» Η Δασκάλα μας… Ευαγγελία Δεττοράκη-Πολυχρονάκη!
ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΟΥΔΑΣ
(ΔΕΚΑΕΤΙΑ 1960-70)
Ήταν Σεπτέμβρης του 1967 και ήμασταν μαθητούδια της δευτέρας τάξης, φοβισμένα και άβγαλτα ακόμα, με τις ποδιές και τις κοτσίδες τα κορίτσια και με τα κοντοκουρεμένα κεφάλια τα αγόρια. Μέσα σε εκείνα τα πέτρινα χρόνια βρεθήκαμε, εμείς οι μαθητές της γενιάς του 1960, στο ίδιο σχολείο που ακόμα δεσπόζει, αγέρωχο κτίσμα, στον κόλπο της Σούδας, δίπλα στην αλμύρα της θάλασσας. (Να σημειώσουμε πως στην πρώτη τάξη είχαμε δάσκαλο τον μακαριστό κ. Σπύρο Θυμιανό που ακόμα ηχεί στα αυτιά μας η μελωδική φωνή του).
Μια όμορφη ψηλόλιγνη δασκάλα στεκόταν μπροστά μας.! Η κ. Ευαγγελία ,σιγοψιθύριζαν όλοι, η γνωστή δασκάλα… μακάρι να μας πάρει !Και μας πήρε μέχρι και την τετάρτη Δημοτικού. Έκανε το σταυρό της στην πρωινή προσευχή με το αριστερό της χέρι για να καταλάβουμε πως πρέπει να χρησιμοποιήσουμε το δεξί .Ακόμα το θυμόμαστε! Ίσως και εκείνη…
Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι έχουν περάσει πενήντα πέντε χρόνια τόσο γρήγορα. Με τα χρόνια, μάθαμε πολλά, ωριμάσαμε, αποκτήσαμε γνώσεις, οικογένειες, παιδιά, εγγόνια! Όμως δεν χάνουμε την ευκαιρία να συναντιόμαστε, όσοι μπορούμε, και να κάνουμε μια επίσκεψη κάθε καλοκαίρι στον όμορφο Κεφαλά Αποκορώνου, στη δασκάλα της καρδιάς μας, την κ. Ευαγγελία Δεττοράκη –Πολυχρονάκη.
Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
Πριν μερικά χρόνια την καλέσαμε και στο Σχολείο μας και καθίσαμε ξανά στα θρανία μαζί με την τότε νηπιαγωγό μας, μακαριστή Ειρήνη Πετράκη. Ήταν Σεπτέμβρης του 2008. Η αγέρωχη μορφή της ίδια, τα λαμπερά μάτια της ακτινοβολούσαν, τα χέρια της κινούνταν όπως τότε, η φωνή τρεμάμενη αλλά επιβλητική. Αν και φανερά συγκινημένη, έζησε ξανά αυτό που πόθησε σε όλη τη ζωή της. Κέρδισε ξανά την αγάπη και την αποδοχή μας.
Αυτό φάνηκε και από την ευχαριστήρια επιστολή που έγραψε τότε στα Χανιώτικα Νέα (1/10/2008), όπου, αφού μας αποκάλεσε ολόδροσα ζωντανά λουλούδια, ομολόγησε « πως εκείνο το βράδυ μίλησαν οι ψυχές μας, λες και ήταν θεία μυσταγωγία»
Όπως έγραψε επίσης διέκρινε στα μάτια μας «εντιμότητα, καλοσύνη, εργατικότητα και ήθος »! Μα πως ήταν δυνατόν να μην πάρουμε όλα αυτά που εκείνη μας δίδασκε με την ευγένεια της, τη υπομονή ,την πίστη στην αξία καθενός από εμάς! Ποτέ δεν τιμώρησε άδικα, δεν φώναξε και άφηνε να ακουστεί η γνώμη όλων μας. Πρωτοπόρα γα την εποχή της γιατί ήξερε να συγχωρεί και να συμβουλεύει !Το σχολείο ήταν το δεύτερο σπίτι μας και εκείνη η δεύτερη μάνα μας.
