Στις αρχές του 20ου αιώνα παρά την πολιτική και οικονομική κρίση ,οι πνευματικοί άνθρωποι ασκούσαν σημαντική επιρροή στη διαδικασία της μόρφωσης , της παιδείας γενικότερα . Βέβαια η ζωή ήταν σε φανταστικό επίπεδο φτώχειας και μιζέριας, όπου όμως η αξιοπρέπεια και το ήθος ήσαν υψηλές αξίες της ζωής .
Ο οραματιστής εθνάρχης Ελευθέριος Βενιζέλος μέσα από τις αντιπαραθέσεις δημοτικιστών και καθαρευουσιάνων προχωρεί στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, που σε μια ταραγμένη πολεμική περίοδο, μέσα από νίκες και εθνικές συμφορές θα ολοκληρώσει το 1930 με υπουργό παιδείας τον Γ. Παπανδρέου.
Οι ασχολούμενοι με την ιστορία της παιδείας θα γνωρίζουν ονόματα όπως ο Μανώλης Τριανταφυλλίδης ,ο Δημήτρης Γληνός ο Αλ, Δελμούζος αλλά και δεκάδες άλλους καθηγητές και λογοτέχνες που είχαν θέσεις για τα εκπαιδευτικά θέματα της πατρίδας μας.
Η εκπαιδευτική πολιτική του Βενιζέλου ίδρυσε σχολεία παντού στην Ελλάδα, υποχρεωτική παιδεία, στα εξατάξια δημοτικά και δυνατότητα σε Γυμνάσια σε πόλεις και κωμοπόλεις, ανάπτυξη του Παν/μίου Θεσσαλονίκης –ιδρυμένο ήδη από τον Παπαναστασίου το 1925- που και έκτοτε υπήρξε στην πρωτοπορία κυρίως σε θέματα γλώσσας και επιστημών του πολιτισμού. Η καθιέρωση των σχολικών εφορειών θεσμοθετούσε την οικονομική συμμετοχή γονέων και κοινότητας.
Ιδιαίτερα όμως η φιλοσοφία της παιδείας-εκπαίδευσης είχε την προοπτική , μελέτης ικανοποίησης και των κοινωνικών αναγκών.
Χωρίς μακροπρόθεσμη προοπτική, τι εκπαιδευτικούς στόχους να θέσει ο εκάστοτε υπουργός παιδείας; Τι θα προβλέπουν τα αναλυτικά προγράμματα; Τι θα περιλαμβάνουν τα διδακτικά βιβλία; Αξιολόγηση ; ναι αλλά αν δεν ξέρομε που βαδίζομε; τι να αξιολογήσομε; Βασική αρχή κάθε εκπαιδευτικής πολιτικής είναι τι ανθρώπους ετοιμάζει για το μέλλον κοινωνικά αλλά και επαγγελματικά.
Στο ίδιο πνεύμα η μεταρρύθμιση του 1964 πάλι με τον Γ, Παπανδρεου ,ο οποίος ίδρυσε το παιδαγωγικό ινστιτούτο , υπενθυμίζομε τα μεγάλα ονόματα του Ευάγγελου Παπανούτσου και Λουκή Ακρίτα. Τότε καθιερώνονται οι πανελλήνιες εξετάσεις, αποδεσμευμένες από το απολυτήριο του Λυκείου- Εξετάσεις τον Σεπτέμβριο σχεδόν σε όλα τα μαθήματα, όλη την ύλη και με διαφορετικό συντελεστή.- και κατά τα πρότυπα και άλλων ευρωπαϊκών συστημάτων το Ακαδημαϊκό απολυτήριο με το γαλλικό όνομα Μπακαλορεά. Επίσης ιδρύονται τεχνικές σχολές και ανώτερα τεχνικά σχολεία και ενισχύονται ναυτικές στρατιωτικές και άλλες σχολές, Σιβιτανίδειος μικρό Πολυτεχνείο, κ.λ.π..
Την πορεία αυτής της ευρύτερα αποδεκτής ,εθνικής θα λέγαμε πολιτικής για την παιδεία δεν ανέτρεψε ούτε την πρώτη το καθεστώς Μεταξά -1936- –ούτε η δικτατορία του 1967. Τροποποιήσεις είχαμε, αλλά τα σχολεία είχαν κύρος προορισμό και προοπτική.
