B’ συνέχεια
ΠΩΛ ΒΙΡΙΛΙΟ πολεοδόμος, δοκιμιογράφος, καθηγητής Αρχιτεκτονικής
Εκδόσεις “ΝΗΣΙΔΕΣ” Θεσσαλονίκη
Μετάφραση: Βασίλης Τομανάς
Με αναφορές από τα τρία πρώτα κεφάλαια Tabula Tasa, Συγκινησιακή Δημοκρατία, Ken Kriegstrasse (δρόμους πολέμου). Με έναν πύργο να κινείται σαν ίχνος απελπισμένης ένωσης του ουρανού και της γης για να επαναλαμβάνεται η εικόνα του στον ορίζοντα αέναα…
Πάνω στον μαθητευόμενο κοσμοναύτη, όπου η γη δεν είναι το σύμπαν και το “τέλος του κόσμου”, αλλά παρ’ όλα αυτά εμείς ζούμε συγκινησιακά σε παραποιημένη Δημοκρατία με επιβολή από τα Μ.Μ.Ε. της γενικευμένης τυποποίησης της κοινής γνώμης με επικίνδυνα ολισθήματα λειτουργίας.
Μιας υπερ-πολιτικής δημοκρατίας που είναι εξίσου τρομερή για τα κράτη έθνη με τις Δικτατορίες της Δημοκρατίας των αγορών ενός νέου τυράννου. Με υπερκυρίαρχο το δίκαιο του ισχυρότερου. Με απόλυτα αποπροσανατολισμένους και τρομοκρατημένους πολίτες σε κάθε πανικόβλητη πόλη, σε όλο τον κόσμο τόσο μέσα στα πλαίσια των παγκόσμιων πολέμων, αλλά και της τέχνης που δημιουργήθηκαν από αυτούς για να φθάσουμε στην κρίση της τέχνης που είναι πια μόνο ένα επιφαινόμενο ενός κόσμου σε κρίση που προκάλεσε και το οικονομικό ναυάγιο που γνωρίζουμε… αλλά και οι λεωφόροι της πληροφορίας του Αλ Γκορ έγιναν μια πρωτοφανή εξουσία μιας τρομερής πλειοψηφίας που γέννησαν ψέματα και τεράστιες απώλειες με ένα “Υπουργείο φόβου” μαζί με τέχνη φόβου που επιβάλλονται σε όλο τον κόσμο με την αρχή της υπερ-πολιτικής αβεβαιότητας.
ΤΟ ΣΚΟΙΝΙ ΔΕΝ ΚΡΕΜΑΕΙ, Η ΓΗ ΕΛΚΕΙ
Στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου του “Πανικόβλητη πόλη – το αλλού αρχίζει εδώ” ο Πωλ Βιριλιό γράφει προς το τέλος αυτού του κεφαλαίου και τα εξής: Ενας πύργος κινείται σαν ίχνος απελπισμένης Ενωσης του ουρανού και της γης, για να επαναλαμβάνεται η εικόνα του ουρανού και της γης, για να επαναλαμβάνεται η εικόνα του στον ορίζοντα αέναα.
Για να φοβούμαστε τώρα (περισσότερο από την πτώση των αγγέλων τη διαρκή περιστροφή μιας κυκλικής συμφοράς…).
Ομως “το σχοινί δεν κρεμάει, η γη έλκει” (όπως επεσήμανε ο Βίκτωρ Ουγκώ) που με την αιφνίδια “βαβελοποίηση” του ανελκυστήρα έχουμε την απόδειξη ανάλογης προς εκείνη την αποτελεσματικότητα της φυγοκέντρου πάνω στον μαθητευόμενο κοσμοναύτη, αλλά πράγματι ο κόσμος δεν είναι τα πάντα. Η Γη δεν είναι το σύμπαν και το “τέλος του κόσμου”.
Αυτό που ονειρεύονται πάρα πολλοί αγωνιώντες ακόμα δεν είναι μια εμπειρία. Είναι ακριβέστερα αυτό που οι Αγγλοσάξονες ονομάζουν τεστ (δοκιμή, δοκιμασία).
“Η ΣΥΓΚΙΝΗΣΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ”
Αυτός είναι ο τίτλος του β’ κεφαλαίου στο οποίο ο Βιριλιό αποφαίνεται ότι: Ζούμε συγκινησιακά σε παραποιημένη Δημοκρατία, μέσα σε κάθε πανικόβλητη πόλη. Αυτή που είναι η δική μας ψευδεπίγραφη δημοκρατία. Οπου τα συμβαίνοντα περνούν πάνω από τα συμβαίνοντα. Με τα κύματα να περνούν πάνω από τα κύματα, με το γεγονός να επιπλέει πάντα, ακέραιο, χωρίς ασυνέχεια, χωρίς ρωγμές, όπως είπε προφητικά ο Ουγκώ το 1842. Με αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί η σύγχρονη απόλυτη δημοκρατική πραγματικότητα με επιβολή από τα Μ.Μ.Ε., της γενικευμένης τυποποίησης της κοινής γνώμης. Οπου το συμβάν είναι η ρήξη συνέχειας, το άκαιρο ατύχημα που σπάζει τη μονοτονία της κοινωνίας στην οποία ο συγχρονισμός της γνώμης συμπληρώνει επιδέξια την τυποποίηση της παραγωγής.
Με τυποποίηση όμως και παραποίηση της Δημοκρατίας. Οπου οι διαφορές μεταξύ των κυβερνήσεων υιοθετούνται από την κοινή γνώμη των χωρών. Με αποτέλεσμα να δημιουργούνται προφανείς κίνδυνοι ανεξέλεγκτων ολισθημάτων τα οποία μεγεθύνονται με την παγκοσμιοποίηση της κακής γνώμης, που χειραγωγήθηκε προς μια μορφή άμεσης υπερ-εθνικής και κυρίως υπερπολιτικής δημοκρατίας.
Οι ΔΙΚΤΑΤΟΡΕΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΙ ΝΕΟΣ ΤΥΡΑΝΝΟΣ Η ΑΓΟΡΑ
Για να επισημάνει ο Πωλ Βιριλιό στο τόσο σημαντικό βιβλίο του “Πανικόβλητη πόλη” και τα εξής: Η υπερ-πολιτική Δημοκρατία είναι εξίσου τρομερή για τα κράτη έθνη, όπως οι Δικτατορίες της Δημοκρατίας των αγορών ή ενός νέου τυράννου.
Με επακόλουθο η δημόσια συγκινησιακή δημοκρατία παραληρήματος του πολιτικού θεάματος, διαβρωμένη με βαρύ οξύ, να λειτουργεί προς όφελος των λαϊκιστών κηρύκων, των αθλητικών σχολιαστών και των εμψυχωτών των Rave Parties.
Για να φθάσουμε στην υπερίσχυση των τεχνολογιών (με δημοκρατική υπερηφάνεια) όπου γι’ αυτές δεν υπάρχει δίκαιο εδάφους ούτε δίκαιο αίματος…
ΜΟΝΟ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΟΥ ΙΣΧΥΡΟΤΕΡΟΥ
Ομως υπάρχει μόνο το δίκαιο του ισχυρότερου. Ενα “δίκαιο” για το οποίο ο τ. πρόεδρος της “καταστροφής” Τζωρτζ Μπους Τζούνιορ είχε δηλώσει στις 14/3/2003 ότι: Με έναν συνδυασμό επινοητικών στρατηγικών και προωθημένων τεχνολογιών ανα-ορίζουμε τον πόλεμο με τις δικές μας βάσεις…
Δηλαδή τον νέο πόλεμο του Infonar που θα προκαλέσει το ατύχημα στην αλήθεια των γεγονότων.
Με απόλυτα αποπροσανατολισμένο και τρομοκρατημένο πολίτη σε κάθε “πανικόβλητη πόλη”.
KRIEG STRASSE = ΟΔΟΣ ΠΟΛΕΜΟΥ
Στο τρίτο κεφάλαιο με τίτλο: “Krieg strasse” ο Βιριλιό αναπτύσσει τη φρίκη της “πανικόβλητης” Ευρώπης. Βασικά από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και την αδιαφορία για την ασχήμια και την κτηνωδία των όψεων αυτής της φρίκης, η οποία έμελλε σε λίγο να ευνοήσει το αίσχος του δεύτερου, στο Αουσβιτς και αλλού.
Αυτή η αδιαφορία απέναντι στη φρίκη είχε – από πλευράς τέχνης στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο το όνομα Εξπρεσιονισμός και στον δεύτερο την ονομασία σουρεαλισμός.
Αλλά αυτός ο σουρεαλισμός που γεννήθηκε από την ωμότητα του πραγματικού με τον Αντρέ Μπρετόν (τον σουρεαλιστή ηγέτη) και τους συμμετόχους είναι τα συναινούντα θύματα της μεγάλης αμνησίας την οποία θα διεκδικήσουν συγχρόνως μοντέρνο και μεταμοντέρνο… Οπου από το τέλος του ψυχρού πολέμου, η αδιαφορία αυτή έχει στο εξής την ονομασία τρομοκρατία.
