Οι πρώτες μεταπολεμικές Βαλκανιάδες
Του Κοσμά Κέφαλου
Το 1946 η Ευρώπη μετράει τις πληγές της από τον καταστροφικό Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών πραγματοποιεί στο Λονδίνο την πρώτη του γενική συνέλευση και το Συμβούλιο Ασφαλείας την πρώτη του συνεδρίαση. Τρία χρόνια αργότερα θα ιδρυθεί το Συμβούλιο της Ευρώπης. Το κοινοβούλιο της Ουγγαρίας καταργεί τη μοναρχία μετά από εννέα αιώνες. Καταργείται επίσης η μοναρχία σε Ιταλία και Βουλγαρία. Αντιθέτως στην Ελλάδα, με νόθο δημοψήφισμα, επανέρχεται στο θρόνο ο Γεώργιος Β΄ με το εξωπραγματικό 68,8%. Η χώρα μας έχει βυθιστεί στη δίνη του εμφυλίου πολέμου. Η Γιουγκοσλαβία, στο νέο της Σύνταγμα, καθιερώνει έξι Δημοκρατίες και η Αυστρία χωρίζεται σε τέσσερις ζώνες κατοχής. Στη Δίκη της Νυρεμβέργης οι Ναζί δικάζονται για Εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας.
Η νίκη στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν αποτέλεσμα της συνεργασίας των συμμαχικών δυνάμεων. Ωστόσο σε ομιλία του στις 5 Μαρτίου στο Φούλτον του Μιζούρι, ο Ουίνστον Τσώρτσιλ κάνει λόγο για το «Σιδηρούν Παραπέτασμα». Ανάσες αισιοδοξίας μέσα σ΄ αυτό το κλίμα αποτελούν το πρώτο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών και, στον σκακιστικό μας μικρόκοσμο, ομαδικοί βαλκανικοί αγώνες.
Από 24 έως 31 Αυγούστου 1946 οργανώνεται στο Βελιγράδι η πρώτη Σκακιστική Βαλκανιάδα. Συμμετέχουν τέσσερις οκταμελείς ομάδες (με έναν αναπληρωματικό) και πρωτεύει η Γιουγκοσλαβία με 19,5 πόντους. Έπονται η Ρουμανία με 14, η Βουλγαρία με 13,5 και η Αλβανία με 1 πόντο. Στις πρώτες σκακιέρες της Γιουγκοσλαβίας αγωνίζονται τρεις μεγάλες μορφές του παγκόσμιου σκακιστικού στερεώματος: Επικεφαλής ήταν ο Πέταρ Τριφούνοβιτς (1910–1980), μεγάλος μετρ με πρωτιές σε ισχυρά διεθνή τουρνουά και γνωστός στη σκακιστική θεωρία με την παραλλαγή Τριφούνοβιτς στην Άμυνα Αλιέχιν (5…Αζ5 ύστερα από 1.ε4 Ιζ6 2.ε5 Ιδ5 3.δ4 δ6 4.γ4 Ιβ6 5.ζ4). Υπήρξε προπονητής της Εθνικής Ελλάδας.
Στη δεύτερη σκακιέρα έπαιζε ο Βάσια Πιρτς (1907-1980), γνωστός παγκοσμίως από την υπερμοντέρνα Άμυνα Πιρτς, όπου ο μαύρος, απαντώντας στο 1.ε4 με 1…δ6 και στη συνέχεια με κινήσεις όπως 2.Ιζ6 …η6 και …Αη7, δεν διεκδικεί αμέσως την κατοχή του κέντρου, αλλά υπονομεύει τις θέσεις του λευκού από τα πλάγια.
Τρίτος και ιδιαίτερα αποτελεσματικός (επιτυχία 100%!) ήταν ο Σβέτοζαρ Γκλίγκοριτς (1923-2012), για τον οποίο θα αναφερθούμε ξεχωριστά. Με τη Γιουγκοσλαβία αγωνίστηκαν επίσης οι Κόστιτς, Βίντμαρ, Τόμοβιτς, Βούκοβιτς, Μάρκοβιτς και Ραμπάρ. Επικεφαλής της Ρουμανίας ήταν ο Τρογιανέσκου, της Βουλγαρίας ο πολύ αποδοτικός Τσβέτκοβ και της Αλβανίας ο Σόσι.
