Τι θα απαντήσετε στο νήπιο ή στο παιδί που σας ρωτάει όλο προσμονή;
«Μα, ναι φυσικά!» λέτε και στύβετε το μυαλό σας.
«Τι ιστορία να του πω άραγε; Θα είναι κατάλληλη; Θα του αρέσει;» αναρωτιέστε.
Η ανάγκη για προφορική αφήγηση ιστοριών ζωής, επεισοδίων της καθημερινότητας και παραμυθιών είναι επιτακτική σήμερα. Παππούδες και γιαγιάδες οφείλουν να αναλάβουν δράση.
Οι λόγοι είναι πολλοί. Κατ’ αρχήν η οικονομική δυσπραγία μεγάλων κοινωνικών ομάδων δεν επιτρέπει τη συχνή αγορά παιδικών βιβλίων. Το χάσμα στις γενιές που προκαλεί η ενασχόληση των πολλών με τις οθόνες διευρύνεται. Η πρόσβαση στις δανειστικές βιβλιοθήκες δεν είναι εύκολη πάντοτε, ιδιαίτερα σήμερα. Τέλος, η γλωσσική πενία των παιδιών ακολουθεί το γενικό συρμό.
Χαίρομαι ιδιαίτερα όταν μαθαίνω ότι εκπαιδευτικοί οργανώνουν ημέρες ανάγνωσης και γιορτές βιβλίων.
Ιδιαίτερα επωφελείς είναι οι ημέρες αφιερωμένες στην αφήγηση ιστοριών ζωής από παππούδες και γιαγιάδες σε σχολεία κάθε βαθμίδας .
Στο σημερινό σημείωμα παραθέτω ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο μου “Μια ιστορία την ημέρα” το οποίο χαρίζω σε κάθε ενδιαφερόμενο γονιό, παππού ή γιαγιά.
Ενας καλός παραμυθάς…
• Ταξιδεύει με ευκολία στο παρελθόν ή στο μέλλον, γίνεται γλωσσοπλάστης, μίμος, τραγουδιστής ή χορευτής.
• Περιγράφει με λεπτομέρεια τόπους, μυθικούς ή εξωτικούς, με φράσεις “σύντομες” ή “εκτενείς”.
• Αναδεικνύει τις αρετές των ηρώων του ή τα δικά του κατορθώματα μέσα από επεισόδια που διαδέχονται το ένα το άλλο σαν τους κρίκους μιας αλυσίδας.
• Χρησιμοποιεί ζευγάρια ζώων ή προσώπων π.χ. λαγός – χελώνα, γάτα – σκύλος, γάτα – ποντίκι, αγρότης – αστός, εργατικός – τεμπέλης κ.ά.
• Χρησιμοποιεί επανειλημμένα μερικές λέξεις-εκφράσεις πρωτάκουστες για να κεντρίσει το ενδιαφέρον των παιδιών. Ετσι του δίνεται η ευκαιρία να τις εξηγήσει και να μακρύνει ή να στρέψει τον μύθο του. Τέτοιες λέξεις μπορεί να έχουν σχέση με επαγγέλματα ή εργασίες που έσβησαν και παλιές συνήθειες όπως: πεταλωτής, τσαγκάρης, μυλωνάς, στιλβωτής, πένα, μελανοδοχείο, πηλίκιο, παιδονόμος, βόλοι, στρουμπάς.
• Κάνει μια φανταστική ερώτηση και στήνει το μύθο του. π.χ. «Τι θα συνέβαινε αν… το ασανσέρ σας έπεφτε στο κέντρο της γης, στον βυθό της θάλασσας ή πεταγόταν μέχρι την κορυφή των Λευκών ορέων;».
• Εκμεταλλεύεται δημιουργικά λάθη στην ορθογραφία ή σ’ ένα άκουσμα και δημιουργεί κωμικές ιστορίες για “αυτικίνητα”, “αυγοκίνητα”, “αστροκίνητα”.