Η ΔΑΣΚΑΛΑ ΠOY EΚΑΝΕ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΑ
Η δασκάλα μας ξεχώριζε εκείνα τα χρόνια με την εφαρμογή πρωτοπόρων για την εποχή της παιδοκεντρικών και αντιαυταρχικών μεθόδων διδασκαλίας σε μια περίοδο που αποτελούσε εξαίρεση, καθώς η ίδια, όπως ομολογεί σήμερα, διάβαζε ασταμάτητα βιβλία παιδαγωγικής και ψυχολογίας για να μπορέσει να ανταπεξέλθει στο ρόλο της.
Με λίγα λόγια η δασκάλα μας έκανε τη διαφορά με την αντιαυταρχική της παιδαγωγική, την ευγένεια, την καλοσύνη και την αστείρευτη υπομονή της σε ένα σχολικό περιβάλλον αυστηρό που το ξύλο ήταν καθημερινότητα. Είναι χαρακτηριστικό επίσης ότι αντιμετώπιζε τους ζωηρούς μαθητές με το δικό της ιδιαίτερο παιδαγωγικό τρόπο αξιοποιώντας το φιλότιμό τους, δίνοντάς τους πρωτοβουλίες και αναθέτοντάς τους υπευθυνότητες με εξαιρετικά αποτελέσματα.
Ακόμα διαφοροποιούσε τη διδασκαλία ανάλογα με τις ατομικές ανάγκες των μαθητών στις πληθωρικές τάξεις που δίδαξε που έφθασαν μέχρι και τους εβδομήντα μαθητές τα χρόνια εκείνα, αξιοποιώντας τα διαλείμματα και το χρόνο ανάμεσα στην πρωινή και την απογευματινή βάρδια που εναλλασσόταν εβδομαδιαία.
Οι παραδόσεις της, οι προτροπές της και η αφήγησή της με την ιδιαίτερη χροιά της φωνής της μας έχουν μείνει αξέχαστες. Ατέλειωτοι πίνακες γραμματικής, γεωγραφίας, μαθηματικών για τους οποίους κοπίαζαν μαζί με τους γονείςτους οι ελάχιστοι μαθητές που διέθεταν υποστηρικτικό οικογενειακό περιβάλλον για να είναι έτοιμοι την επόμενη μέρα προς ανάρτηση στους τοίχους της αίθουσας ώστε να επωφεληθούν όλοι.
Η ΔΑΣΚΑΛΑ ΜΑΣ ΣΗΜΕΡΑ
Σήμερα η δασκάλα μας περπατά στα ενενήντα δύο χρόνια, με άριστες τις διανοητικές της λειτουργίες και ζει με τις αναμνήσεις της από την υπηρεσιακή της ζωή ως δασκάλα και άνθρωπος σε μια περίοδο που οι δάσκαλοι πάλευαν κυρίως με την αδυναμία των οικογενειών να στηρίξουν τα παιδιά τους στο σχολείο.
Η ίδια κατάλαβε ότι δεν είχε παιδιά μόνο, όταν μπήκε στη σύνταξη, τότε που ρώτησε τον εαυτό της πού είναι τα παιδιά της καθώς οι μαθητές της της γέμιζαν το κενό από την απουσία των δικών της παιδιών, αφού η ίδια, όπως ομολογεί δεν είχε τη χαρά να γίνει μητέρα.
Η μεγαλύτερη της επιθυμία είναι, αν ήταν δυνατόν να έφευγε από τη ζωή διδάσκοντας μέσα από την τάξη, παρόλο που γνωρίζει ότι αυτό είναι ανέφικτο.
Η ίδια επίσης ομολογεί ότι την πλήγωνε αφάνταστα η φτώχεια των παιδιών και ειδικότερα των προσφυγόπουλων που ερχόταν στο σχολείο πεινασμένα σε αντίθεση με τους υπόλοιπους μαθητές που ζούσαν κάτω από καλύτερες οικογενειακές συνθήκες.
Φέρνει στο νου της την εικόνα της προσφυγοπούλας Νεκταρίας, που ο πατέρας της ήταν καραγωγέας με τα δάκρυά της να τρέχουν ασταμάτητα στην προσπάθειά της να απολογηθεί για την αδυναμία της να είναι τυπική στο σχολείο λόγω των αυξημένων οικογενειακών υποχρεώσεων που οι αδύναμες πλατούλες της δεν μπορούσαν να αντέξουν.
