Παροιμίες και συμβουλές…

Πολλές φορές, κάθομαι και σκέφτομαι κατά πόσον οι παροιμίες του λαού μας, αυτή η πλούσια πολιτιστική κληρονομιά μας, ισχύουν και στις ημέρες μας, μολονότι έχουν ειπωθεί και καταγραφεί από άλλες κοινωνίες και σε άλλες εποχές. Επίσης, ψάχνω να ιδώ εάν οι λόγοι των γονέων και των δασκάλων δύνανται να επηρεάζουν έμμεσα ή άμεσα σημαντικά την καθημερινή ζωή των σημερινών ανθρώπων…
Έτσι, πρόσφατα συλλογιζόμουν ότι η ακριβέστερη απόδειξη της σοφής λαϊκής παροιμίας “Από την κεφαλή βρωμάει το ψάρι” έρχεται στις μέρες μας για την κοινωνία μας με το κεφάλαιο και τον καπιταλισμό που περισσότερο από άλλες εποχές έχει πάρει τη μορφή τυραννίας…
Κανείς τύραννος, στο πέρασμα των χρόνων, δεν υπήρξε ποτέ ούτε δημοκρατικός ούτε φιλελεύθερος. Μονάχα φίλαυτος και αυταρχικός…
Προς τούτο, ό,τι θα συμβούλευα τη νέα γενιά θα ήταν να μην μένει απαθής στους τυράννους της εποχής μας, αλλά να διεκδικήσει με αγώνες όσα θα έκαναν τη ζωή της ανθρώπινη και γεμάτη ελευθερία, σύνεση, συνεργασία με τους άλλους, ειρήνη και δικαιοσύνη.
Πριν μερικά χρόνια, λοιπόν, είχα διαβάσει ότι ένας Αμερικανός πολιτικός του 20ου αιώνα, ο Φρανκ Κλαρκ, πίστευε ότι η κριτική, όπως η βροχή, πρέπει να είναι αρκετά ευγενική για να βοηθήσει την ανάπτυξη ενός ανθρώπου, και όχι να καταστρέψει τις ρίζες του.
Και κοντά στη γνώμη του Κλαρκ, ας καταθέσω και τη δική μου θέση για όσα συμβουλεύουν οι γονείς και οι δάσκαλοι υποδεικνύοντας στα παιδιά πώς να ζουν:  Πρώτα απ’ όλα, ως φέρων την ευθύνη για την αρμονική ένταξη των παιδιών στο κοινωνικό σύνολο και την παιδεία τους, μην μένεις, γονέα και δάσκαλε,  μόνο στα λόγια αλλά γίνε ο ίδιος έμπρακτο παράδειγμα όλων όσα οι άλλοι θες να σε ακολουθήσουν. Έπειτα, όταν κάνεις υποδείξεις και δίνεις συμβουλές, καλό είναι να θυμάσαι ότι δεν γίνονται γιατί θες να επιβληθείς αυταρχικά στους άλλους ή ν’ αποδείξεις ότι εσύ μονάχα είσαι αλάνθαστος και σωστός, αλλά για να δείξεις ό,τι η ζωή η ίδια καταδεικνύει ως διαφορετικό απ’ αυτό που οι άλλοι πιστεύουν ή ισχυρίζονται…
Αλήθεια, εσείς τι λέτε για όλα ετούτα;