Η μεταβολή χωρίς όραμα αρχίζει από ένα λαϊκισμό με την μεταπολίτευση : τα πάντα χαλαρά και εύκολα μέχρι την απροκάλυπτη ασυδοσία.
Οι εισακτέοι στη Τριτοβάθμια εκπαίδευση 1965 ανέρχονταν στις 10.000 Μόλις 20 χρόνια αργότερο 1985 υπερβαίνουν τις 50.000!. Τα πανεπιστήμια και ΤΕΙ ιδρύονται το ένα μετά το άλλο. Τα πολυκλαδικά Λύκεια γρήγορα εγκαταλείπονται. Η αναδιανομή του εισοδήματος μέσω του πολλαπλασιασμού των φοιτητών και της απλοποίησης των εξετάσεων είναι ο ρουσφετολογικός στόχος του πολιτικού συστήματος . Από το 1990 κ. ε. οι εισακτέοι είναι περισσότεροι από τους υποψηφίους.
Κάποτε πριν το 1970 το θέμα των επιτυχόντων, άντε να δημοσίευε κάποια εφημερίδα στα ψιλά τα ονόματα . Γιατί έγινε πρώτο θέμα στην Ελληνική κοινωνία που ζεί εδώ και δεκαετίες στο ρυθμό των πανελληνίων; Αγωνία της οικογένειας, φροντιστήρια επί φροντιστηρίων εφημερίδες και η τηλεόραση κρατούν τον κύκλο του σχολικού χρόνου με μακρά δημοσιεύματα και εντυπωσιακούς τίτλους . Ο κάθε ένας στον μύθο της επιτυχίας του! συγγενείς και δήμαρχοι αλληλοσυγχαίρονται. Η ανεργία των παλαιών επιτυχόντων είναι για τους νέους μέλλον μακρυνό. Θρηνούμε: φεύγουν οι νέοι στο εξωτερικό!
Το εκπαιδευτικό σύστημα όπως δομήθηκε το 1930 έληξε το 1990 . Ήδη είχε αρχίσει να παράγει στα επιστημονικά πεδία ανέργους αλλά και τα τεχνολογικά ιδρύματα τα περισσότερα ξεκομμένα από την διασύνδεση με την αγορά εργασίας δεν ακολούθησαν τους νέους ρυθμούς.
Το 1990 και εξής ο κόσμος αλλάζει εκ βάθρων ‘όχι μόνο πολιτειακά αλλά και με την παγκοσμιοποίηση άνθρωποι της υπαίθρου -οι γυναίκες με την πρακτική μάθηση και την επιμόρφωση των οικοκυρικών και άλλων συναφών ιδρυμάτων- οι χειρώνακτες στη γεωργία την μεταποίηση και την βιοτεχνία, έχουν λιγοστέψει και όσοι ακόμη ,έχουν γεράσει. Η οικονομία μεταβάλλεται, η παραγωγικότητα μειώνεται.
Την ίδια εποχή το όνειρο- πτυχίο- γίνεται για την ελληνική κοινωνία το ζητούμενο και ο διορισμός πραγματικότητα για πολλούς και ελπίδα για όλους.
Οι πανελλήνιες γίνονται πανελλαδικές! Παράγουν στρατιές ανέργων και οι θεωρούμενες «καλές σχολές» ανεβάζουν τις βάσεις. Τα παιδιά προσανατολίζονται σωστά και λάθος από το κοινωνικό φαίνεσθαι.
Κάποιοι γιατροί και φαρμακοποιοί, μηχανικοί και άλλοι κλάδοι με την εκμετάλλευση του δημοσίου πλουτίζουν και γίνονται πρότυπα Το σύστημα των πανελληνίων –μειώνει την ύλη, προάγει την αποστήθιση και ανεβάζει τις βάσεις εισαγωγής σ’ αυτές στις σχολές και στο άριστα 19+
Τέτοιοι άριστοι είναι πλασματικοί αλλά και οι με βαθμό, το κακώς 03- έτσι γράφαμε παλιά ολογράφως τον βαθμό στις γραπτές εξετάσεις- και μετριώτατα 04 εισάγονται σε κάποιο ΤΕΙ .Στρατιές αμαθών και ημιμαθών πτυχιούχων. Το σύστημα μεταλλάσσεται , παραμορφώνεται.
