την Ε.Υ.Π. (27 φορές) και θα διωχθούν µε πληµµέληµα και βάζει στο αρχείο την υπόθεση.
Μ’ αυτό το πόρισµα ο Άρειος Πάγος έγινε «βασιλικότερος του βασιλέως». Τέτοιο πόρισµα ούτε η κυβέρνηση θα µπορούσε να εκδώσει. Θα έπρεπε άµεσα ο πρωθυπουργός να ζητήσει “συγγνώµη” από τους δύο συνεργάτες του που απέπεµψε, που τους “φόρτωσε” την ευθύνη. Εξάλλου δεν θα πρέπει ο λαός να µάθει ποιος έδωσε εντολή σε αυτά τα 4 άτοµα να κάνουν παρακολουθήσεις µε το Predator;
Η δικαιοσύνη είναι υποχρεωµένη να απαντήσει.
Λέγεται ότι γίνεται κριτική στη δικαιοσύνη όταν δεν µας αρέσουν οι αποφάσεις. Στην προκειµένη περίπτωση επιβάλλεται η κριτική γιατί πρόκειται για µια υπόθεση που αφορά την ευνοµούµενη πολιτεία, που αφορά την ελεύθερη σκέψη, την εθνική µας ασφάλεια. Που αφορά το κράτος δικαίου, που αφορά την ίδια τη δηµοκρατία. Η ∆ηµοκρατία δεν είναι ιδιοκτησία των κοµµάτων. Είναι το πολίτευµα της καθολικής ψήφου και της καθολικής αξιοπρέπειας. Μόνο αυτή έχει την ηθική δύναµη για να δώσει στον λαό ελπίδα και προοπτική. ∆εν αποτελεί ιδιοκτησία των κοµµάτων και οφείλουν να πολιτεύονται όχι για να ικανοποιήσουν τον εγωισµό τους, αλλά µε φρόνηση και όχι µε την πειθώ της παραπλάνησης.
Μπήκε λοιπόν η υπόθεση των υποκλοπών στο αρχείο.
Είναι όµως ιστορικά βεβαιωµένο ότι όλα τα σηµαντικά γεγονότα που συντάραξαν τη δηµόσια ζωή (υπόθεση Πολκ, υπόθεση Λαµπράκη) δεν µπόρεσαν να τα αρχειοθετήσουν και να τα κλείσουν. Γιατί η ιστορία µας δεν αρχειοθετείται!
Σήµερα εορτάζουµε τα 50 χρόνια της ∆ηµοκρατίας.
Τέτοια γεγονότα σαν τις παρακολουθήσεις δεν τιµούν τη ∆ηµοκρατία. ∆ιότι οι παρακολουθήσεις είναι γνώρισµα αυταρχικών καθεστώτων. Εµείς που ζήσαµε το αυταρχικό καθεστώς της δικτατορίας, συνιστούµε στις νεώτερες γενιές να παραδειγµατιστούν από τις αιτίες που οδήγησαν στην κατάλυση της ∆ηµοκρατίας.
∆ιαφορετικά ο τόπος δεν έχει δηµοκρατικό µέλλον.
Θα “στραπατσάρονται” οι δηµοκρατικοί θεσµοί και λίγοι θα δίνουν σηµασία!
*Ο Βασίλης Πεντάρης είναι π. Βουλευτής Χανίων
