Είναι γνωστό πως όσο ζούσε ο Βαν Γκογκ, τον θεωρούσαν αποτυχημένο. Εκείνο που ξένιζε τους «φιλότεχνους» της εποχής του ήταν πως ζωγράφιζε αντικείμενα χρώματος παρεμφερούς με εκείνου που είχε το φόντο του πίνακα. Εντελώς «λάθος» για τον 19ο αιώνα! Κλασικό παράδειγμα τα διάσημα πλέον ηλιοτρόπιά του (κίτρινο στο κίτρινο), αλλά και ακόμα πολλοί πίνακες όπως αυτοπροσωπογραφίες (μπλε πάνω στο μπλε). Μάλιστα, και παρά τις προσπάθειες του αδελφού του που ήταν έμπορος έργων τέχνης, ο ταλαίπωρος Βίνσεντ Βαν Γκογκ δεν κατάφερε να πουλήσει παρά μόνο έναν πίνακα όσο ήταν εν ζωή.
Ωστόσο χρειάστηκαν λίγες μόνο δεκαετίες μετά τον θάνατό του για να εκτοξευτεί η αξία των έργων του και το ταλέντο του να αναγνωριστεί παγκοσμίως. Σήμερα, οι πίνακές του, κοστίζουν εκατομμύρια και αποτελούν για τους συλλέκτες αντίστοιχα του «ιερού δισκοπότηρου». Το 2018 το τοπίο “Raccommodeuses de filets dans les dunes” (Γυναίκες που επισκευάζουν δίχτυα μέσα στις θίνες) το οποίο είχε φιλοτεχνηθεί τον Αύγουστο του 1882, πωλήθηκε κάτι παραπάνω από 7 εκατομμύρια ευρώ. Μάλιστα ο συλλέκτης που τον απέκτησε τελικά, «έδωσε μάχη» κατά τον οίκο δημοπρασιών που χαρακτήρισε «ρεκόρ» το ποσό.
Γεγονός παραμένει ότι η τέχνη είναι πάντοτε υποκειμενική και πως συνήθως οι μεγαλοφυΐες δεν αναγνωρίζονται στην εποχή τους. Πώς μπορεί λοιπόν να αποτιμήσει κάποιος ένα έργο τέχνης; Πόσα χρήματα φτάνει να κοστίσει ένας αυθεντικός Ντα βίντσι, Ραφαήλ, Ρέμπραντ ή Ρούμπενς; Ας δούμε παρέα μερικά από τα «χρυσά» έργα τέχνης που πωλήθηκαν σε δημοπρασίες.
Ραφαήλ, Κεφάλι νεαρού Αποστόλου (1519)
Τον Δεκέμβριο του 2012, ο οίκος δημοπρασιών Sotheby’s στο Λονδίνο πούλησε ένα σκίτσο του Ραφαήλ, που χρονολογείται τον 16ο αιώνα έναντι 47,8 εκατομμυρίων δολαρίων. Πριν το τελικό «χτύπημα» οι πλειοδότες «κονταροχτυπήθηκαν» μεταξύ τους για 17 λεπτά εκτινάσσοντας τελικά την αξία του πίνακα στο διπλάσιο από την αρχική πρόβλεψη του οίκου. Το σκίτσο αποτελεί μελέτη του ζωγράφου και αποτέλεσε προεργασία για τον τελευταίο του πίνακα, ο οποίος απεικόνιζε μια βιβλική σκηνή και φυλάσσεται στο Βατικανό.
Ραφαήλ, Κεφάλι Μούσας (1510)
Τον 16ο αιώνα, ο Πάπας Ιούλιος ΙΙ ανέθεσε στον Ραφαήλ τις τοιχογραφίες του Stanza Della Segnatura, της Παπικής βιβλιοθήκης όπου βρισκόταν και το ιδιαίτερο γραφείο του Πάπα. Το σκίτσο «κεφάλι Μούσας» αποτελεί προεργασία του μεγάλου έργου που τελικά ολοκλήρωσε ο Ραφαήλ, ένα από τα μεγαλύτερα κατορθώματα της Αναγέννησης το «The Parnassus» (Ο Παρνασός), μια τοιχογραφία που απεικονίζει τη μυθική ιστορία του ιερού βουνού όπου ο θεός Απόλλωνας ζούσε με τις 9 μούσες. Το υπέροχο σκίτσο είχε το 1725 στην κατοχή του ο ολλανδός συλλέκτης Gosuinus Uilenbroeck, στη συνέχεια πέρασε στα χέρια του Sir Thomas Lawrence και κατέληξε στον Βασιλιά Γουίλιαμ τον δεύτερο της Ολλανδίας. To 2009 το σκίτσο αυτό δόθηκε σε πλειστηριασμό από τον οίκο Christie’s. Τελικά πωλήθηκε έναντι 48 εκατομμυρίων δολαρίων σε ανώνυμο πλειοδότη που έδωσε την προσφορά του τηλεφωνικά!