Άλλο παράδειγμα: Κάποιες χρονιές λόγω επαγγελματικής αποκατάστασης των δασκάλων ανεβαίνουν οι βάσεις στα παιδαγωγικά, για να γίνει καθηγητής εισάγεται και με 11 αλλά δάσκαλος 18
Με παιδεία χωρίς υποδομή και προοπτική , ξεκομμένη από τις κοινωνικές ανάγκες ,μ’αυτά και με τα άλλα, είκοσι χρόνια μετά η απορρυθμισμένη οικονομία κατέρρευσε. Με την μείωση της παραγωγικότητας και τον αλλόγιστο δανεισμό περάσαμε στα μνημόνια και την οικονομική υποδούλωση.
Χώρες όπως π.χ. η Γερμανία και η Γαλλία στήριξαν και στηρίζουν την οικονομία τους στην δομή της Μέσης εκπαίδευσης. Γιατί δεν τις αντιγράφουμε; Φιλανδία Εσθονία και τόσες άλλες μεταρρυθμίζοντας την παιδεία σε 10-20 χρόνια έγιναν οικονομικά ισχυρές.
Η όποια μεταρρύθμιση σημαίνει αξιολόγηση, αναβάθμιση του Λυκείου και προγραμματισμό για την «χειρωναξία» της παραγωγής πλούτου, που σήμερα δεν είναι τόσο κοπιώδης ο τρόπος του χειρώνακτος -εργαζομένου- αλλά απαιτούνται τεχνογνωσία και δεξιότητες.
Αναβάθμιση του Λυκείου σημαίνει ,ότι όλοι μπορούν να έχουν την ευκαιρία της φοίτησης αλλά μόνο όσοι αποκτούν τον ανώτερο τίτλο- που υπάρχει στο εξωτερικό- Ακαδημαϊκό απολυτήριο -, θα εγγράφονται σε ΑΕΙ εντός και εκτός Ελλάδος.
Δεν έχει νόημα κανένα σύστημα πανελληνίων εξετάσεων εκτός και αν είναι για απόκτηση Ακαδημαϊκού τίτλου εγγραφής. Το πώς θα εγγράφονται στις σχολές υψηλής ζήτησης είναι άλλο θέμα..
Η δικαιοσύνη του υπάρχοντος συστήματος των πανελληνίων δεν αποτρέπει σήμερα ο χωρίς ξεχωριστές γνώσεις και ικανότητες με απολυτήριο Λυκείου μαθητής με την οικονομική άνεση, να γραφεί σε κάποια υποβαθμισμένη σχολή π.χ των πρώην ανατολικών χορών αλλά και σε εμπορικά πανεπιστήμια της Ευρώπης και επί πληρωμή ως είθισται θα επιστρέψει δόκτορας ,κληρονόμος της πελατείας παραδοσιακών επαγγελμάτων των σχολών «υψηλής ζήτησης»
Πόσοι είναι σήμερα οι αποφοιτούντες από τα Ελληνικά ΑΕΙ ,οι εισαχθέντες με πανελλήνιες και πόσοι οι ερχόμενοι άνευ εξετάσεων από το εξωτερικό;
Ουδέποτε η παιδεία ήταν περισσότερο ταξική , που μέσω της δυνατότητας των εύκολων και αγοραίων τίτλων κληρονομούνται παραδοσιακά και προσοδοφόρα επαγγέλματα και μέσω της πολιτικής να βολεύονται οι ημέτεροι!
Ερώτημα ,πως οι δικοί μας μαθητές μη εισακτέοι των πανελλαδικών εξετάσεων εγγράφονται σε σχολές της Ιταλίας και της Αγγλίας κ.λ.π χωρίς εξετάσεις ;Και γιατί στις χώρες αυτές – που εγγράφονται στα ΑΕΙ και οι δικοί μας χωρίς εξετάσεις δεν περισσεύουν γιατροί φαρμακοποιοί δικηγόροι;
Αγνοεί ο πολύς κόσμος ,ότι και στην Ελλάδα ευάριθμα εκλεκτά ιδιωτικά σχολεία χορηγούν με αξιόπιστο τρόπο Ακαδημαϊκό τίτλο ισοδύναμο των ευρωπαϊκών και με τον οποίο οι μαθητές των εγγράφονται ομοιότροπα με τους άλλους ευρωπαίους στα καλά δημόσια πανεπιστήμια του εξωτερικού;.
