■ Πανελλήνια συνάντηση µελών της Ευρωπαϊκής ∆ιαδροµής Βιοµηχανικής Κληρονοµιάς
Το Μουσείο Τυπογραφίας Γιάννη & Ελένης Γαρεδάκη συµµετείχε µε οµιλία – παρουσίαση στην πρώτη πανελλήνια συνάντηση των µελών της ∆ιαδροµής Βιοµηχανικής Κληρονοµιάς (ERIH – European Route of Industrial Heritage), που έγινε την Παρασκευή 31 Μαΐου στην Τεχνόπολη του ∆ήµου Αθηναίων, στο Γκάζι.
Η εκδήλωση φιλοξενήθηκε στο εµβληµατικό Βιοµηχανικό Μουσείο Φωταερίου, επίσης µέλος του ERIH και στόχο είχε να ενδυναµώσει το ελληνικό δίκτυο µελών, φέρνοντας κοντά τα µέλη, που αντάλλαξαν εµπειρίες, θέσεις και καλές πρακτικές.
Θέµα της συνάντησης ήταν ”Ενισχύοντας τα ∆ίκτυα Βιοµηχανικής Κληρονοµιάς: η σηµασία της ένταξης στην Ευρωπαϊκή ∆ιαδροµή Βιοµηχανικής Κληρονοµιάς”.
Το Μουσείο Τυπογραφίας εκπροσώπησε η δηµοσιογράφος και συνεργάτιδα του ΜΤ, Μαρία Μυστακίδου, η οποία στην εισήγησή της αρχικά παρουσίασε εκτενώς τους χώρους του Μουσείου, αναφέροντας επίσης τις συµµετοχές του σε ευρωπαϊκά και παγκόσµια ∆ίκτυα, τις διακρίσεις που έχει λάβει και τις πολυποίκιλες δράσεις του. Στην πορεία αναφέρθηκε στις µελλοντικές επιδιώξεις και σχέδια του ΜΤ, ιδιαίτερα µέσα από τη συµµετοχή του στη ∆ιαδροµή της Βιοµηχανικής Κληρονοµιάς.
Στη συνάντηση, παραβρέθηκε αντιπροσωπεία του Υπουργείου Πολιτισµού, την Υπουργό Πολιτισµού κ. Μενδώνη εκπροσώπησε ο Γιώργος Καλαµαντής, Προϊστάµενος ∆ιεύθυνσης ∆ιεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ οµιλία πραγµατοποίησε και η Μαριάνθη Αναστασιάδου, ∆ιευθύντρια του Γραφείου ∆ιεθνών Σχέσεων και Ε.Ε.
Η κεντρική εισήγηση της εκδήλωσης έγινε διαδικτυακά από τον Πρόεδρο του ERIH, καθηγητή Dr. Meinrad Maria Grewenig και είχε θέµα «Η Ευρωπαϊκή ∆ιαδροµή Βιοµηχανικής Κληρονοµιάς και η σηµασία συµµετοχής σε αυτήν – καλές πρακτικές».
Οµιλίες πραγµατοποίησαν επίσης και οι κκ. Σταυρούλα Φωτοπούλου, ∆ιευθύντρια Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονοµιάς, ∆ώρα Χατζή Ροδοπούλου, Αντιπρόεδρος του Ελληνικού Τµήµατος TICCIH, Μαρία Φλώρου, Υπεύθυνη Τοµέα Βιοµηχανικού Μουσείου Φωταερίου της Τεχνόπολης του ∆ήµου Αθηναίων, Ανδρέας Λαπούρτας, Προϊστάµενος Υπηρεσίας Μουσείων Πολιτιστικού Ιδρύµατος Οµίλου Πειραιώς, Ελένη Μπενέκη, Προϊσταµένη Υπηρεσίας Ιστορικού Αρχείου Π.Ι.Ο.Π και Θεόδωρος Πριγγόπουλος, Προϊστάµενος Υπηρεσίας Νεώτερων Μνηµείων & Τεχνικών Εργων Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης.
