Πως σκέφτονται οι μεγάλοι σκακιστές!
Ένα ενδιαφέρον πείραμα
Το κομμάτι που ακολουθεί δημοσιεύθηκε στο περιοδικό της ΕΣΟ, 44 χρόνια πριν, το 1976. Παραμένει όμως και σήμερα εξαιρετικά ενδιαφέρον.
« Το έτος 1938 διεξήχθη στην Ολλανδία το περίφημο τουρνουά ΑΒΡΟ, ένα από τα μεγαλύτερα τουρνουά όλων των εποχών. Έλαβαν μέρος σε διπλές συναντήσεις, 8 παίκτες εκ των οποίων οι τρεις υπήρξαν παγκόσμιοι πρωταθλητές (Αλιέχιν, Οϋβε, Καπαμπλάνκα) και οι υπόλοιποι 5 ήταν οι τότε διεκδικητές του τίτλου (Κέρες, Μποτβίνικ, Ρεσέβσκι, Φλορ και Φάιν) ένας Ολλανδός καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, ονόματι Ντε Γκροτ, ισχυρός παίκτης και ο ίδιος σκέφτηκε να εκμεταλλευτεί αυτή τη συγκέντρωση των μεγαλύτερων σκακιστών της εποχής για να μάθει πως σκέφτονται κατά τη διάρκεια της παρτίδας. Τοποθέτησε λοιπόν μια θέση στη σκακιέρα από κάποια (μάλλον άγνωστη) παρτίδα, πήρε ένα χρονόμετρο και ένα μαγνητόφωνο και παρακάλεσε τους γκραν μετρ να βρουν την καλύτερη κίνηση για τα λευκά. Τους ζήτησε όμως παράλληλα και το «σκεπτικό» της κινήσεως, να διατυπώνουν προφορικώς την σκέψη τους ώστε να καταγράφεται στο μαγνητόφωνο. Έτσι ο κάθε σκακιστής εξέτασε την θέση και είπε υπό μορφή μονόλογου την θέση του.
(Στα πλαίσια της εξάσκησης σας καλό είναι να δοκιμάσετε και εσείς να βρείτε την καλύτερη κίνηση πριν συνεχίσετε το διάβασμα)
Η προς εξέτασε θέση που έβαλε ο καθηγητής Ντε Γκροτ ήταν η παρακάτω (διάγραμμα)
…και να τι γράφτηκε στο μαγνητόφωνο από τους μεγάλους αυτούς σκακιστές:
ΠΩΛ ΚΕΡΕΣ
«Ας εξετάσουμε την θέση. Παρουσιάζει ενδιαφέρον. Ποιος στέκεται καλύτερα; Δύσκολη η απάντηση. Ας δούμε πρώτα όλα τα δυνατά «κτυπήματα». 1.Αθ6 ακολουθούμενο από 2.Ι:ζ7…δεν κάνει τίποτα. Μήπως 1.Ι:γ6;Τα μαύρα πρέπει να πάρουν με πιόνι, διότι 1…Π:γ6 χάνει ένα πιόνι, αποκλείεται δε και το Β:γ6 Λοιπόν 1.Ι:γ6 β:γ6 2.Α:δ5 γ:δ5 3.Βζ3. Αυτό φαίνεται να κερδίζει κομμάτι (Παύση). Αλλά το πιόνι β2 δεν υποστηρίζεται… Μήπως 1.Α:δ5; Δεν υπόσχεται πολλά. Ας δω όμως τη βαριάντα 1.Α:δ5 Α:δ5 2.Α:ζ6 και 3 Ιδ7.Ίσως πρέπει να παρεμβληθεί η κίνηση 3.Ι:δ5. αν τα μαύρα πάρουν στο δ5 με αξιωματικό χάνουν κομμάτι. Αν 1…ε:δ5 τότε Βζ3 και τι έχουν να παίξουν τα μαύρα; Ίσως 2…Ρη7 αλλά τότε 3.Ιη4 πιθανότατα κερδίζει. Λοιπόν: θα παίξω 1.Α:δ5 (χρόνος σκέψης: 6΄ )
ΑΛΕΞΑΝΤΕΡ ΑΛΙΕΧΙΝ
«Μου θυμίζει εκ πρώτης όψεως την παρτίδα Μποτβίνικ-Βίντμαρ, Νόττιγκαμ 1936 – λόγω της Βδ3. Το άνοιγμα πρέπει να ήταν Γκαμπί της Ντάμας αποδεκτό. Πιστεύω ότι σε 30 λεπτά θα μπορούσα να προσδιορίσω όλες τις κινήσεις που έφεραν αυτή την παρτίδα από την αρχική θέση στην παρούσα. Κινδυνεύει πράγματι το λευκό πιόνι στο β2; Ή αυτό είναι χωρίς σημασία; Τι δυνατότητες έχει ο λευκός; Τι μπορεί να παίξει; 1.Α:δ5. τότε η απάντηση των μαύρων 1…Α:δ5 είναι κακή. Λοιπόν πρέπει να είναι 1…ε:δ5. Αλλά τώρα η θέση του Ιζ6 αδυνατίζει π.χ. 2.Ιη4 ή 2.Πζε1 ή ακόμη 2.Βζ3. εν πάση περιπτώσει η κίνηση 1.Α:δ5 φαίνεται ενδιαφέρουσα.