• Γίνεται ταξιδευτής κι αποκτά κοσμοπολίτικες συνήθειες, όπως για παράδειγμα να συγκεντρώνει μικρά χαρτάκια υπογραμμένα από ταχυδακτυλουργούς, ακροβάτες, θηριοδαμαστές από μεγαλουπόλεις του κόσμου.
• Κάνει συγκρίσεις σε εικόνες, ήχους, ακούσματα και γεύσεις από το χωριό ή την πόλη π.χ. ο θόρυβος του τριξίματος που κάνει μια σκάλα όταν ανεβαίνεις είναι διαφορετικός απ’ αυτόν που κάνει, όταν κατεβαίνεις.
• Επινοεί μια νέα ιστορία βασισμένος σε μια παλιά π.χ. κοριτσάκι, δάσος, λουλούδια, λύκος, ελικόπτερο.
• Χρησιμοποιεί την κλασική συνταγή δημιουργίας μιας ιστορίας απαντώντας σε μια σειρά ερωτήσεις όπως: Ποιος ήταν ο ήρωας; Πού βρισκόταν; Τι έκανε; Τι είπε; Τι έπαθε; Τι είπαν οι άλλοι; Πώς αισθάνθηκε; Πώς τελείωσε;
• Οταν απρόσμενα η ιστορία φτάνει στην κορύφωση, την ένταση, και την αγωνία, χρησιμοποιεί σύντομες προτάσεις και μικρές παύσεις. Μετά έρχεται η λύση με την εμφάνιση ενός από μηχανής θεού, προσώπου ή ζώου. Κι ακολουθεί η λύτρωση του ήρωα και του μικρού ακροατή.
• Ενσωματώνει ένα θετικό μήνυμα στην ιστορία του. Μικρά παιδιά που έχουν ακούσει πολλά παραμύθια, αναζητούν το μήνυμα στο τέλος κάθε αφήγησης.
• «Και μετά;» ρωτούν πολλά παιδιά όταν τελειώσει η ιστορία. Ο καλός αφηγητής είναι έτοιμος να πει λίγα λόγια μόνο για το τι θα κάνει ο ήρωας την επόμενη μέρα ή στο επόμενο του κατόρθωμα. Γιατί τη συνέχεια της θα την πει σε μια άλλη ιστορία.
• Ενας καλός παραμυθάς διαβάζει, ακούει και παρατηρεί το περιβάλλον για να πλουτίζει τον λόγο του και τις εμπειρίες του.
Συμπερασματικά
Μια προφορική ιστορία την ημέρα βοηθά τα παιδιά…
…να γίνουν συμμέτοχοί της,
…να κατανοήσουν τον κόσμο,
…να αναπτύξουν το λόγο τους ,
…να βελτιώσουν τη μνήμη εργασίας τους
…να στοχαστούν,
…να βελτιώσουν τη φαντασία τους,
…να επικοινωνούν με όλους με ευχέρεια και
…να εξελιχθούν σε καλούς αφηγητές.
ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ
Σεμινάριο αφήγησης παραμυθιών θα παρουσιάσω στο Κέντρο Αγγλικής Γλώσσας ΠΟΛΥΓΝΩΣΗ στην Πλατεία Δεξαμενής – Αϊ Γιάννη το Σάββατο 15 Οκτωβρίου ώρα 5μ.μ. – 6μ.μ.
Τη ΔΩΡΕΑΝ παρουσίαση μπορούν να παρακολουθήσουν γιαγιάδες και παππούδ νηπίων και μικρών παιδιών.
Στους συμμετέχοντες θα δοθεί δωρεάν το βιβλίο.
*Συγγραφέας, μέλος της Γ.Σ. της Ελληνικής Επιτροπής της Γιούνισεφ Πτυχιούχος Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στη Διά Βίου Μάθηση
Επικοινωνία: polygnosi@gmail.com, 2821040400, facebook: polygnosi