Ακολούθησε συζήτηση στρογγυλής τράπεζας µε συµµετοχή εκπροσώπων µελών, αλλά και υποψήφιων µελών να ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή ∆ιαδροµή της Βιοµηχανικής Κληρονοµιάς, µιας ∆ιαδροµής Πιστοποιηµένης από το Συµβούλιο της Ευρώπης.
Τη συζήτηση ξεκίνησε η Μαρία Μυστακίδου, εκπροσωπώντας το Μουσείο Τυπογραφίας, που ανέφερε, µεταξύ άλλων:
«Το πιο σηµαντικό στοιχείο του Μουσείου Τυπογραφίας είναι πως δεν πρόκειται για ένα ”στατικό” Μουσείο. Μέσα από την ξενάγηση “αφηγείται” διαδραστικά, µε τη συµµετοχή των επισκεπτών, αλλά και σχετικά βίντεο πώς ξεκίνησε και πώς αναπτύχθηκε η σπουδαιότερη -ίσως- εφεύρεση του ανθρώπου, η Τυπογραφία.
Κατά τη διάρκεια της ξενάγησης µικροί και µεγάλοι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να τυπώσουν στα παλιά πιεστήρια που είναι πλήρως λειτουργικά και να ανακαλύψουν ένα ξεχασµένο αυτονόητο: τον κόπο και την ανθρώπινη ευφυΐα που βρίσκονται πίσω από κάθε τυπωµένο κείµενο. (…)
Το Μουσείο είναι µέλος του Ευρωπαϊκού Συνδέσµου Μουσείων Τυπογραφίας (Association of European Printing Museums), του Παγκόσµιου Συνδέσµου Μουσείων Τυπογραφίας (International Association of Printing Museums) και της Πολιτιστικής ∆ιαδροµής της Βιοµηχανικής Κληρονοµιάς, που έχει την πιστοποίηση του Συµβουλίου της Ευρώπης (European Route of Industrial Heritage).
Η σπουδαιότητα του Μουσείου Τυπογραφίας αποτυπώνεται ανάγλυφα και στις υποψηφιότητες και τα βραβεία που έχει λάβει.
Το 2016 το Μουσείο Τυπογραφίας ήταν υποψήφιο για το σηµαντικότατο βραβείο “Ευρωπαϊκό Μουσείο της Χρονιάς 2016”, European Museum of the Year Award (EMYA 2016) που απονέµεται από το Φόρουµ των Ευρωπαϊκών Μουσείων (European Museum Forum – EMF) και τελεί υπό την αιγίδα του Συµβουλίου της Ευρώπης.
Το 2017 το Μουσείο τιµήθηκε, µε βραβείο ΕΒΓΕ, για την Πολιτιστική του Προσφορά από την Ένωση Γραφιστών Ελλάδας.
Το όραµα της Πολιτιστικής ∆ιαδροµής της Βιοµηχανικής Κληρονοµιάς είναι ξεκάθαρα όραµα και του Μουσείου Τυπογραφίας, όπως και κάθε πιστοποιηµένης Πολιτιστικής ∆ιαδροµής του Συµβουλίου της Ευρώπης.
Αρχικός και πάγιος στόχος είναι η προάσπιση και προβολή της υλικής και άυλης πολιτιστικής κληρονοµιάς. Της ”ζωντανής” κληρονοµιάς που περνά από γενιά σε γενιά.
Κάθε µέλος της διαδροµής έχει ουσιαστικά δεσµευτεί να κάνει γνωστή στο ευρύτερο κοινό κάθε ηλικίας και προέλευσης τον κοινό πολιτισµό πίσω από την Βιοµηχανική Κληρονοµιά που χαρακτηρίζει την Ευρώπη.
Πώς πετυχαίνεται αυτό; Οσον αφορά στο Μουσείο Τυπογραφίας, µε το ”άνοιγµα” του Μουσείου σε όλες τις ηλικίες, όλα τα κοινωνικά στρώµατα.