Ας εξετάσω τώρα τις άλλες κινήσεις των λευκών.1.Ι:γ6 β:γ6 δυναμώνει τα μαύρα στο τετράγωνο δ5 πράγμα που πρέπει να το αποφύγω. Η υπεροχή των λευκών είναι αισθητή σε κάθε περίπτωση. Πολύ ευχαρίστως θα έπαιζα αυτή τη θέση σαν λευκός σε επίσημη παρτίδα. Μήπως υπάρχει καμιά ποιο καλή , ποιο αποφασιστική κίνηση για τα λευκά; Τώρα βλέπω ότι μετά από 1.Ι:γ6 β:γ6 τα λευκά μπορούν να δημιουργήσουν πίεση επί της γ-γραμμής και θα έχουν και το ζεύγος των αξιωματικών. Πολύ καλή η θέση για τα λευκά αλλά έχω την εντύπωση ότι πρέπει να «βγάλουν» κάτι περισσότερο από αυτή τη θέση. Ας συγκρίνω για ακόμη μια φορά τις κινήσεις. 1.Α:δ5 και 1 Ι:γ6 Θα προτιμούσα οπωσδήποτε την πρώτη, ιδίως αν δεν θα είχα αρκετό χρόνο. Λοιπόν, παίζω Α;δ5 (Χρόνος σκέψης 9΄ )
ΣΑΛΟ ΦΛΟΡ
« Η θέση προέκυψε από Γκαμπί της Βασίλισσας, αποδεκτό ή Καρο Καν. Το τετράγωνο ζ6 είναι αδύνατο, αλλά στο δ5 τα μαύρα είναι ισχυρότερα. Το πιόνι δ4 είναι απομονωμένο και αδύνατο. Ο λευκός πρέπει και μπορεί να οργανώσει επίθεση, διαφορετικά τα μαύρα έχουν καλύτερες πιθανότητες στο φινάλε. Πρέπει να εξετασθούν οι κινήσεις 1.Ι:δ5 και 1.Α:δ5. Η κίνηση 1.Α:δ5 φαίνεται καλή, ζήτημα όμως είναι αν δίνουν στα λευκά αποφασιστική υπεροχή. Μετά από 1.Α:δ5 τα μαύρα πρέπει να απαντήσουν με 1…ε:δ5 και τότε τα λευκά μπορούν να συνεχίσουν με 2.Πζε1 ή 2.Βζ3. είναι όμως αρκετό αυτό; Τι γίνεται αν προηγηθεί πάρσιμο στο γ6; Μετά από 1.Ι:γ6 β:γ6 τα λευκά μπορούν να συνεχίσουν σε στυλ ποζισιονέλ με 2.Ια4. Υπάρχει όμως και η περίπτωση 1.Ι:γ6 β:γ6 2.Α:δ5 και 3 Βζ3. Η κίνηση Ι:γ5 είναι οπωσδήποτε καλή. Και εάν δεν κερδίζει αμέσως δίνει στον λευκό το πλεονέκτημα του ζεύγους των αξιωματικών και καλύτερα πιόνια. Μια στιγμή όμως! Νομίζω ότι τα λευκά κερδίζουν διαφορά! Μάλιστα. 1.Ι:γ6 β:γ6 (φορσέ)2.Α:δ5 γ:δ5 3. Α:ζ6 και ακολουθεί Ιδ7. Αυτό ήταν. Λοιπόν παίζω 1.Ι:γ6 είναι καλό. Αυτή την κίνηση παίζω (χρόνος σκέψης 10΄)
ΡΟΥΜΠΕΝ ΦΑΙΝ
