Τα παλιότερα χρόνια -τότε που δεν υπήρχε το αυτοκίνητο- ξεκινούσαν με τα πόδια από όλα τα κοντινά χωριά να έρθουν εδώ φορτωμένοι οι περισσότεροι με λαμπάδες για να εκπληρώσουν κάποιο τάμα, να προσκυνήσουν τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας και να επικαλεστούν τη βοήθειά της.
Λένε πως την έκτισε ο Αγιος Ιωάννης ο Ξένος εκεί γύρω στον 11ο αιώνα. Παλιοί Ασηγωνιώτες μου έλεγαν πως μαζί με την Παναγία στα Μυριοκέφαλα έκτισε και μια εκκλησία στην περιοχή της Ασηγωνιάς στη θέση “Σκάφες”. Εκεί όπως λένε υπήρχε το χωριό ή κάποια γειτονιά του χωριού. Από αυτή την εκκλησία σώζεται μόνο ένας τοίχος και είναι αφιερωμένος στον αη Γιάννη.
Πολύ παλιά κάποιος γέρος Ασηγωνιώτης που έχει “φύγει” τώρα και αρκετές δεκαετίες μου είπε πως τα παλιά χρόνια ένας ασκητής ήρθε στο χωριό και έμεινε έναν χρόνο σε μια σπηλιά στον Πρινέ και μετά έφυγε. Εγώ αυθαίρετα και λαογραφικά θα το συνέδεα με τον Αγιο Γιάννη τον Ξένο.
Μάλιστα συνεχίζοντας τη σκέψη μου πιστεύω πως ο Σταυρός που βρίσκεται πάνω στην εκκλησούλα του Τιμίου Σταυρού ίσως να ήταν δικός του και τον άφησε εκεί φεύγοντας ποιος ξέρει! Πάντως η παράδοση μας λέει πως ο Σταυρός προέρχεται από ασκητή που ασκήτεψε στον “Πρινέ”.
Ο Ασηγωνιώτης και γενικά ο Σφακιανοριζίτης βοσκός, έχει μια βαθιά πίστη για την Παναγία τη Μυριοκεφαλίτισσα. Χαρακτηριστικό πόσο βαθιά ριζωμένη είναι η πίστη στην Παναγία, φαίνεται από ένα γράμμα, μου έστελνε συχνά τέτοια γράμματα για να μου ανακοινώσει τα γεμάτα λεβεντιά νεοριζίτικά του ο φίλος μου ο Νίκος ο Ψαρός από τ’ Ασκύφου, που “έφυγε” νωρίς. Εγραφε λοιπόν στο γράμμα “Τση Μυριοκεφαλίτισσας 9 του Σεπτέμβρη”. Κατά βάθος ο Σφακιανοριζίτης έχει και κάποιο φόβο.
Οταν ήταν υποχρεωμένος να “ξεκαθαριστεί” στην Παναγία και να πάρει όρκο “πως δεν φταίει για τα οζά πού τονε μπλέκουνε” πως έκλεψε, δεν δέχονταν επουδενί να ορκιστεί στην Παναγία, αν ήταν βέβαια φταίχτης.
Αν όχι, τότε πήγαιναν στην Παναγία και ορκιζόταν μπροστά στην εικόνα και τότε ο παθών ήταν βέβαιος πως “δεν ντον φταίει”. Γέμιζε λοιπόν ο περίβολος και τα παράσπιτα της εκκλησίας από προσκυνητές από όλα τα γυρόχωρα από την Ασηγωνιά, τα χωριά των Σφακίων, τα Ρεθεμνιώτικα χωριά, μα και τα χωριά του Αποκόρωνα.
Εχω και εγώ μια ιδιαίτερη σχέση με την Παναγία. Στα πολύ μικράτα μου ήμουνα 1 – 2 χρονών, έπαθα κάποια παιδική αρρώστια. Εκεί γύρω στην παραμονή της γιορτής της Παναγίας η κατάστασή μου φαίνεται πως ήταν αρκετά σοβαρή και έτσι έδωσε και ο πατέρας μου τη συγκατάθεσή του.
– Γιάννη το κοπέλι δεν είναι καλά… και είναι κι αβάφτιστο. Είναι αμαρτία να το ’χουμενε ετσα. Να το πάω στη Μπαναγία να βρω κιανένα να το βαφτίσω.
– Είντα να σου πω Στελιανή. Αμε το κι η Παναγία να βοηθήσει.
Με πήρε στα χέρια της η μάνα μου και με πήγε στην Παναγία με τα πόδια.
– Ποιος θέλει να βαφτίσει ετουτονέ το κοπέλι!! φώναξε.
Βρέθηκε ο νονός μου εκείνη τη στιγμή και έτσι απλά και απέριττα βαφτίστηκα στη Μυριοκεφαλίτισσα. Οπως με διαβεβαίωνε η μάνα μου.
– Μόλις εβάλενε ο παπάς το κοπέλι στη γκολυμπήθρα εγινήκενε καλά! Επήρα το ύστερα από τα χέρια του σύντεκνου και το ’φερα στο χωριό και ήτανε τελείως καλά. Παναγία μου! Ελεγε και ξανάλεγε!
Εγώ για να συνεχίσω την παράδοση βάφτισα το Γιάννη μου στην Παναγία τη Μυριοκεφαλίτισσα! Θυμάμαι όταν αναλύκωνα πως πηγαίναμε με τα άλλα κοπέλια, με τα πόδια βέβαια. Εγώ πήγαινα με το Μπικαντρουλή, τον παιδικό μου φίλο. Θυμάμαι πως σχεδόν κάθε μαγαζί, είχε γλέντι φέτος την παραμονή έτυχε να έχω κάποια δουλειά στο Ρέθυμνο. Μου έκανε εντύπωση πως ο δρόμος ήταν “γεμάτος” από προσκυνητές που πήγαιναν με τα πόδια στην Παναγία για να εκπληρώσουν κάποιο τάμα. Μάλιστα παρατήρησα πως οι περισσότεροι ήταν νέοι.
Σταμάτησα και ρώτησα κάποιους που περνούσαν εκείνη τη στιγμή.
– Πάτε στα Μυριοκέφαλα στην Παναγία. Εσύ κοπελιά γιάντα πάεις ξυπόλυτη;
– Εγώ έχω τάμα, γιατί με βοήθησε η Παναγία και μπήκα στο Πανεπιστήμιο! και συνέχισε.
Εκανα τάξιμο στην Παναγία να πηγαίνω με τα πόδια κάθε χρόνο τση χάρης Της, όσα χρόνια είμαι στο Πανεπιστήμιο!
Ανήμερα της Χάρης της ξεκινήσαμε με την Κατερίνα να ανάψουμε ένα κερί και να προσκυνήσουμε τη θαυματουργή εικόνα!
Ηταν όπως κάθε χρόνο η αυλή γεμάτη από προσκυνητές.
Περιμέναμε να τελειώσει η λειτουργία και μετά το αντίδωρο πήραμε τον δρόμο της επιστροφής.
Υ.Γ. Ούλες τση πλια νέες “Ιστορίες τσ’ Ασηγωνιώτικης Ρίζας” τση πρεμάζωξα και τσ’ έκαμα βιβλίο. Το 4ο της σειράς με τίτλο “Μαδαρίτικα αναστορήματα” και το διαθέτουν τα βιβλιοπωλεία: “Πετράκη” στα Χανιά και στο “Κλαψινάκη” στο Ρέθυμνο.
