Πάνε 45 χρόνια νομίζω, που σαν απλός Χανιώτης που πονεί ό,τι αφορά αυτόν τον τόπο, έγραψα στα “Χανιώτικα νέα” πρωτοσέλιδο για το απαράδεκτο της στέγασης του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης.
Μέσα σ’ αυτά τα χρόνια δεν έγινε απολύτως τίποτα πέρα από μερικές “κορώνες” κατά περιόδους δήθεν ενδιαφέροντος για να δικαιολογήσουν το όλως απαράδεκτο της έλλειψης ενδιαφέροντος για το πλέον αξιόλογο ιστορικό αρχείο της Ελλάδας μετά το κεντρικό.
Αυτό οφείλεται και στα πρόσωπα που πέρασαν από αυτό, αλλά και στους τοπικούς βουλευτές και δημοτικούς άρχοντες που δεν θέλησαν να καταλάβουν τι αξίζει αυτός ο ιστορικός θησαυρός για την πόλη μας, για την Κρήτη, για τη χώρα, γιατί φαίνεται η υπόθεση αυτή δεν πρόσφερε ψήφους με την επίλυσή της.
Οπως το Αρχαιολογικό και το Ναυτικό Μουσείο, η Βυζαντινή συλλογή και τόσα άλλα, αποτελούν αποκτήματα και στολίδια της πόλης μας, το Αρχείο έμεινε έξω και είναι θαύμα πώς δεν “μετακόμισε” στο Ηράκλειο, όπου εκεί θα είχε πολύ καλύτερη τύχη.
Το μεγάλο λάθος για τόσα χρόνια είναι ότι όλο και αναζητούνται κατάλληλα κτήρια για “μεταστέγαση”, ενώ θα έπρεπε εξ αρχής να δρομολογηθούν μελέτες και ενέργειες για οικοδόμηση ενός κατάλληλου κτηρίου, που όποιο άλλο μη φτιαγμένο εξ αρχής γι’ αυτόν τον σκοπό δεν θα εξυπηρετούσε.
Θα μπορούσε έτσι με δαπάνη του Υπουργείου Παιδείας ή με κάποιο πρόγραμμα να έχει λήξει το θέμα. Ολα αυτά θυμήθηκα όταν πληροφορήθηκα ότι παραδόθηκε το νέο κτήριο της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Ρεθύμνου που υπάγεται στο ίδιο Υπουργείο, αυτό της Παιδείας, με το Ι. Αρχείο και έγινε αποκλειστικά με δαπάνη του, χωρίς ένταξη κ.λπ. και που μέχρι τέλους, εξοπλισμού κ.λπ., θα έχει κόστος 5.000.000 ευρώ!
Δύο υπόγεια, το ένα γκαράζ 25 θέσεων, το άλλο μηχανολογικού εξοπλισμού και τρεις όροφοι υποδοχής, παιδικής βιβλιοθήκης, αναγνωστήριο, βιβλιοστάσιο, δωμάτιο ασφαλείας παλαιοτύπων κ.λπ. κ.λπ. Πριν λίγες μέρες έφθασε ο ηλεκτρονικός εξοπλισμός με τριαξονικό όχημα. Και για να μην υπάρξουν πάλι αβάσιμες δικαιολογίες αρχόντων, φορέων, εταιρειών, με τίτλο μόνο, κ.λπ., αναφέρω ότι επραγματοποιήθηκαν όλα αυτά γιατί μόνο ένας άνθρωπος έδωσε την ψυχή του για 21 χρόνια για να φτάσει το έργο σ’ αυτό το σημείο. Ο για 20 χρόνια πρόεδρος της Ιστορικής Λαογραφικής Εταιρείας Ρεθύμνου κ. Μιχάλης Τρούλης. Χρειάζεται αγάπη και βούληση και να δώσεις χρόνια από τη ζωή σου για κάτι τέτοια που εδώ στα Χανιά δεν υπήρξε κανείς να τα έχει αυτά.
Γνωρίζω ότι η παρακάτω πρόταση, που έχει γίνει και παλαιότερα, δεν θα είναι αρεστή, αλλά η πείρα έχει αποδείξει ότι όλα τα αρεστά δεν είναι και ό,τι καλύτερο. Το θαυμαστό τεράστιο και πολυτελές Δημαρχείο, τέως Δήμου Ακρωτηρίου, που έφτιαξε ο φίλος Μ. Κυνηγός, είναι το ιδεοδέστερο για να στεγάσει αυτό το μοναδικό αρχείο.
Μεγάλες αίθουσες, υπόγεια, χώροι πάρκινγκ, προσιτό με αστική συγκοινωνία κ.λπ. Στις 13 Μαΐου στα “Χ.Ν.” αναφέρθηκε η προτεινόμενη χρήση για τα διάφορα δημαρχιακά μέγαρα που ήδη ανήκουν στον Δήμο Χανίων. Γι’ αυτό του Ακρωτηρίου προτείνεται κύρια χρήση σαν Βρεφονηπιακός σταθμός και κάποιες άλλες δραστηριότητες που είναι δυνατόν άνετα να στεγασθούν χωριστά η καθεμιά σε μικρότερα κτήρια των Χανίων. Είναι κρίμα, ο αναφερόμενος σαν υπόγειος αποθηκευτικός χώρος να χρησιμεύσει για αποθήκη του σταθμού.
Δεν είναι νομίζω σοβαρό αυτό γιατί τι να αποθηκευτεί σε τόσο χώρο όταν εκεί θα έβρισκαν τη θέση τους οι δεκάδες σακούλες σκουπιδιών που περιέχουν αρχεία χρόνων και ήταν μέχρι πριν λίγα χρόνια “πεταμένες” σε κάποια ενοικιαζόμενα κτήρια εκτός του κεντρικού.
Η μεγαλύτερη υπηρεσία που θα έχει προσφέρει η Δημοτική Αρχή στην ιστορία και τον πολιτισμό των Χανίων, της Κρήτης, θα είναι να ερευνήσει τρόπο να πάει εκεί το αρχείο. Δεν ανήκει το Υπουργείο Παιδείας σε ξεχωριστό κράτος και ο Δήμος αλλού. Μπορεί να γίνει παραχώρηση, ενοικίαση, πώληση με πληρωμή, όταν πάνε καλύτερα τα οικονομικά μας και με πολλούς άλλους τρόπους. Το ανακαινιζόμενο ήδη κτήριο όπου τώρα στεγάζεται το αρχείο μετά θα είναι ιδεώδες σαν Λαογραφικό Μουσείο.
Ήδη το Ι.Α.Κ. με καταξιωμένο επιστήμονα και με μεγάλη δραστηριότητα νέο προϊστάμενο έχει μπει σε έναν καλό δρόμο. Ας βοηθήσουν και αυτοί που όχι μόνο μπορούν αλλά έχουν και υποχρέωση να το πράξουν.