Ρούμπενς, Ο Λωτ και οι κόρες του (1613)
Το 2016 ο πίνακας του Ρούμπενς «Ο Λωτ και οι κόρες του», μια βιβλική σκηνή που αναπαριστά την αποπλάνηση του Λωτ από τις κόρες του, πωλήθηκε από τον οίκο Christie’s του Λονδίνου έναντι 58,2 εκατομμυρίων ευρώ. Το έργο βρισκόταν για χρόνια σε ιδιωτική συλλογή και προηγουμένως είχε περάσει από τα χέρια του Αυτοκράτορα Ιωσήφ και του Τζον Τσόρτσιλ, του πρώτου Δούκα του Marlborough. Σήμερα, ο μυστηριώδης πλειοδότης που έδωσε κοντά 60 εκατομμύρια για το αριστούργημα του Ρούμπενς, έχει παραχωρήσει με μακροχρόνιο δανεισμό τον πίνακα στο εμβληματικό Metropolitan Museum of Art της Νέας Υόρκης.
Ρούμπενς, Η σφαγή των αθώων (1611)
Τον Ιούλιο του 2002 το αριστούργημα του Ρούμπενς «η σφαγή των αθώων» , που απεικονίζει τη βιβλική σκηνή βίαιης σφαγής στη Βηθλεέμ πωλήθηκε από τον Οίκο Sotherby’s για 76.5 εκατομμύρια. Το ποσό έδωσε ο καναδός επιχειρηματίας και συλλέκτης έργων τέχνης Kenneth Thomson, ο οποίος στη συνέχεια δώρισε το εκπληκτικό έργο στην Toronto’s Art Gallery στο Οντάριο του Καναδά.
Μποτιτσέλι, Πορτρέτο νεαρού άνδρα που κρατά μετάλλιο (1480)
Τον Ιανουάριο του 2021, πριν από λίγους μήνες δηλαδή, το αριστούργημα του Σάντρο Μποτιτσέλι «Πορτρέτο νεαρού άνδρα που κρατά μετάλλιο» πωλήθηκε από τον Οίκο Sotherby’s στην τιμή ρεκόρ των 92,2 εκατομμυρίων. Το σπάνιο πορτρέτο αγόρασε ένας μυστηριώδης ρώσος πλειοδότης, με τηλεφωνική προσφορά. Το τελικό ποσό ήταν κατά 12, 2 εκατομμύρια δολάρια μεγαλύτερο από την τιμή που ο οίκος θεωρούσε ότι θα πωληθεί ο πίνακας!
Ρέμπραντ, Πορτρέτα των Maerten Soolmans και Oopjen Coppit (1634)
Τον Φεβρουάριο του 2016 οι κυβερνήσεις της Ολλανδίας και της Γαλλίας, εκπροσωπώντας τα μουσεία Rijksmuseum στο Αμστερντάμ και Λούβρο στο Παρίσι ένωσαν δυνάμεις για να αποκτήσουν τα πορτρέτα των Maerten Soolmans και Oopjen Coppit, που φιλοτέχνησε το 1634 ο Ρούμπενς σε ηλικία μόλις 28 ετών! Τα σπανιότατα πορτρέτα, τα οποία είναι τα μόνα γνωστά πλήρους μήκους του καλλιτέχνη, αποφασίστηκε να εκτίθενται πάντα μαζί, τον μισό χρόνο στο Rijksmuseum και τον άλλο μισό στο Λούβρο.
Λεονάρντο Ντα Βίντσι, ο Σωτήρας του Κόσμου (1500)
Το αριστούργημα του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, που απεικονίζει τον Χριστό, είναι μακράν το πιο ακριβοπληρωμένο έργο που πωλήθηκε σε δημοπρασία. Το 2016 ο οίκος Christie’s στη Νέα Υόρκη έβγαλε σε πλειστηριασμό τον πίνακα για τον οποίο υπήρξαν σκληρές πλειοδοτήσεις που κράτησαν περί τα 19 λεπτά. Τελικά ο Πρίγκιπας της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμεντ μπιν Σάλμαν απέκτησε το έργο πληρώνοντας 450,3 εκατομμύρια δολάρια! Θέμα του πίνακα είναι ο Χριστός που σχηματίζει με το ένα του χέρι το σημείο του σταυρού και με το άλλο κρατά μια διάφανη σφαίρα. Πριν την πώλησή του ο πίνακας κοσμούσε την Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου. Το ενδιαφέρον είναι πως πολλοί ιστορικοί θεωρούν πως ο Λεονάρντο ίσως και να μην είναι ο δημιουργός του συγκεκριμένου έργου…
Για περισσότερες πληροφορίες, δείτε και τα:
www.cnn.gr/style/politismos/story/133168/van-gkogk-7-kai-pleon-ekatommyria-eyro-gia-ena-pinaka-toy
www.bbc.com/news/entertainment-arts-55839330
www.luxhabitat.ae/the-journal/top-10-most-expensive-paintings-in-the-world
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_most_expensive_paintings
