Στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις του θεσμικού, οργανωτικού και λειτουργικού πλαισίου των συλλογικών δικτύων άρδευσης στην Ελλάδα, επικεντρώνεται η νέα έρευνα του Οργανισμού Έρευνας και Ανάλυσης “ΔιαΝΕΟσις” που δημοσιεύτηκε χθες.
Στην έρευνα αναλύονται οι σοβαρότερες παθογένειες στο θέμα της διαχείρισης των εγγειοβελτιωτικών έργων από τους Τοπικούς Οργανισμούς Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ) και τους Γενικούς Οργανισμούς Εγγείων Βελτιώσεων (ΓΟΕΒ), ενώ γίνεται αναφορά και στον Οργανισμό Ανάπτυξης Κρήτης (ΟΑΚ) ως παράδειγμα καλής πρακτικής.
Συγκεκριμένα, οι ερευνητές – καθηγητές Νικόλαος Δέρκας, Δημήτριος Σκούρας και Δημήτριος Ψαλτόπουλος, από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, το Πανεπιστήμιο Πατρών και το ΑΠΘ αντίστοιχα, υπογραμμίζουν στην έρευνα πως πολλές υποδομές που διαχειρίζονται οι ΤΟΕΒ και οι ΓΟΕΒ ρημάζουν ή υπολειτουργούν μετά από συνεχείς αλλαγές του θεσμικού πλαισίου κυρίως τις δεκαετίες του 1980 και του 1990, ενώ σημειώνουν ότι πολλά από τα προβλήματα που καταγράφονται στους ΟΕΒ οφείλονται εν πολλοίς στη «συχνά καθολική, έλλειψη επιστημονικού προσωπικού» και στην απουσία ειδικών γραφείων που να ελέγχους αρδευτικά συστήματα που χρησιμοποιούν οι αγρότες. Σημειώνεται δε ότι η εισφορά για την παροχή αρδευτικού νερού που πληρώνουν οι αγρότες στους ΟΕΒ συνήθως καθορίζεται με βάση την εκτίμηση των αρδευόμενων επιφανειών και όχι με βάση τον όγκο του νερού, με συνέπεια πολλοί αγρότες να υπερκαταναλώνουν νερό, αφού η χρέωσή τους παραμείνει ίδια ανεξάρτητα από την κατανάλωση.
Οι ερευνητές τονίζουν ακόμα τα λειτουργικά προβλήματα που καταγράφονται στους ΟΕΒ, υπογραμμίζοντας χαρακτηριστικά ότι «βασικό πρόβλημα με τη λειτουργία των ΟΕΒ είναι η συχνά απόλυτη έλλειψη αξιόπιστων δεδομένων για τη λειτουργία τους», ενώ είναι αξιοσημείωτο ότι «δεν γνωρίζουμε καν πόσοι ακριβώς είναι» και «υπάρχουν ΟΕΒ για τους οποίους δεν είναι γνωστά βασικά οικονομικά μεγέθη».
Χαρακτηριστικά όπως αναφέρεται στην έρευνα οι ερευνητές υπολογίζουν τον αριθμό των ΟΕΒ σε ολόκληρη τη χώρα σε άνω των 450 αλλά βασίζουν την ανάλυσή τους σε οικονομικά στοιχεία μόνο από τους 118, αφού είναι «τα μόνα διαθέσιμα που βρήκαν».
Ο Ο.Α.Κ.
Εξαίρεση στον παραπάνω κανόνα φαίνεται να αποτελεί ο ΟΑΚ με τους ερευνητές να σημειώνουν στην σελίδα 63 της μελέτης: «Η κατάσταση που περιγράφεται ανωτέρω αντιπροσωπεύει τη μέση κατάσταση των ΤΟΕΒ και ΓΟΕΒ. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που η διαχείριση γίνεται με πιο οργανωμένο/συγκροτημένο τρόπο και με καλύτερα τελικά αποτελέσματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η περίπτωση του Οργανισμού Ανάπτυξης Κρήτης (ΟΑΚ) που διαχειρίζεται ένα σημαντικό τμήμα των υδατικών πόρων της Κρήτης με οργανωμένο επιτελείο επιστημόνων και τεχνικών και αξιόλογες υποδομές».
Στην έρευνα γίνεται αναφορά στην συνένωση των
ΟΑΔΥΚ και ΟΑΝΑΚ, μέσα από την οποία δημιουργήθηκε ο ΟΑΚ «κατά το πρότυπο της Société du Canal de Provence (Γαλλία) που θεωρείται ιδιαίτερα πετυχημένος οργανισμός διαχείρισης υδατικών πόρων».
«Ο ΟΑΚ έχει αναπτύξει στη Βόρεια Κρήτη σημαντικές υποδομές που μαζί με το σύστημα SCADA (Supervision Control and Data Acquisition system) που έχει εγκατασταθεί, εξασφαλίζει καλό έλεγχο της χρήσης των συστημάτων του και τελικά των υδατικών πόρων που διαχειρίζεται. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι όλοι οι χρήστες στην περιοχή των Χανίων έχουν ατομικά υδροστόμια με υδρομετρητές και πληρώνουν ανάλογα με τον όγκο που καταναλώνουν. Στην περίπτωση που κάποιος καταναλωτής επέμβει στο υδρόμετρο ή στο υδροστόμιό του διακόπτεται η υδροδότησή του.
Επίσης τα δίκτυα του ΟΑΚ έχουν ψηφιοποιηθεί, με αποτέλεσμα ο Οργανισμός να έχει καλή γνώση των υποδομών με συνέπεια να είναι εφικτή μια πιο αποτελεσματική διαχείριση», επισημαίνεται σχετικά.
ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΕΜΠΕΙΡΙΑ
Σε επικοινωνία που είχαν τα “Χ.ν.” με τον πρόεδρο του Δ.Σ. του Ο.Α.Κ., ο κ. Λευτέρης Κοπάσης (φωτ.) ανέφερε ότι το συγκριτικό πλεονέκτημα του Οργανισμού είναι η συσσωρευμένη εμπειρία που διαθέτει τόσο σε επίπεδο μελέτης εγγειοβελτιωτικών έργων όσο και σε επίπεδο διαχείρισης των έργων. «Αυτή είναι η ειδοποιός διαφορά, ότι διαθέτει δηλαδή εμπειρία και της μελέτης και της πρακτικής λειτουργίας των έργων. Κάτι που προσομοιάζει με τη λειτουργία των ΔΕΥΑ», τόνισε ο κ. Κοπάσης και πρόσθεσε ότι ο ΟΑΚ έχει αποδείξει την αποτελεσματικότητά του σε σχέση με τις αρμοδιότητες που του έχουν ανατεθεί και με δεδομένο το προσωπικό που διαθέτει. Σημείωσε, πάντως, ότι ειδικά στο θέμα του προσωπικού υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις και ιδίως μόνιμου προσωπικού, με συνέπεια συχνά να απαιτείται η ανεύρεση εξωτερικών συνεργατών.
«Η ουσία είναι ότι το προσωπικό είναι γερασμένο και μεγάλο μέρος των υπηρεσιών καλύπτεται από εξωτερικούς συνεργάτες», τόνισε ο κ. Κοπάσης, ενώ πρόσθεσε ότι παρά τα προβλήματα που σχετίζονται με την έλλειψη προσωπικού ο Οργανισμός καταφέρνει να διαχειρίζεται σε υψηλό επιστημονικό και τεχνικό επίπεδο τα έργα.
