Ο ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ
(2016 ΕΓΧ 128’)
Περιπέτεια εγκλήματος, βασισμένη στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Ντένις Λεχέιν
Σκην.: Μπεν Άφλεκ Μουσ.: Χάρι Γκρέγκσον Γουίλιαμς Ηθ.: Μπεν Άφλεκ, Ελ Φάνινγκ, Σκοτ Ίστγουντ, Ζόι Σαλντάνα, Κρις Σάλιβαν, Σιένα Μίλερ, Άντονι Μάικλ Χολ, Μπρένταν Γκλίσον, Κρις Κούπερ
Το Αμερικάνικο όνειρο… έχει σκληρό αντίτιμο…
Η ποτοαπαγόρευση έχει ως αποτέλεσμα την άνθιση ενός ολόκληρου δικτύου παράνομων αποστακτηρίων, υπόγειων μπαρ, γκάνγκστερ και διεφθαρμένων αστυνομικών. Ο Τζο Κάφλιν, ο μικρότερος γιος ενός διακεκριμένου Αστυνόμου της Βοστόνης, έχει επιλέξει ένα τρόπο ζωής, που διαφέρει από την αυστηρή και καθώς πρέπει ανατροφή του. Έχοντας, ήδη, στον ενεργητικό του πλειάδα μικροκλοπών, ο Τζο, εργάζεται για έναν από τους πλέον διαβόητους μαφιόζους της περιοχής, με αποτέλεσμα να απολαμβάνει τη χλιδή, την ένταση, αλλά και την κακή φήμη του παρανόμου. Όμως, η ζωή στη σκοτεινή πλευρά έχει το δικό της τίμημα…
Μετά το βραβευμένο με Όσκαρ, «Argo» (2012), αλλά και το εκκωφαντικό «Η Πόλη» (2010), ο Μπεν Άφλεκ επιστρέφει στην καρέκλα του σκηνοθέτη, με το ατμοσφαιρικό μυθιστόρημα εποχής του Ντένις Λεχέιν, συγγραφέα των μετέπειτα μεγάλων κινηματογραφικών επιτυχιών «Το Μυστικό Ποτάμι», «Gone Baby Gone» και «Το Νησί των Καταραμένων».
Πρόκειται για μια επική ιστορία, στα σπλάχνα της οποίας παρελαύνουν πιστοί φίλοι και ανάλγητοι εχθροί, σκληροί έμποροι αλκοόλ και σαγηνευτικές, μοιραίες γυναίκες, θρησκόληπτοι ευαγγελιστές και αδυσώπητοι συμμορίτες, που ωστόσο, όλοι τους μάχονται για ένα σκοπό: να κατακτήσουν το Αμερικάνικο όνειρο, με οποιεσδήποτε συνέπειες στον προσωπικό τους κόσμο…
Η σκληρή περίοδος της ποτοαπαγόρευσης…
Η ποτοαπαγόρευση ξεκίνησε με την επικύρωση της 18ης τροπολογίας, η οποία απαγόρευσε την παραγωγή, την πώληση ή τη μεταφορά των αλκοολούχων ποτών στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι οργανισμοί εναντίον του αλκοόλ έδωσαν ώθηση στην τροποποίηση, το 1919, παίζοντας με το φόβο για την ηθική παρακμή, μιας χώρας, που μόλις βγήκε από τον πόλεμο. Ο νόμος Volstead, καθόρισε τους κανόνες επιβολής της απαγόρευσης και τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 1920 για να καταργηθεί οριστικά, στις 5 Δεκεμβρίου του 1933.
Η κάθε απαγόρευση, όμως, έχει και το αντίστοιχο τίμημα. Η σκληρή αυτή επιβολή κατάφερε μεν να επιβραδύνει το λαθρεμπόριο αλκοόλ, ωστόσο τα συνδικάτα του εγκλήματος, απάντησαν με κλοπές μαζικής ποσότητας αλκοόλ, που χρησιμοποιούνταν για την βιομηχανική παραγωγή βαφών και καυσίμων, με στόχο, την επανασύνθεσή του σε πόσιμη ύλη.
Τα παράνομα ποτά πωλούνταν σε 30 χιλιάδες σημεία, ενώ τα αντίστοιχα σημεία ήταν μόλις τα μισά, κατά τις μέρες της νομιμότητάς του. Ταυτόχρονα, και εξαιτίας της τεράστιας οικονομικής ύφεσης, υπήρχε τρομακτική ανεργία, με αποτέλεσμα, κατά την παράνομη διακίνηση του αλκοόλ, την αξιοποίηση δεκάδων χιλιάδων άνεργων, που ασφαλώς, ένιωθαν ευγνωμοσύνη σε αυτούς που τους προσέλαβαν. Παράλληλα, η διαφθορά άρχισε να εξαπλώνεται με ταχύτατους ρυθμούς. Το ουίσκι διατίθονταν νόμιμα από τα φαρμακεία, ενώ αμέτρητοι γιατροί και χημικοί έκαναν τεράστιες περιουσίες, παρέχοντας συνταγές –όχι πάντα αυθεντικές- για την κατασκευή του. Επειδή οι αστυνομικοί αμείβονταν ελάχιστα, ο ένας μετά τον άλλον υπέκυπταν στη διαφθορά, αστυνομεύοντας πλημμελώς τις περιοχές και δεν επενέβαιναν, ώστε να κλείσουν τα παράνομα αποστακτήρια ή μπαρ. Χαρακτηριστική ήταν η δήλωση του περιβόητου Αλ Καπόνε, που μεγαλόστομα και με παροιμιώδη ειρωνεία είπε ότι: «…έχω στα μισθολόγιά μου τη μισή αστυνομία του Σικάγο…»
Στην πρώτη περίοδο της ποτοαπαγόρευσης, (1920-1927) οι θάνατοι από ασθένειες, συνδεδεμένες με τη χρήση αλκοόλ, μειώθηκαν κάθετα, καθώς επίσης και οι δείκτες της εγκληματικότητας. Από το 1927 και μετά, όμως, οι θάνατοι άρχισαν και πάλι να αυξάνονται λόγω της παράνομης διακίνησης αλκοολούχων ποτών, ενώ αυξήθηκαν οι τυφλώσεις και οι παραλύσεις από τα ποτά ‘μπόμπες’. Παράλληλα, ενώ οι ΗΠΑ από το 1929 βρέθηκαν στη δίνη του οικονομικού κραχ, το κράτος ζημιώθηκε φορολογικά με δύο τρόπους: αρχικά, χάθηκαν 6,5 δις δολάρια από φόρους νόμιμης πώλησης των ποτών, ενώ ανυπολόγιστες παραμένουν οι απώλειες από φόρους, που δεν εισπράχτηκαν ποτέ από την παράνομη πώληση.