Ολοζώντανη και η εικόνα του μικρού Μιχάλη να μπαίνει καθυστερημένος στο μάθημα, αφού είχε την καθημερινή υποχρέωση να συγκεντρώνει το λιγοστό ψωμί που του χάριζε ο καπετάνιος του πολεμικού «Έλλη» που ήταν μονίμως αραγμένο εκείνη την περίοδο στο λιμάνι, όσο περίσσευε από την τροφοδοσία του πληρώματος.
Η Βαρβάρα μετρούσε με τα δάχτυλά της τα αδέλφια της και, όταν έφτανε στο δέκα, έλεγε και ένα που μας πέθανε έντεκα και ένα που χαρίσαμε δώδεκα ( έδωσε η οικογένεια για υιοθεσία). Αχ εκείνα τα θλιμμένα ματάκια της στο σημείο αυτό!
Η Δέσποινα αρνείτο να μπει στο χειρουργείο, αν δεν ειδοποιούσαν τη δάσκάλα της να τη δει, πριν την οδηγήσουν σε αυτό.
Και εκείνο το γλυκύτατο Σωτηράκι συνέχεια ρωτούσε ανυπόμονα, αν θα αργήσει να χτυπήσει η κουδούνα…
Ωστόσο κάνοντας την αυτοκριτική της στα τρίαντα χρόνια υπηρεσίας της, εκ των οποίων τα 26 χρόνια στο Δημοτικό σχολείο της Σούδα, είναι καυτά στα χέρια της τα δάκρυα της μικρής Ελενίτσας, βάρος που δεν λέει να φύγει από τη σκέψη της. Εκ των υστέρων κρίνει ότι ήταν λάθος της η απόρριψη αυτού του παιδιού στην πρώτη τάξη. Είναι αλήθεια ότι σκέφτηκε να αλλάξει την απόφαση της, λίγο πριν την απονομή των ενδεικτικών, ωστόσο η Ελενίτσα δεν ήξερε να απαντήσει, όταν τη ρώτησε να της πει πόσα κουμπάκια θα έμεναν στη ζακετούλα της, αν έφευγαν τα δύο,επειδή η κλωστούλα που ήταν ραμμένα δεν ήταν στερεωμένη καλά. Πόσο μετάνιωσε που δεν έτρεξε έστω και τότε στο διευθυντή να του ζητήσει να εκδώσουν ένα ακόμα ενδεικτικό! Πόσο θα ήθελε να ζητήσει από την Ελενίτσα συγνώμη, όπου και αν βρίσκεται!
Η ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗ
Αυτή ήταν η υπέροχη ανθρώπινη δασκάλα μας, η δασκάλα μας που διάβαζε τα μάτια μας και τις καρδιές μας και που αποτελεί αστείρευτη πηγή έμπνευσης για την ζωή και την πορεία του καθενός από εμάς. Η δασκάλα για την οποία γράφτηκε σε ένδειξη τιμής και ευγνωμοσύνης αυτό το σημείωμα από τις αναμνήσεις των μαθητών της Ηλία, Μιχάλη, Βασίλη, Μαρίας, Ευανθίας, Νίκου, Αιμιλίας, Χρήστου, Ασπασίας, Ουρανίας, Παναγιώτη, δια χειρός των φιλολόγων Βενιανάκη Μαρίας και Μαράκη Μαρίας. Καιρός επίσης, να της εξομολογηθούν οι δύο τελευταίες ότι τις έμαθε να γράφουν σωστά ελληνικά και μάλιστα ότι οι θαυμάσιες εκθέσεις τους, όπως υπέγραφε από κάτω, ήταν η αρχή που πάτησαν για να μάθουν να γράφουν και να διδάσκουν, ως φιλόλογοι αργότερα. Πρέπει επίσης να της εξομολογηθούν, έστω και τώρα, πως έβαζαν την υπογραφή της στα τετράδια των παιδιών που είχαν μαθητές. στο παιχνίδι τους βέβαια, εκείνα τα χρόνια που ζύμωναν μαζί τα αδύναμα παιδικά όνειρά τους, γιατί έκαναν τις δασκάλες από τότε… έχοντάς την ως πρότυπο!
* Η Μαρία Βενιανάκη και η Μαρία Μαράκη
είναι φιλόλογοι*
