■ Ο συγγραφέας Σωκράτης Τσουρδαλάκης µιλά στα “Χ.ν.”
Ένα συναρπαστικό αφήγηµα που παρουσιάζει την περιπέτεια των Κρητών που έφθασαν στη γη της Αυστραλίας, από τα µέσα του 19ου αιώνα, αποτελεί το βιβλίο του ιστορικού ερευνητή Σωκράτη Τσουρδαλάκη που θα παρουσιαστεί την Παρασκευή 20 Οκτωβρίου και ώρα 7:30 µ.µ., στην αίθουσα ‘‘Σταύρος Σ. Νιάρχος’’ του Εθνικού Ιδρύµατος ‘‘Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος’’, στη Χαλέπα. Την εκδήλωση διοργανώνει το Εθνικό Ίδρυµα ‘‘Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος’’ µε τη συνεργασία της Κρητικής Οµοσπονδίας Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας.
Το βιβλίο ‘‘Οι πρωτοπόροι Κρήτες της Αυστραλίας από το 1829’’ του Σωκράτη Τσουρδαλάκη, είναι προϊόν πολύχρονης, συστηµατικής, ιστορικής έρευνας (από το 2015) στα Αρχεία του Αυστραλιανού Κράτους και αφηγείται την ιστορία των πρώτων Κρητών της Αυστραλίας, το περιπετειώδες ταξίδι τους µέχρι εκεί, τις δύσκολες συνθήκες που αντιµετώπισαν, το πώς οργανώθηκαν σε κοινότητες και δηµιούργησαν συλλόγους σε όλες τις πολιτείες, µε µεγαλύτερους της Μελβούρνης (1956) και του Σύδνεϋ (1959) και σήµερα αποτελούν ένα από τα µεγαλύτερα και πιο δραστήρια τµήµατα της ελληνικής παροικίας της Αυστραλίας.
Πώς όµως ξετυλίγεται η ιστορία των πρώτων Κρητικών στην Ωκεανία;
«Οι πρώτοι Κρητικοί που πάτησαν πόδι στην Ωκεανία ήταν το 1829. Αρχικά πήγαν στο Σύδνεϋ» αφηγείται στα «Χ.ν.» ο κ. Τσουρδαλάκης και προσθέτει:
«Την περίοδο του 1826 είχε αναπτυχθεί η πειρατεία στο Αιγαίο και στο Λιβυκό πέλαγος. Τότε ένα υδραίικο µπρίκι, καράβι της εποχής εκείνης ασκούσε πειρατεία νότια της Κρήτης. Εκουρσέψανε ένα µαλτέζικο πλοίο µε εγγλέζικη σηµαία που πήγαινε για την Αλεξάνδρεια φορτωµένο µε διάφορα εµπορεύµατα και µετά το άφησαν να συνεχίσει την πορεία του. Μερικές ηµέρες αργότερα όµως, το ίδιο αυτό υδραίικο καράβι µε 7 άτοµα έπλεε βόρεια της Κρήτης κι έπεσε πάνω σε ένα αγγλικό πολεµικό πλοίο, έγινε έρευνα στο καράβι των Ελλήνων κι εκεί βρήκαν ορισµένα προϊόντα τα οποία δεν µπορούσαν να δικαιολογήσουν. Οι Άγγλοι τους είπαν πως «αυτά δεν είναι δικά σας, είναι κλεψιµαίικα». Αιχµαλώτισαν το καράβι και το οδήγησαν στην Μάλτα. Εκεί τους δικάσανε για πειρατεία. Μετά από πολυήµερες διαδικασίες της δίκης, τους καταδικάσανε σε θάνατο. Με την παρέµβαση όµως της τότε Ελληνικής κυβέρνησης, η ποινή µετετράπη σε ισόβια εξορία. Οδηγήθηκαν στην Αγγλία, από εκεί στοιβάχτηκαν σε ένα καράβι µαζί µε άλλους 200 κατάδικους και τους πήγαν στην Νέα Νότιο Ουαλία, δηλαδή στην περιοχή του σηµερινού Σύδνεϋ. […] Το 1836 ο Σπυρίδωνας Τρικούπης που ήταν τότε Πρέσβης της Ελλάδος στην Αγγλία, µεσολάβησε στις Αρχές και τους έδωσαν χάρη (αµνηστία) και ήταν ελεύθεροι να επιτρέψουν στην πατρίδα. Οι πέντε γύρισαν στην πατρίδα, ήταν οι: Αντ. Μανώλης, ∆αµιανός Νινής, Γκίκας Βούλγαρης, Κωνσταντίνος Στρουµπούλης, Νίκος Παπανδρέας και οι δύο, δηλ. οι Γιώργης Λαρίτσος και Γιώργος Βασιλάκης που ήταν από την Κρήτη παρέµειναν µόνιµα στην Αυστραλία. Για τον Γιώργη Λαρίτσο έχουµε γραπτές αποδείξεις ότι ήταν από το Ηράκλειο για τον Βασιλάκη δεν βρέθηκαν γραπτές αποδείξεις πέρα από το επώνυµο του που πιθανόν υποδηλώνει συσχέτιση µε Κρητική καταγωγή».
Όπως εξηγεί ο κ. Τσουρδαλάκης, στα επόµενα χρόνια που ακολούθησαν πολλοί Κρητικοί µετανάστευσαν στην Αυστραλία, τα ονόµατα των οποίων δεν εντοπίστηκαν στα Αρχεία του Αυστραλιανού Κράτους, καθώς ταξίδεψαν στην χώρα χωρίς νόµιµα έγγραφα. «Οι πρώτοι Έλληνες που πήγαιναν στην Αυστραλία τότε, µπήκαν παράνοµα στην χώρα, οι περισσότεροι, ειδικά µετά το 1851 που ανακαλύφθηκε το χρυσάφι εκεί, αρχικά στη Ν. Νότια Ουαλία και µετά στην Βικτώρια και αργότερα στη ∆υτική Αυστραλία. […] Κάποιοι βρήκαν, κάποιοι δεν βρήκαν, άλλοι πέθαναν από τις κακουχίες, άλλοι επέζησαν, κάποιοι ασχολήθηκαν µε άλλες δουλειές. Με σκληρή εργασία, άρχισαν σταδιακά σιγά σιγά να ανοίγουν τα δικά τους µαγαζιά στην Αυστραλία».
«Μέχρι σήµερα οι Κρήτες της Αυστραλίας διαφυλάττουν τις παραδόσεις της Κρήτης, τα έθιµα και όσο µπορούµε την γλώσσα. Το τελευταίο βιβλίο µου είναι δίγλωσσο» καταλήγει ο κ. Τσουρδαλάκης που κατάγεται από τις Μέλαµπες Ρεθύµνου και αποφοίτησε το 1962 από την Εκκλησιαστική Σχολή Κρήτης, που βρισκόταν τότε στην Αγ. Τριάδα, στα Χανιά. Το 1965 µετανάστευσε στην Αυστραλία όπου δίδαξε επί 35 χρόνια στην ελληνορθόδοξη κοινότητα του Αγ. Βασιλείου στο Brunswick, γράφοντας τη δική του ιστορία στην «Γη της Επαγγελίας».
