Παροιμιακές μαντινάδες

Το 2002 εξέδωσα το βιβλίο “Κρητική λαϊκή ποίηση”. Εκεί παραθέτω 1.400 παροιμίες που τις μάζεψα και από κάθε παροιμία έκανα και μια μαντινάδα.

Παραθέτω όμως εκεί και κάποιες δικές μου παροιμιακές μαντινάδες, από παρατηρήσεις μου από τη ζωή, που τις έκανα εγώ παροιμίες:

Πολλές βολές είναι έξυπνο τον παλαβό να κάνεις
και να πασάρεις αδειανές γεμάτες για να πιάνεις.

Τα λίγα να τα εκτιμάς και να τα προστατεύεις,
από τα λίγα ξεκινάς πολλά για να μαζεύεις.

Εχουνε ώρες κι όρια τ’ αστεία των αθρώπω,
πρέπει να σκέφτεσαι στιγμή, περίσταση και τόπο.

Τα λάθη του ο άθρωπος σε άλλους τα φορτώνει,
ετσά χαντά τη θέση του ό,τι την αλαφρώνει.

Ο άθρωπος σαν πολεμά να φαίνεται μεγάλος,
δείχνει κατωτερότητα και τονε νοιώθει ο άλλος.

Για να πομείνει ο άθρωπος στη θέση όπου έχει
δεν πρέπει ν’ αναπαύεται, μα ταχτικά να τρέχει.
(Αν είσαι πρώτος σε μια κατάσταση, αν δεν προχωρείς, οι άλλοι προχωρούνε και κάποτε θα μείνεις τελευταίος).
Ο,τι φοβάται ο άθρωπος και ό,τι του αρέσει,
αυτά πιστεύει εύκολα όντε θα του το λέει.

Αυτά τα έργα τα καλά, τα έργα τα σπουδαία
τα ‘φτιαξε αυτός που έριξε ο πρώτος την ιδέα.

Η κοινωνία δε μετρά τσι πράξεις, τα στοιχεία,
αυτό που βγαίνει σε καλό το γράφει επιτυχία
(συχνά ένα λάθος που βγαίνει σε καλό είναι αξιέπαινο)

Η περιέργεια γεννά την αδιακρισία
ποτέ σε ξένα λήτηγα μη δίδεις σημασία.

Και σαν ποθάνει ο καλός, ακόμη αυτός προσφέρνει
γιατί τα παραδείγματα μαζί του δεν τα παίρνει.

Οπου έχεις μίσος δυνατό κι όπου πολλή αγάπη
με θάρρος αντιστέκεσαι και δε γυρίζεις πλάτη.

Είναι τ’ αθρώπου η ζωή μέρες πολλές χιλιάδες
μα μόνο μέρες, γη στιγμές, λογίζουνται μεγάλες.

Στο ζόρε σου κιαμιά βολά γίνεσαι παλληκάρι
κι ούλος ο κόσμος ύστερα σε θεωρεί λιοντάρι.

Ο,τι στερείται ο άθρωπος αυτό υπολογίζει
μα ό,τι έχει μπόλικο δεν το αναγνωρίζει.

Συχνά παρουσιάζομε αθρώπους για μεγάλους
μόνο για ν’ αποδείξομε μικρότητα σε άλλους.

Από πανεπιστήμια βγαίνουνε σπουδασμένοι
κι από καλή αναθροφή οι καλλιεργημένοι.

Πολλά γροικά ο άθρωπος, λιγότερα μαθαίνει
πολλά κι απ’ όσα έμαθε δεν τα καταλαβαίνει.
Οποιος δεν είναι ικανός να νιώσει τσ’ εξυπνάδες
με ούλη του την άνεση τσι λέει παλαβάδες.

Συχνά τα μικροπράματα χαράσουνε πορεία
σ’ άλλα μεγάλα πράματα που γράφουν ιστορία.

Αυτός που εγεννήθηκε με δύναμη μεγάλη
πολύ καλό ή πολύ κακό στην κοινωνία θα βάλει
(ο δάσκαλος του Θεμιστοκλή διέκρινε τις δυνατότητες του παιδιού και είπε ότι αυτό το παιδί άμα μεγαλώσει ή πολύ καλό ή πολύ κακό θα κάνει).

Κάνει πληγή κιαμιά βολά στον πόδα το στιβάνι
δεν το κατέχει άλλος κιανείς, μα μόνο όποιος το βάνει.

Τα λόγια, μερικές βολές, τρυπούνε σαν τσι μπάλες
και στσι καρδιές ανοίγουνε πληγές καλά μεγάλες.

Τα λόγια όπως βγαίνουνε από αθρώπου στόμα
μιλούν τα λόγια μα μιλεί και τση μιλάς το χρώμα.

Τα λόγια απού βγαίνουνε από μεγάλου στόμα
εις του λαού το άκουσμα παίρνουν σπουδαίο χρώμα.

Τα λόγια είναι υλικό που χτίζει παραμύθια
μόνο στα έργα φαίνεται η καθαρή αλήθεια.

Ούλοι το θέλουν το καλό και ούλοι το θωρούνε
λιγότεροι το νοιώθουνε, μα ούλοι το μπορούνε.

Για έρωντα και για φαΐ κι ακόμη όντε διψούνε
ούλα τα ζωντανά τση γης κιντύνους αψηφούνε.

Οντε θα πεις “ευχαριστώ” κι όντε θα πεις “συγγνώμη”
σ’ όσους σ’ ευχαριστήσανε τωνε χρωστείς ακόμη.

Συχνά εις τσι συναλλαγές μπορεί κιανείς να σφέλνει
μας σφέλνει πλια συχνότερα πως τονε συφέρνει.