«Η θέση είναι από Κάρο-Καν ή από Γκαμπί της Ντάμας αποδεκτό. Τα λευκά προφανώς είχαν απειλές επί της διαγωνίου β1-θ7 και τα μαύρα αμύνθηκαν με την κίνηση η7-η6, η οποία όμως αδυνάτισε τα τετράγωνα θ6 και κυρίως ζ6. Τα λευκά πρέπει να ανακαλύψουν τρόπους για να συνεχίσουν την επίθεσή τους. Μήπως η επίθεση κατά του πιονιού ζ7; Αλλά και τα μαύρα έχουν απειλές π.χ. Β:β2 δεν φαίνεται κακό. Ας βάλουμε σε κάποια σειρά τις σκέψεις μας. 1.Ιε4 δεν δίνει τίποτα. Αν 1.Βδ2 τα μαύρα παίρνουν στο γ3 και μετά ακολουθεί Ιζ6-ε4. Ούτε λοιπόν 1.Βδ2.
Δεν υπόσχεται πολλά και το 1.Ι:δ5. Εάν Πζε1 τότε μπορεί 1…Β:β2 (παύση) Τι γίνεται όμως μετά από 1.Α:δ5; Αν τα μαύρα απαντήσουν 1….Α:δ5 χάνουν διαφορά. Λοιπόν φορσέ 1…ε:δ5. τότε μπορεί να ακολουθήσει 2.Πζε1 ή Ιη4 ή και Βζ3. Ναι ασφαλώς: Η κίνηση 1.Α:δ5 είναι καλύτερα (Χρόνος σκέψης 8΄)
Σε παρόμοια συμπεράσματα κατέληξαν οι Οϋβε (χρόνος σκέψης 15΄) και ο Ρεσέβσκι (11΄). Το πείραμα έδειξε μεγάλη ομοιότητα ως προς τον τρόπο σκέψεως των γκραν μετρ. Όλοι όμως δεν αποφάνθηκαν με την ίδια αποφασιστικότητα υπέρ της κίνησης 1.Α:δ5. Ο Φλορ μάλιστα προτίμησε την κίνηση 1.Ι:γ6 και τούτο διότι έκανε ένα σοβαρό λάθος στους υπολογισμούς. Έπαιξε ως πρώτη κίνηση το Ι:γ6 και στη συνέχεια ήθελε να κερδίσει με τον ίδιο αυτό ίππο διαφορά με την κίνηση Ιε5-δ7
ΣΚΑΚΙ ΣΤΟΝ ΚΥΔΩΝΑ
Ο Α.Ο. ΚΥΔΩΝ και το συνεργαζόμενο σωματείο του ΟΦΣΧ πραγματοποιούν και φέτος μαθήματα σκάκι για αρχάρια και προχωρημένα παιδιά, καθώς και για ενήλικες.
Τα μαθήματα γίνονται σε ολιγομελή τμήματα με ελάχιστο αριθμό 3 και μέγιστο ως 6 άτομα, με χρήση μάσκας και τήρηση των κανόνων της Ε.Σ.Ο. και της Γ.Γ.Α.
Τα μαθήματα θα γίνονται στη λέσχη του Κύδωνα στο Εθνικό Στάδιο Χανίων, στη λέσχη του Παγχανιακού στην Νέα Χώρα καθώς και στο ενοριακό κέντρο των Κουνουπιδιανών.
Πληροφορίες: Επικεφαλής προπονητής: Γιώργος Μυλωνάκης 6972442935
Τμήματα Ενηλίκων: Νίκος Σγουρός 6978777543
Εκμάθηση αρχαρίων και Νέα Χώρα: Δημήτρης Λαδάς 6943801862
Κουνουπιδιανά & Ακρωτήρι: Φώτης Τόλιας 6946636405
*** 1.Ιη6+ Ρθ7 2.Ιζ8+ Ρθ8 3.Βθ7+ Π:θ7 4.Ιη6+#