Αλλά σ’ αυτό το επίπεδο ερμηνείας μυστικών σχέσεων ανάμεσα στην τέχνη και τον τρόμο, η λεγόμενη “κρίση της σύγχρονης τέχνης” (από το 2002 που γράφτηκε αυτό το βιβλίο) είναι πια μόνο ένα επιφαινόμενο… ενός κόσμου σε κρίση, μ’ άλλα λόγια της υστερικής συνολοποίησης που προκάλεσε το οικονομικό ναυάγιο που γνωρίζουμε.
Γιατί, πράγματι, μια τέχνη που εγγράφεται -ή τείνει, με όλες τις δυνάμεις της αγοράς για εγγραφές- μόνο στον παγκόσμιο χρόνο των ανταλλαγών δεν είναι πια μια σύγχρονη τέχνη, αλλά μια
ΜΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΗ
της οποίας η προοπτική δεν είναι πια χρονική – ιστορική, αλλά αχρονική και γεωγραφική. Ελλείψει ενός βάθους χρόνου, δηλαδή μιας ιστορικής προοπτικής αυτή η Liveart εγγράφεται όχι μόνο όπως οποιοδήποτε άλλο εμπόρευμα στη χρηματιστική δρομόσφαιρα της συνολοποίησης της αγοράς της τέχνης, περιμένοντας αύριο, το ΚΡΑΧ της θεμελιώδους αξίας της που θα παρατείνει σε λίγο το κραχ των νέων τεχνολογιών και ψηφιακής εικόνας.
ΠΡΩΤΟΦΑΝΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑ ΙΣΧΥΣ ΟΙ ΛΕΩΦΟΡΟΙ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ
Ομως για το ζήτημα αυτό γράφει στο τόσο αποκαλυπτικό βιβλίο του ο Πωλ Βιριλιό ας ακούσουμε έναν από τους μεγάλους ιερείς της προόδου, τον Al Gore, τέως αντιπρόεδρο των Η.Π.Α. και από τους βασικούς υπεύθυνους των “λεωφόρων της πληροφορίας”: Μια πρωτοφανής εξουσία/ισχύς συνδέεται με την πρωτοφανή πλεονεξία για να γεννήσει ψέματα και τεράστιες απώλειες (L’ express, 4aout 2002).
Τέλεια, λοιπόν, διατύπωση… αλλά αυτά τα ψέματα και αυτές οι απώλειες (γράφει καυτηριάζοντας ο Βιριλιό) δεν αφορούν μόνο τις πολυεθνικές και δυνητικές εικονικές κερδοσκοπίες τους, αλλά και το σύνολο της πολιτισμικής και καλλιτεχνικής κοινωνιο-ποικιλότητας που απειλείται με αφανισμό, σύμφωνα με το παράδειγμα της ύπουλης απειλής που βαραίνει πάνω στη βιοποικιλότητα των ζωικών και φυτικών ειδών.
ART-BRUT ΣΤΗΝ ΠΑΝΙΚΟΒΛΗΤΗ ΤΗΛΕ-ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Για να επισημάνει τελικά, για την τέλεια διατύπωση ότι: Είτε το θέλουμε είτε όχι η τέχνη αποτελεί λοιπόν στο εξής μέρος μιας τρομοκρατικής σκηνής. Οπου χωρίς αυτή την τραγική διαπίστωση, δεν μπορούμε να καταλάβουμε με τίποτα από την κρίση της σύγχρονης τέχνης, τις υπερβολές μιας λεγόμενης ελευθερίας της έκφρασης.
…Με κυρίαρχη σήμερα την Art-Brut της ακαριαιότητας αυτή την πανικόβλητη τηλεπραγματικότητα που παρατείνει τη συνήθη αισχρότητα… για να ξαναγίνεται μια τέχνη του φόβου.
Με το “υπουργείο του φόβου” ενός φόβου – πανικού που επιβάλλεται σε ολόκληρο τον κόσμο. Με την Αρχή της υπερ-πολιτικής αβεβαιότητας…. ενός κόσμου που χάνει τη θέση και δεν επιτρέπει πια να του κάνουμε το πορτρέτο… όπως είπε ο Herman Broch.
Επόμενο κείμενό μας από το τέταρτο κεφάλαιο του σπουδαίου βιβλίου του Βιριλιό με τίτλο “Το ατύχημα του χρόνου”.