Οι Ούγγροι στα Βαλκάνια!
Η δεύτερη Σκακιστική Βαλκανιάδα πραγματοποιήθηκε στη Σόφια από 1 έως 6 Νοεμβρίου 1947. Για πρώτη και μοναδική φορά συμμετείχε η Ουγγαρία, η σκακιστική υπερδύναμη που, με επικεφαλής τους Μπάρστα, Σάμπο, Φλόριαν και Μπένκο, κυριάρχησε με ευκολία (18 πόντοι). Δεύτερη η Γιουγκοσλαβία με 13 (Τριφούνοβιτς, Γκλίγκοριτς, Πιρτς στις πρώτες σκακιέρες), και στις δύο επόμενες θέσεις με 8,5 πόντους η Βουλγαρία (επικεφαλής ξανά ο Τσβέκοβ) και η Ρουμανία (επικεφαλής ο Ίκιμ).
Τα επόμενα χρόνια ο θεσμός ατόνησε. Η αναβίωση των Βαλκανιάδων έγινε το 1971, στην Αθήνα, ύστερα από μεγάλες προσπάθειες του αείμνηστου Τριαντάφυλλου Σιαπέρα. Από το 1975 η διοργάνωση εμπλουτίζεται με αγώνες Εθνικών Ομάδων Νέων και από το 1978 με αγώνες Εθνικών Ομάδων Γυναικών.
Τις δεκαετίες του ΄70 και του ΄80 η κατάσταση, κυρίως στους άνδρες, ήταν παγιωμένη: Οι τρεις ισχυρές χώρες (Γιουγκοσλαβία, Βουλγαρία, Ρουμανία), πάλευαν για την κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου, με την Γιουγκοσλαβία να κερδίζει 10 σε 16 διοργανώσεις, και οι τρεις σκακιστικά ασθενέστερες (Ελλάδα, Αλβανία, Τουρκία) να παλεύουν για την τέταρτη θέση. Όπως συμβαίνει πάντα και παντού, περισσότερο ωφελημένοι ήταν οι παίκτες των αδύνατων ομάδων, οι οποίοι αποκτούσαν εμπειρία παρτίδων με δύσκολους αντιπάλους. Η βελτίωση του σκακιστικού επιπέδου στην Ελλάδα δεν άργησε να φανεί: το 1982 κατακτούν το πρώτο χρυσό βαλκανικό μετάλλιο οι Νέοι, το 1990 οι Νεάνιδες και το 1992 τόσο η Εθνική Ανδρών όσο και η Εθνική Γυναικών. Περισσότερα στοιχεία (περιγραφές, παρτίδες, καθώς και σχόλια των πρωταγωνιστών και πρωταγωνιστριών), σε δισέλιδα αφιερώματα της επόμενες Κυριακές.
Ο ισχυρότερος μη Σοβιετικός
Ο Σβέτοζαρ Γκλίγκοριτς γεννήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 1923 στο Βελιγράδι από φτωχή οικογένεια. Ένοιωσε από μικρός να του κεντρίζει το ενδιαφέρον το σκάκι. Έφτιαξε κομμάτια, σκαλίζοντας φελλούς μπουκαλιών, και σε ηλικία 11 ετών άρχισε να παίζει. Καλός μαθητής και καλός αθλητής εκπροσώπησε το σχολείο του σε γιορτή γενεθλίων του μετέπειτα βασιλιά Πέτρου, αλλά στεναχωρήθηκε πολύ για τη φτωχική του αμφίεση. Στις φωτογραφίες των επόμενων ετών θα τον βλέπουμε πάντα κομψό και πάντα καλοντυμένο. Το 1938 κέρδισε το Πρωτάθλημα Chess Club του Βελιγραδίου, αλλά ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος θα ανακόψει την πορεία του. Εντάσσεται σε αντάρτικη μονάδα και πολεμά ως παρτιζάνος τον εισβολέα.