Εκπαιδευτικά προγράµµατα για παιδιά κάθε βαθµίδας είναι ο ένας από τους πυλώνες, πάνω στους οποίους βασίζεται η λειτουργία του Μουσείου. Κάθε χρόνο περί τους 7000 µαθητές µπαίνουν στο Μουσείο και µαθαίνουν πως η Τυπογραφία υπήρξε µια δυναµική επανάσταση που συνεπήρε την Ευρώπη και ολόκληρο τον κόσµο.
Μαθαίνουν πώς η παραδοσιακή Τυπογραφία µετεξελίχθηκε και πως όλα όσα αφορούν στις σηµερινές τους δραστηριότητες, εµπεριέχουν -λίγο ή πολύ- την Τυπογραφία.
Ο δεύτερος πυλώνας είναι οι πολιτιστικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες. Το Μουσείο Τυπογραφίας έχει ένα φιλόξενο αµφιθέατρο, όπου παρουσιάζονται κάθε χρόνο θεατρικές και µουσικές εκδηλώσεις για κάθε ηλικία και ενδιαφέρον.
Παραστάσεις που ανέβηκαν στην Αθήνα και έκαναν αίσθηση, παραστάσεις που έκαναν πρεµιέρα στο Μουσείο Τυπογραφίας και µετά «ταξίδεψαν» στην πρωτεύουσα.
Μουσικές παραστάσεις, και πολλά ακόµα λειτουργούν ενισχυτικά του ρόλου του Μουσείου και φέρνουν διαρκώς νέους -αλλά διατηρούν και τους σταθερούς- επισκέπτες στους χώρους του.
Ο τρίτος πυλώνας αφορά στις πολλαπλές δράσεις: Το µουσείο έχει φιλοξενήσει Συνέδρια Τυπογραφίας ∆ιεθνούς εµβέλειας, οργανώνει σεµινάρια για µικρούς και µεγάλους (βιβλιοδεσίας κ.λπ.), ενώ σήµα κατατεθέν, είναι ο ετήσιος ∆ιεθνής ∆ιαγωνισµός Αφίσας που αφορά σε καλλιτέχνες ερασιτέχνες και επαγγελµατίες από κάθε γωνιά του πλανήτη. Ο ∆ιαγωνισµός αυτός δίνει σηµαντικότατα έπαθλα καθως και προβολή στους συµµετέχοντες.
Τέταρτος, επίσης ισχυρός πυλώνας είναι η σχέση του Μουσείου Τυπογραφίας µε την τοπική κοινωνία, κάτι που επιτυγχάνεται αριστοτεχνικά µέσω της επαρχιακής εφηµερίδας ”Χανιώτικα Νέα”.
Το Μουσείο Τυπογραφίας ξεκίνησε την πορεία του το 2005 ως Μουσείο Τυπογραφίας της εφηµερίδας ”Χανιώτικα Νέα”. Και τούτο επειδή ο ιδρυτής του Μουσείου, Γιάννης Γαρεδάκης, είναι παράλληλα ιδρυτής και διευθυντής της εφηµερίδας ”Χανιώτικα νέα”. Επίσης το Μουσείο συνδέεται µε το Ινστιτούτο Επαρχιακού Τύπου, ένα ”σχολείο” που συγκεντρώνει επαγγελµατίες και σπουδαστές δηµοσιογραφίας κάθε χρόνο, οργανώνει συνέδρια και πολλά – πολλά ακόµα.
Κάπως έτσι η τοπική κοινωνία εµπλέκεται ενεργά στις δράσεις και τις προτάσεις του Μουσείου Τυπογραφίας.
Όλα τα παραπάνω, είναι φυσικά και προαπαιτούµενα των Πολιτιστικών ∆ιαδροµών. Είναι δεδοµένα που πρέπει να έχουν για να πιστοποιηθούν και να διατηρήσουν την πιστοποίησή τους.