Φαίνεται να αγνοούμε –όχι βέβαια- το τι γίνεται με τα λεγόμενα πανεπιστημιακά κολλέγια με παραρτήματα στην Ελλάδα και που παρέχουν ισχυρούς τίτλους με παρακολούθηση εξ’αποστάσεως. Ποια απόσταση; on line λέγεται! Δεν αντιγράφομε το τι γίνεται και στην διπλανή μας Κύπρο! εδώ και σχεδόν τριάντα χρόνια που ετέθη θέμα ιδιωτικών πανεπιστημίων εμείς μένομε σταθεροί στο δόγμα «της Δωρεάν Παιδείας (αμάθειας)».
Εθελοτυφλεί η πολιτεία, ότι και οι μη πανεπιστημιακές σχολές ιδιωτικά ΤΕΙ ανά την Ελλάδα με διασυνδέσεις με ξένα κολλέγια χορηγούν τίτλους και διασυνδεμένοι με την αγορά εργασίας στελεχώνουν επιχειρήσεις και οργανισμούς.
‘Ποιες πανελλήνιες και ποια δωρεάν παιδεία; όταν στην καλύτερη περίπτωση ο κάθε γονιός έχει πληρώσει τόσα στα φροντιστήρια τόσα στα μετέπειτα χρόνια σπουδών και ο τίτλος, το πτυχίο της «δωρεάν παιδείας» στο τέλος απαιτεί επί πλέον πανάκριβες μακροχρόνιες μεταπτυχιακές σπουδές.
Η όποια μεταρρύθμιση λέγαμε παλιότερα ξεκινά από το νηπιαγωγείο .Εμείς δεν έχομε αυτή την ανάγκη σήμερα, δημοτικά και γυμνάσια μπορούν να λειτουργήσουν σύντομα άριστα. Το πρόβλημα είναι η αντιπαραγωγική παρασιτική ανώτατη παιδεία και η ανομία που βασιλεύει. Αυτή η ανομία και εγκληματική ασυδοσία μετριάζεται από σημαντικές επιτυχίες και τα θαυμαστά επιτεύγματα αρκετών σχολών . Αλλοίμονο αν δεν υπήρχαν και οι ικανοί! Πώς να ξεχωρίσουν και να επιδοτηθούν όταν η αριστεία χλευάζεται!
Πρέπει το συντομότερο να κλείσουν οι αντιπαραγωγικές σχολές με έδρες κηφήνων ανίκανων κατευφημισμόν παν/κων δασκάλων και κωμικοτραγικών πρυτάνεων, υποχείρια συνδικαλιστών και αναρχικών . Σχολές που και ρημαζόμενες από τις καταλήψεις-εγκληματικών στοιχείων του κοινού ποινικού δικαίου -καμμιά σχέση με σπουδές- χρηματοδοτούνται για έργο ανύπαρκτο και προσωπικό ανενεργό!
Χρειαζόμαστε τον οραματιστή πρωθυπουργό-υπουργό παιδείας που θα ιδρύσει -την νέα φιλική εταιρεία- την επιστημονική εκείνη ομάδα, που θα επιστρατεύσει τους αρίστους για να κηρύξει την επανάσταση στην παιδεία – Πανεπιστήμια όπως στις χώρες που προοδεύουν.
Χωρίς παιδεία και προοπτική της εκπαίδευσης- Χωρίς επανάσταση στην παιδεία- δεν υπάρχει δυνατότητα σοβαρής οικονομικής ανάπτυξης , θα παραμείνομε στον έσχατο οικονομικό ξεπεσμό , υπόδουλοι των δανειστών, που θα μας προσδιορίζουν και θα αξιολογούν το μέλλον μας με τα μνημόνια ως το 2060!
*O Γ. Πευκιανάκης είναι π. λυκειάρχης