Ενώ πριν την ποτοαπαγόρευση οι απόψεις των πολιτών, σύμφωνα με τις σφυγμομετρήσεις, ήταν 75% υπέρ της απαγόρευσης, αργότερα τροποποιήθηκαν, εξαιτίας της μεγάλης αύξησης της εγκληματικότητας. Έτσι, η ποτοαπαγόρευση ‘έκλεισε’ στο μεγαλύτερο μέρος των ΗΠΑ, στις 5 Δεκεμβρίου 1933, με τελευταία την Πολιτεία του Μισισιπή, που νομιμοποίησε το αλκοόλ μετά από 33 ολόκληρα χρόνια.
Η στενή σχέση της ποτοαπαγόρευσης με τον κινηματογράφο…
Η απαγόρευση σαφώς και είχε άμεση συνάφεια –πολιτικά, κοινωνικά, οικονομικά και ασφαλώς ιδεολογικά-, με τη σκοτεινή αυτή περίοδο η οποία, εκτός των άλλων, δημιούργησε εξαιρετικά σκληρές αντιμαχίες ανάμεσα στις οργανωμένες ή όχι, συμμορίες της εποχής. Αυτή, λοιπόν η εποχή είναι και η προγεννητική περίοδος του φιλμ-νουάρ. Σε κάθε σχεδόν φιλμ-νουάρ, μέσα από τις επικίνδυνες μυθοπλασίες, παρατηρούμε συνεχή κατανάλωση παράνομων ποτών, χαρακτηριστική χρήση του καπνού, ζοφερή σκούρα φωτογραφία και ασφαλώς, το βασικότερο χαρακτηριστικό του νουάρ, τις μοιραίες γυναίκες. Εκατοντάδες ήταν οι ταινίες που αναπαράστησαν την εποχή της ποτοαπαγόρευσης, τόσο κατά την περίοδο της, όσο και αργότερα, όταν το χόλιγουντ πέρασε στην επόμενη γενιά.
Για τη σωστή διαχείριση της μνήμης και την επαναφορά, φόρο τιμής, σε έναν κινηματογράφο που σιγά σιγά απομακρύνεται από τις επιλογές του κοινού, παραθέτω μια χρονολογική σειρά προσωπικής επιλογής –ανάμεσα στις αμέτρητες- συνδεδεμένων άμεσα με την ποτοαπαγόρευση και την άνθηση των εγκληματικών συνδικάτων.
-«Ο σημαδεμένος» (1932) του Χάουαρντ Χοκς, με τον Πολ Μιούνι.
-«Η πόλη του αίματος» (1939) του Ραούλ Γουόλς, με τους Τζέιμς Κάγκνεϊ και Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ.
-«Ο γκάνγκστερ με το παιδικό πρόσωπο» (1957) του Ντον Ζίγκελ, με το, Μίκι Ρούνεϊ
-«Μερικοί το προτιμούν κρύο» (1959) του Μπίλι Γουάιλντερ, με τους Μέρλιν Μονρόε και Τζακ Λέμον.
-«Αλ Καπόνε» (1959) του Ρίτσαρντ Γουίλσον, με τον Ροντ Στάιγκερ.
-«Ντίλινγκερ» (1973) του Τζον Μίλιους, με τον Γουόρεν Όουτς.
-«Κάποτε στην Αμερική» (1984) του Σέρτζιο Λεόνε, με τους Ρόμπερτ ντε Νίρο και Τζέιμς Γουντ.
-«Κότον Κλαμπ» (1984) του Φράνσις Φορντ Κόπολα, με τον Ρίτσαρντ Γκιρ.
-«Οι αδιάφθοροι» (1987) του Μπράιαν Ντε Πάλμα, με τους Κέβιν Κόστνερ, Σον Κόνερι και Ρόμπερτ Ντε Νίρο.
-«Το πέρασμα του Μίλερ» (1990) των Τζόελ και Ίθαν Κοέν, με τον Γκάμπριελ Μπερν και Τζόνι Τορτούρο.
-«Σφαίρες πάνω από το Μπρόντγουεϊ» (1994) του Γούντι Άλεν.
-«Δημόσιος Κίνδυνος» (2009) του Μάικλ Μαν.
Όπως προανέφερα, χιλιάδες είναι οι ταινίες που αφορούν στη 13χρονη σκοτεινή περίοδο της ποτοαπαγόρευσης, ωστόσο όλες διαθέτουν κοινά χαρακτηριστικά όπως: η οικονομική ύφεση και η απόλυτη διαφθορά.