Προάσπιση της πολιτιστικής κληρονοµιάς µε παράλληλη κοινή και προσωπική προβολή κάθε µέλους, ισχυρό προφίλ, κοινές εκδηλώσεις, άνοιγµα στους νέους, συµπερίληψη της τοπικής κοινωνίας.
Αυτοί ακριβώς είναι και οι στόχοι του Μουσείου Τυπογραφίας, πλέον και µέσω της Πολιτιστικής ∆ιαδροµής Βιοµηχανικής Κληρονοµιάς.
Υπάρχουν δεκάδες ευρωπαϊκά προγράµµατα, όπως τα Erasmus+, τα Interreg και πόροι που µπορούν -µε κοινή προσπάθεια- να αντληθούν προκειµένου ως Πολιτιστική ∆ιαδροµή να διοργανώσουµε Κοινές ∆ράσεις, ∆ρώµενα, Εκδηλώσεις, Εντυπο και οπτικοακουστικό Υλικό…
Ως µέλη της Πολιτιστικής ∆ιαδροµής Βιοµηχανικής Κληρονοµιάς, θα πρέπει να ενεργοποιηθούµε στο έπακρο.
Η σηµερινή συνάντηση είναι το πρώτο βήµα για τα πολλά ακόµα -ελπίζουµε- που θα ακολουθήσουν. Ολοι µαζί µπορούµε να κάνουµε αισθητή την παρουσία µας σε ∆ιεθνές επίπεδο. Και ως χώρα έχουµε δυνατότητα να συνεργαστούµε προκειµένου να οργανώσουµε ένα ισχυρότατο δίκτυο που θα προτείνει, θα συµµετέχει, θα ενεργοποιεί.
Πιστεύουµε πως αυτό, είναι και το κοινό ζητούµενο όλων µας».
Κατά τη διάρκεια της οµιλίας προβλήθηκε επίσης µικρό βίντεο παρουσίασης του Μουσείου, το οποίο δηµιουργήθηκε ειδικά για την περίσταση.
Ακολούθησαν εισηγήσεις εκπροσώπων από το Βιοµηχανικό Μουσείο Τοµάτας στη Σαντορίνη, το Μουσείο Άλατος στο Μεσολόγγι, το Μουσείο Κλωστοϋφαντουργίας Ερµούπολης, το Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου, το Ορυκτολογικό Μουσείο Λαυρίου, τον Πολυχώρο Τέχνης και Πολιτισµού Μύλου Ματσόπουλου στον ∆ήµο Τρικκαίων και το Κεντρικό του συγκροτήµατος εργοταξίου Αποξήρανσης Θεσσαλίας (ΚΟΜ∆Ε).
Να σηµειωθεί πως η εκδήλωση ήταν υπό την Αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισµού, και συνδιοργανώθηκε από την Τεχνόπολη ∆ήµου Αθηναίων – Βιοµηχανικό Μουσείο Φωταερίου, το Πολιτιστικό Ίδρυµα Οµίλου Πειραιώς και το Ελληνικό Τµήµα της ∆ιεθνούς Επιτροπής για τη ∆ιατήρηση της Βιοµηχανικής Κληρονοµιάς (TICCIH µε τη συνεργασία της Εθνικής Εκπροσώπου στην Ευρωπαϊκή ∆ιαδροµή Βιοµηχανικής Κληρονοµιάς (ERIH) Ολγας ∆εληγιάννη και την υποστήριξη του Συµβουλίου Βιοµηχανικής Κληρονοµιάς της ΕΛΛΕΤ.
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε µε Περιήγηση – Ξενάγηση στο Βιοµηχανικό Μουσείο Φωταερίου στο Γκάζι και ακολούθησε επίσκεψη στο κτήριο Ιστορικών Αρχείων του Πολιτιστικού Ιδρύµατος Πειραιώς στον Ταύρο (το αποκατεστηµένο κτήριο της πρώην χυµοποιίας ΚΡΟΝΟΣ) και στη βιοµηχανική κληρονοµιά της περιοχής.