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Γκλίγκοριτς επανέρχεται στο αγωνιστικό σκάκι και παράλληλα εργάζεται ως δημοσιογράφος και διοργανωτής σκακιστικών τουρνουά. Το 1950 του απονέμεται τίτλος διεθνούς μετρ και το 1951 τίτλος γκραν μετρ. Αναδείχθηκε 12 φορές πρωταθλητής Γιουγκοσλαβίας και εκπροσώπησε τη χώρα του σε 15 Σκακιστικές Ολυμπιάδες (13 φορές στην πρώτη σκακιέρα), παίζοντας 223 παρτίδες (88 νίκες, 109 ισοπαλίες, 26 ήττες), Στην πρώτη μεταπολεμική Ολυμπιάδα του Ντουμπρόβνικ οδήγησε την Γιουγκοσλαβία στην κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου. Παρέμεινε ενεργός σκακιστής μέχρι τα 60 του. Πριν από τη θυελλώδη εισχώρηση του Φίσερ στο σκακιστικό στερέωμά θεωρείτο ο ισχυρότερος σκακιστής εκτός Σοβιετικής Ένωσης. Είχε θετικό σκορ με τον παγκόσμιο πρωταθλητή Όυβε (αήττητος με 2 νίκες και 5 ισοπαλίες), ισόπαλο με τον Μποτβίνικ (2 νίκες, 6 ισοπαλίες, 2 ήττες) και οριακά αρνητικό με τον Φίσερ (4 νίκες, 8 ισοπαλίες, 6 ήττες), με τον οποίο είχε καλά αποτελέσματα στην βαριάντα Νάιντορφ της Σικελικής.
Κυκλοφορεί και ένα ανέκδοτο με τους δύο μεγάλους μετρ: Ο κοινωνικός Γκλίγκορις έπεισε τον απομονωμένο και μακριά από συναναστροφές Φίσερ να τον πάρει σε ένα χορό. Μάλιστα επέλεξε ο ίδιος τον Γιουγκοσλάβο ράφτη που θα του έφτιαχνε το κομψό κουστούμι. Το σχόλιο του Φίσερ στο τέλος της γιορτής: «Είναι ωραίο που με έφερες εδώ ανάμεσα στα κορίτσια, αλλά κανένα από αυτά δεν ξέρει τίποτα για το σκάκι!»
Ο Γκλίγκορις ήταν πολύ δημοφιλής λόγω της ελκυστικής προσωπικότητάς του, καθώς και του ήθους του. Το 2019 η ΦΙΝΤΕ ως αναγνώριση του αθλητικού πνεύματος, της ακεραιότητας και της προώθησης της ηθικής συμπεριφοράς στο σκάκι καθιέρωσε το Fair Play Svetozar Gligoric Trophy.
Μαθήματα σκακιού στον Κύδωνα
Με το ξεκίνημα της νέας αγωνιστικής χρονιάς, ο Κύδωνας και το αδελφό σωματείο του ΟΦΣΧ λειτουργούν και πάλι την σκακιστική τους λέσχη.
Στα τμήματα εκμάθησης λειτουργούν τμήματα αρχαρίων, προχωρημένων και ενηλίκων.
Θα διδάξει ο επικεφαλής προπονητής του Κύδωνα κ. Γιώργος Μυλωνάκης.
Τα τμήματα λειτουργούν στη λέσχη του Κύδωνα στο Εθνικό Στάδιο.
Για εγγραφές και κάθε είδους πληροφορία απευθυνόμαστε στον Γιώργο Μυλωνάκη (6972442935) .
Μαθήματα στο Ακρωτήρι
Παράλληλα ξεκινούν και τα μαθήματα σκακιού στο Ακρωτήρι, στο Ενοριακό Κέντρο Κουνουπιδιανών. Οι εγγραφές ξεκινούν από σήμερα και θα γίνονται καθημερινά 6-8μ.μ. στο τηλέφωνο 6971735357
